x
 

ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ

Αψιμαχίες για ιερές μορφές της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας

27 Ιανουαρίου 2023

ΜΙΣΙΓΚΑΝ. Σύμφωνα με σχετικό δημοσίευμα του «Associated Press», μία αναπληρώτρια λέκτορας στο πανεπιστήμιο Hamline έχασε πρόσφατα την εργασία της επειδή έδειξε τον Προφήτη Μωάμεθ στο μάθημα Ιστορίας της Τέχνης, που μερικοί φοιτητές και διευθυντές του Πανεπιστημίου εξέλαβαν ότι ήταν Ισλαμοφοβικό. Αργότερα το Πανεπιστήμιο ανακάλεσε την κατηγορία της Ισλαμοφοβίας και με δήλωσή του είπε πως «δεν ήταν ποτέ η πρόθεσή μας να υπονοήσουμε ότι η ακαδημαϊκή ελευθερία είναι κατώτερου ενδιαφέροντος ή αξίας από τους φοιτητές μας», ωστόσο επέμενε πως «η φροντίδα δεν υπεισέρχεται στην ακαδημαϊκή ελευθερία, αυτά τα δύο συνυπάρχουν».

Σε μία προηγούμενη δήλωσή του, ο πρόεδρος του Πανεπιστημίου Hamline, Faynesse Miller, είχε τονίσει πως «οι φοιτητές δεν παραιτούνται από την πίστη τους μέσα στην αίθουσα διδασκαλίας», και πρότεινε οι αίθουσες διδασκαλίες να είναι εμφανώς καθορισμένες σε μία συγκεκριμένη πίστη.

Ως ιστορικός της Βυζαντινής Τέχνης που γνωρίζει τις έντονες αψιμαχίες για το θέμα των ιερών μορφών και εικόνων του 8ου και 9ου αιώνα, η αναπληρώτρια λέκτορας θεωρεί τη δήλωση του Miller πρόκληση πως οι φοιτητές δεν μπορούν να σπουδάσουν καθόλου την θρησκευτική εικονολογία. Το παράδειγμα των αψιμαχιών στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία δείχνει πόσο δύσκολο είναι να σχεδιάσεις ένα μέρος το οποίο να αποδίδει ακριβώς τους προσδιορισμούς μιας συγκεκριμένης πίστης.

Στην Ελληνική Ορθόδοξη Χριστιανοσύνη που ήταν η επίσημη θρησκεία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, η οποία διήρκησε από το 312 μέχρι το 1453 μ.Χ., κάποιες ομάδες ήταν υπέρ των ιερών εικόνων και κάποιες εναντίον. Εκείνες που ήταν εναντίον ισχυρίζονταν ότι οι εικόνες του Ιησού Χριστού ήταν απαράδεκτες καθότι ήταν διπλή η φύση του: θεία και ανθρώπινη.

Σύμφωνα με αυτή τη θέση μία εικόνα του Χριστού είτε δείχνει μόνο τη θεότητά του, πράγμα το οποίο είναι αδύνατο, καθότι η θεότητα δεν μπορεί να αποτυπωθεί με απλά ανθρώπινα είδη ή ότι ο Χριστός δεν ήταν διόλου Θεός, πράγμα το οποίο εθεωρείτο αίρεση. Μία εικόνα του Χριστού δεν μπορούσε να παραχθεί ή εκτεθεί καθότι έθετε τον καλλιτέχνη και τον θεατή της εικόνας σε λάθος τοποθέτηση αναφορικά με την Ορθόδοξη πίστη.

Ωστόσο, εκείνοι που ήταν υπέρ των εικόνων έπαιρναν τη στάση πως ο Θεός, ή η θεότης είχε προσλάβει ανθρώπινη μορφή στο πρόσωπο του Χριστού. Η γέννηση σημαίνει «ενσάρκωση» του Χριστού, κι έτσι με τη νομιμοποίηση της φιλοτέχνησης των εικόνων έκανε τον Χριστό προσβάσιμο στην ανθρωπότητα. Επίσης, αυτή η ομάδα έλεγε ότι οι ιερές εικόνες ήταν αναγκαίες καθότι υπενθύμιζαν σ’ εκείνους που τις έβλεπαν τα ιερά όντα όπως τον Χριστό, την Παναγία Παρθένο και τους Αγίους.

Οι διαφορές ανάμεσα σ’ αυτές τις δύο ομάδες έγιναν εμφανείς κατά την Οικουμενική Σύνοδο στη Νίκαια της Βιθυνίας επί Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου του Εκτου το 754 μ.Χ., προκειμένου να αντιμετωπίσει εκείνους οι οποίοι αντίκειντο στις εικόνες. Εκείνοι επέμεναν ότι ήταν βλασφημία οι χριστιανικές εικόνες, ενώ το ίδιο ισχυρίζονταν και για τα άμφια και ιερά σκεύη τα οποία χρησιμοποιούντο για τις Ιερές Ακολουθίες.

Τα παραπάνω έρχονταν σε αντίθεση με τη γενική στάση της Συνόδου, που ήδη θεωρούσε ότι οι ιερές εικόνες θεωρούντο άγιες και τα αντικείμενα τα οποία εμπεριείχαν ιερές εικόνες επιτρεπόταν να παραμένουν ακέραια. Τα αντικείμενα αυτά χρησιμοποιούντο για την τέλεση της Λειτουργίας και παρέμεναν πάνω στην Αγία Τράπεζα που είναι το πιο ιερό μέρος του ναού.

Η ομάδα η οποία ήταν υπέρ των εικόνων κέρδισε τη διαμάχη το 843 μ.Χ. Ήταν τότε που η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία επίσημα αποφάνθηκε πως οι ιερές εικόνες ή οι εικόνες ήταν βασικές για την πίστη.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Σχόλια

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

ΠΙΟ ΔΙΑΒΑΣΜΕΝΑ

Πρακτορικά

Με την παρέλαση της Νέας Υόρκης την Κυριακή 14 Απριλίου, έκλεισε κι ο φετινός κύκλος των παρελάσεων για τη μεγάλη και τρανή ημέρα της κήρυξης της Επανάστασης του 1821 για τη λευτεριά της Ελλάδας από τους Τούρκους.

Αντίλογος

Παρενέβη, διαβάζω, ο υπουργός Υγείας, Θάνος Πλεύρης, για να τεθεί σε διαθεσιμότητα ο δημόσιος υπάλληλος που συνελήφθη για εμπλοκή του στην υπόθεση της 12χρονης στα Σεπόλια.

Εκδηλώσεις

ΜΠΡΟΥΚΛΙΝ. Μέσα σε ιδιαίτερα συγκινητικό κλίμα πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 18 Ιουνίου η τελετή αποφοίτησης της 8ης τάξης του Ημερήσιου Ελληνικού Σχολείου “Αργύριος Φάντης” στον Καθεδρικό Ναό των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στο Μπρούκλιν.

ΒΙΝΤΕΟ