ΛΙΜΝΗ ΜΟΡΝΟΥ. Οπως τα φαντάσματα του παρελθόντος, τα βυθισμένα χωριά στον πυθμένα των δεξαμενών νερού δεν προορίζονται για να τα δει κανείς. Αλλά τα ερείπια από το χωριό Κάλλιο στα βουνά της κεντρικής Ελλάδας γίνονται ολοένα και πιο ορατά – και έχουν να εκπέμψουν μια προειδοποίηση, γράφει το «Associated Press» σε δημοσίευμά του που συνοδεύεται από πλήθος φωτογραφιών.

Καθώς μια άνευ προηγουμένου ξηρασία που προκαλείται από την κλιματική αλλαγή σαρώνει μεγάλο μέρος της νότιας Ευρώπης αυτό το καλοκαίρι, τα αποθέματα στην τεχνητή λίμνη Μόρνος – τη μεγαλύτερη από τις τέσσερις δεξαμενές που τροφοδοτούν με πόσιμο νερό την Αθήνα – έχουν φτάσει στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 16 ετών.

Τα νερά που υποχωρούν έχουν αποκαλύψει ό,τι απέμεινε από το Κάλλιο, ένα χωριό που βυθίστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1970 για να δημιουργηθεί ο ταμιευτήρας σε απόσταση περίπου 200 χιλιομέτρων από την Αθήνα.

Αποικίες μυδιών γλυκού νερού ξεφυτρώνουν από ρωγμές στη λασπώδη λιθοδομή – τα άδεια πλέον όστρακα χτυπούν σαν ανεμοδαρμοί στο αεράκι, αναμειγνύονται με τον ήχο των κουδουνιών από τα κοπάδια που βόσκουν γύρω από τη λίμνη.

Οι ελληνικές αρχές επιμένουν ότι δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας, ακόμη. Αλλά αν η ξηρασία συνεχιστεί και δεν ληφθούν μέτρα, η Αθήνα θα μπορούσε να ξεμείνει από νερό σε περίπου τέσσερα χρόνια. Οι αξιωματούχοι συμβουλεύουν τους Αθηναίους να είναι συνειδητοποιημένοι ως προς την κατανάλωση νερού και να εξοικονομούν όπου μπορούν. Ο Κώστας Κουτσούμπας, αντιδήμαρχος του δήμου Δωρίδας, δηλώνει ότι ανησυχεί για το μέλλον, αφού η ξηρασία διαρκεί τρία χρόνια.

«Αν συνεχιστεί το ίδιο καιρικό πρότυπο, αν δεν βρέξει αρκετά και δεν υπάρξει χιόνι, τότε του χρόνου θα μιλάμε για μια δραματική κατάσταση», λέει. «Χρειαζόμαστε να βρέξει με κουβάδες, νύχτα και μέρα, για πέντε ημέρες».

Σύμφωνα με την ΕΥΔΑΠ, την Επιτροπή Υδάτων της Αθήνας, τα συνολικά αποθέματα για την πόλη των περίπου 3,6 εκατομμυρίων κατοίκων μειώθηκαν στα 678 εκατομμύρια κυβικά μέτρα στις αρχές Σεπτεμβρίου, από 1,13 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα δύο χρόνια νωρίτερα.

Η λίμνη Μόρνος έχει τώρα περίπου 335 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού – από 592 εκατομμύρια τον Σεπτέμβριο του 2022. Αυτό είναι το χαμηλότερο από το 2008, όταν τα αποθέματα της λίμνης έπεσαν στα 210 εκατομμύρια κυβικά μέτρα.

Και δεν είναι μόνο η Αθήνα. Τα τελευταία δύο χρόνια, το μεγαλύτερο μέρος της Ελλάδας υπέφερε από ξηρούς χειμώνες και θερμά καλοκαίρια με θερμοκρασίες ρεκόρ, τα οποία συνέβαλαν σε μια πληθώρα καταστροφικών πυρκαγιών το καλοκαίρι. Τον περασμένο μήνα, μια πυρκαγιά βορειοανατολικά της Αθήνας ξεκλήρισε δεκάδες σπίτια και κατέκαψε μια έκταση σχεδόν διπλάσια από το Μανχάταν.

Καθώς η χώρα που εξαρτάται από τον τουρισμό βλέπει αριθμό ρεκόρ ξένων αφίξεων – και μια καλοκαιρινή έξαρση στην κατανάλωση νερού – ορισμένα μέρη της χώρας αντιμετωπίζουν περικοπές στο πόσιμο νερό, άδειες δεξαμενές άρδευσης και ξηραμένες γεωτρήσεις.

Την περασμένη εβδομάδα, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δήλωσε ότι η ΕΥΔΑΠ θα ανοίξει εκ νέου τις υπάρχουσες γεωτρήσεις βόρεια της Αθήνας και θα αντλήσει νερό από μια εφεδρική δεξαμενή. Θα λάβει επίσης πρόσθετα μέτρα κατά τα επόμενα τέσσερα χρόνια, για να διορθώσει τις διαρροές στο δίκτυο, να αξιοποιήσει ποτάμια που βρίσκονται πιο μακριά και να ανακυκλώσει τα λύματα για άρδευση και βιομηχανική χρήση, ανέφερε το υπουργείο.

«Τέλος, εάν οι συνθήκες το απαιτούν, σε κάποιο μεταγενέστερο σημείο, θα εφαρμοστούν δράσεις εξοικονόμησης νερού», αναφέρεται σε ανακοίνωση του υπουργείου χωρίς να διευκρινίζονται λεπτομέρειες.

«Συνιστάται σε όλους να συμμετάσχουν στην κοινή προσπάθεια μέσω της ορθολογικής χρήσης των υδάτινων αποθεμάτων», προστίθεται.

Υπάρχει ανησυχία ότι έρχονται κι άλλα -και χειρότερα-. Η κλιματική αλλαγή, με τις ανθρωπογενείς εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, και η άνοδος της θερμοκρασίας έχουν αυξήσει τον κίνδυνο ξηρασίας.

Οταν δημιουργήθηκε ο ταμιευτήρας, τα 60-70 σπίτια του χωριού Κάλλιο και μισή ντουζίνα νερόμυλοι φάνταζαν μια μικρή θυσία για το γενικότερο καλό. Οι λίγοι από τους κατοίκους του που δεν μετακόμισαν στην Αθήνα ή σε άλλες πόλεις μετακόμισαν σε υψηλότερα σημεία, πάνω από τη λίμνη.

Με τη βύθιση της στάθμης του ταμιευτήρα, μπορούν τώρα να δουν τα ερείπια των παλιών τους σπιτιών.

«Αναστατωθήκαμε πολύ που φύγαμε, ήταν ένα σπουδαίο χωριό», δήλωσε ο Κωνσταντίνος Γεροδήμος, ένας 90χρονος αγρότης.

«Είχαμε πολύ νερό, περιβόλια με οπωροφόρα δέντρα, ό,τι θέλετε», είπε. «Ανθρωποι από άλλα χωριά έρχονταν εδώ για να πάρουν νερό».

Πηγή: «Associated Press»