(Ο απεσταλμένος της εφημερίδας «ΤΥΠΟΣ» Γ. Νάζος στα ίχνη των μεταναστών μας…)

Πειραιάς. Απόγευμα Παρασκευής, 19ης Μαΐου 1939. Αποπλέουμε! Οι σειρήνες όλων των πλοίων του λιμανιού μάς αποχαιρετούν με παρατεταμένα σφυρίγματα. Τα μαντήλια του συγκεντρωμένου στην προκυμαία πλήθους φτερουγίζουν σαν λευκά περιστέρια που θέλουν να πετάξουν προς εμάς. Κάθε καΐκι και κάθε βάρκα που συναντάμε στον Σαρωνικό σηκώνονται στο πέρασμά μας οι θαλασσινοί, και με ό,τι βρίσκουν πρόχειρο, με το σκούφο τους, το σακάκι τους, με τη σημαία τους, χαιρετούν τη μεγαλύτερη μονάδα του εμπορικού μας στόλου, το υπερωκεάνιο επί του οποίου κυματίζει η ελληνική σημαία!

Η «ΝΕΑ ΕΛΛΑΣ» με σύντομα διακοπτόμενα από τη συγκίνηση σφυρίγματα της σειρήνας της, απαντά στις ευχές και παίρνει τη μακρινή, μέχρι τους ξενιτεμένους αδελφούς μας, Ελληνες της Αμερικής, λεωφόρο…

Τη σιωπηλή μας ενατένηση προς την τελευταία εικόνα, τον Ιερό Βράχο με την αιώνια Ακρόπολη, διακόπτει ξαφνικά ένας ακαθόριστος βόμβος τυμπανισμών, σα να σηκώνεται η αυλαία του Βασιλικού Θεάτρου. Από τα βάθη του πλοίου το γκονγκ μάς καλεί στο δείπνο και… στη νέα ζωή.

***

Στην απαστράπτουσα από ηλεκτρικά φώτα, λινά τραπεζομάντηλα, λευκά σακάκια σερβιτόρων, απέραντη τραπεζαρία, φαινόμαστε ελάχιστοι, εν τούτοις αρκετοί. Δεν ταξιδεύουν μόνο Ελληνες αλλά και αρκετοί ξένοι: Αγγλοι, Αιγύπτιοι, Τούρκοι, Αρμένιοι, Σύριοι. Ολοι βομβούμε, μαζί με τους κρυστάλλινους ήχους των ποτηριών και της μουσικής που παιανίζει, σαν ένα χαρμόσυνο μελίσσι που πρόκειται να ξεχυθεί στο γαλανό διάστημα.

Ομιλοι που ταιριάζουν και όμιλοι που δεν ταιριάζουν βρίσκονται τυχαία στο ίδιο τραπέζι, και έτσι το ταξίδι ξεκινά με καινούργια ανθρώπινα τοπία…

Το Τέξας της Αμερικής, λόγου χάριν, αντιπροσωπεύεται στο δικό μας τραπέζι από έναν ευτραφέστατο και ευφυέστατο Ελληνοαμερικανό που περιφρονεί, εν ονόματι των παχύτατων σφαγίων της δευτέρας του πατρίδας, όλα τα σερβιρισμένα ισχνά κρέατα της πρώτης, την οποίαν για όλα τα άλλα νοσταλγεί!

Η πιατέλα τον πλευρίζει και ξεφορτώνει συνεχώς τις ισοφαρίζουσες, τις αμερικανικές ευφορίες, ποσότητες λεπτογείου τροφής. Και ενώ οι άλλοι διαμαρτύρονται για την αφθονία που μας σερβίρεται, αυτός αναστενάζει:

– Αχ, καημένο Τέξας!..

Και όμως, τι υπερφυσική δύναμη αυτός ο Τεξάς, όπως τον ονομάζουμε πρόχειρα οι ομοτράπεζοί του, τι υπεράνθρωπη αντοχή αυτός ο αιώνιος Ελληνας!

Αφού πήγε στο χωριό του, προίκισε τις κόρες του, βοήθησε τον γιο του να ανοίξει μαγαζί, μοίρασε με μια λέξη όλα του τα υπάρχοντα, αντί να ησυχάσει και αυτός, γυρίζει τώρα στα γεράματα, μόνος στην Αμερική για να αρχίσει ξανά –όπως μας λέει- από την αρχή την βιοπάλη με κάτι λίγα δολάρια που του απέμειναν.

Τον βλέπουμε με σεβασμό να καταβροχθίζει αφάνταστες ποσότητες φαγητών. Του χρειάζονται. Ανθρακεύει ο άνθρωπος…

Η ηρωική Σπάρτη αντιπροσωπεύεται επίσης από ένα αγνότατο άνθος της ειδυλλιακής υπαίθρου, ένα νεαρό δικηγόρο, πρωτόβγαλτο στη μεγάλη ζωή των υπερωκεανίων και πρωτοτάξιδο. Δεν έχει πλησιάσει ποτέ του τη θάλασσα, και όλοι τον ρωτούν αν ζαλίζεται.

Του παρέχονται ταυτόχρονα από τους συνδαιτυμόνες του, με διάθεση διασκέδασης, άφθονες πληροφορίες και οδηγίες περί ναυτίας.

Ενας τον συμβουλεύει να κόψει το κρασί, το κόβει, άλλος να πετάξει το τσιγάρο, το πετάει, άλλος να… ξεκουμπώσει τρία κουμπιά από το γιλέκο του, τα ξεκουμπώνει, άλλος να κάθεται πάντοτε με την πλάτη γυρισμένη προς τη πρύμνη του καραβιού, κάθεται…

Και έτσι, ενώ με τις πρώτες ανεπαίσθητες ταλαντεύσεις του υπερωκεανίου οι σύμβουλοί του εξαφανίζονται…, αυτός εξακολουθεί να κάθεται. Οι συμβουλές και η υποβολή έκαναν το θαύμα τους. Δεν ζαλίζεται!

Πάει στο Σικάγο για ευρύτερες σπουδές και είναι ευτυχισμένος. Γελάει, χειρονομεί αδιάκοπα και βαπτίζεται ομόφωνα από το τραπέζι μας «καναρίνης».

***

Μια μεγάλη και πρωτοφανής ταξική διαίρεση αναφαίνεται αμέσως μεταξύ ενός μέρους των Ελλήνων επιβατών:

Διαιρούνται σε δύο κατηγορίες, στους «δεκαημέρους» και στους «πεντηκονταημέρους». Οι πρώτοι είναι όσοι πρόκειται να επιστρέψουν, μετά από δέκα ημέρες παραμονής στη Νέα Υόρκη, με το ίδιο πλοίο. Οι δεύτεροι θα γυρίσουν στις 22 Ιουλίου. Και οι μεν και οι δε, έχουν ως γνωστόν στην τσέπη τους, μόνο τα 200 δολάρια που δικαιούνται. Τουτέστιν πλούσιοι οι πρώτοι με είκοσι δολάρια την ημέρα και πάμπτωχοι οι δεύτεροι με μόνο τέσσερα…

Και τα επιχειρήματα εκσφενδονίζονται:

– Τι θα δείτε λένε οι «πεντηκονταήμεροι» προς τους «δεκαήμερους» σε τόσο λίγο διάστημα από τη Νέα Υόρκη; Ούτε το ξενοδοχείο σας…

– Με είκοσι δολάρια την ημέρα θα τα δούμε όλα, ενώ εσείς με τέσσερα δεν θα δείτε τίποτα, απαντούν οι «δεκαήμεροι».

– Δηλαδή ο γύρος του Νέου Κόσμου σε δέκα ημέρες… ειρωνεύονται οι μεν.

– Καλύτερα από τον γύρο του Νέου Κόσμου με μια πεντάρα τους αποστομώνουν οι δε.

Το συμπέρασμα βέβαια είναι, ότι για πρώτη φορά, και αυτό χάρις στο συνάλλαγμα, οι «φτωχοί» εξομοιώνονται με τους «πλουσίους» και μπορούν να πουν με ύφος και αυτοί ότι έχουν λεφτά στην Αθήνα, αλλά βλέπεις το συνάλλαγμα κλπ. κλπ.

***

Από το πρωί της επόμενης ημέρας, οι λίγοι που γνωριστήκαμε, ψαχνόμαστε. Ανεβοκατεβαίνουμε συνεχώς όλο το αλφάβητο της σύγχρονης ναυπηγικής. Το κατάστρωμα Α, το κατάστρωμα Β… Επτά καταστρώματα από το Α μέχρι το Η που μπορούν να στεγάσουν άνετα 1800 άτομα.

Ο λαβύρινθος των διαδρόμων μας οδηγεί σε τραπεζαρίες, σαλόνια, γραφεία, βιβλιοθήκες, καπνιστήρια, γυμναστήρια, κομμωτήρια, μαγαζιά…

Στα βάθη του πλοίου λειτουργούν τα ψυγεία του καραβιού: 800 οκάδες ψάρια, 2500 οκάδες κρέας, 200 οκάδες τυριά, 900 οκάδες βούτυρο, 100 οκάδες λαχανικά, 900 οκάδες αλεύρι, 800 οκάδες λάδι, 15000 αυγά, και ένα ολόκληρο εδωδιμοπωλείο από παντός είδους τρόφιμα και διατηρημένες τροφές κάπου 150 τόνοι!…

Μια ολόκληρη πόλη που ταξιδεύει…

(H ιστορία  συνεχίζεται στο επόμενο τεύχος)