ΑΓΚΥΡΑ. Βρισκόμαστε στα τέλη του πέμπτου αιώνα π.Χ. και ένας μισθοφόρος στρατιώτης γονατίζει στο ταπεινό κατάλυμά του, σκάβοντας μια τρύπα στο χωμάτινο δάπεδο. Τοποθετεί μέσα στην τρύπα μια μικρή κανάτα, που ονομάζεται όλπη, για να τη φυλάξει και την καλύπτει με χώμα. Στην όλπη είναι οι οικονομίες του – δεκάδες χρυσά νομίσματα, γνωστά ως δαρεικοί, το καθένα από τα οποία ισούται με τον μισθό ενός μήνα. Αλλά κάτι συμβαίνει στον στρατιώτη και δεν ανακτά ποτέ τον θησαυρό του, ο οποίος παραμένει ανεξιχνίαστος για τα επόμενα 2.400 χρόνια.

Σύμφωνα με τη «New York Times», αυτό είναι ένα από τα διάφορα σενάρια που προτείνει ο Κρίστοφερ Ράτε (Christopher Ratté), αρχαιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, για να εξηγήσει την κρυψώνα, την οποία ο ίδιος και η ερευνητική του ομάδα ανακάλυψαν πρόσφατα από τα ερείπια του Νοτίου, μιας αρχαίας πόλης-κράτους στη σημερινή Τουρκία. Ενώ έσκαβαν κάτω από την αυλή ενός σπιτιού που χρονολογείται στον τρίτο αιώνα π.Χ., οι ανασκαφείς βρήκαν τα απομεινάρια μιας προγενέστερης κατοικίας. «Τα νομίσματα ήταν θαμμένα σε μια γωνία του παλαιότερου κτιρίου», δήλωσε ο Δρ Ράτε.

Οι δαρεικοί (περσικά χρυσά νομίσματα) χρησιμοποιούνταν κυρίως για την πληρωμή στρατιωτών. Ο Αντριου Μέντοους (Andrew Meadows), αρχαιολόγος στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, ο οποίος δεν συμμετείχε στο έργο, δήλωσε ότι δεν γνωρίζει κανέναν άλλο θησαυρό αυτού του τύπου που να έχει βρεθεί στη Μικρά Ασία. «Πρόκειται για ένα εύρημα υψίστης σημασίας», δήλωσε.

Ο αρχαιολογικός χώρος στο Νότιον εκτείνεται σε 80 στρέμματα στην κορυφή ενός ακρωτηρίου στη δυτική Ανατολία, μια συνοριακή περιοχή που χωρίζει την Ασία από την Ευρώπη. Πρόκειται για μία από τις ελληνόφωνες κοινότητες που εμφανίστηκαν στην περιοχή κατά τις αρχές της πρώτης χιλιετίας π.Χ., ίσως λόγω της μετανάστευσης από το Αιγαίο Πέλαγος.

Η Ανατολία είναι η γενέτειρα του πρώτου κρατικά εκδιδόμενου νομίσματος του δυτικού κόσμου, του στατήρα, το οποίο δημιουργήθηκε από έναν ναυτικό λαό που ονομαζόταν Λυδοί.

Το 546 π.Χ., ολόκληρη η περιοχή, γνωστή ως Ιωνία, κατακτήθηκε από την Περσική Αυτοκρατορία των Αχαιμενιδών. Αν και ο Κροίσος ηττήθηκε στη μάχη από τον Κύρο τον Μέγα, το νομισματικό του σύστημα που βασιζόταν στον χρυσό έζησε. Οι Πέρσες συνέχισαν να κατασκευάζουν «Κροίσους» έως ότου εισήγαγαν το δικό τους διμεταλλικό νόμισμα, αποτελούμενο από ασημένια και χρυσά νομίσματα. Τα ασημένια νομίσματα ονομάζονταν σίγλοι (sigloi) και τα χρυσά ήταν δαρεικοί (darics) – ονομασία που προέρχεται είτε από τον Δαρείο Α΄, ο οποίος κυβέρνησε την Περσική Αυτοκρατορία από το 522 π.Χ. έως το 486 π.Χ., είτε από το dari-, τη ρίζα της αρχαίας περσικής λέξης για τον χρυσό.

Το 427 π.Χ., σύμφωνα με τον Ελληνα ιστορικό Θουκυδίδη, ένας Αθηναίος στρατηγός ονόματι Πάχης επιτέθηκε και σκότωσε ένα στράτευμα φιλοπερσικών μισθοφόρων στο Νότιον, αφού παρέσυρε τον διοικητή τους σε παγίδα. Οι Πέρσες εκδιώχθηκαν στη συνέχεια και το Νότιον αναδιοργανώθηκε υπό αθηναϊκή εποπτεία.

Ο Δρ Ράτε δήλωσε ότι ο χρυσός θησαυρός μπορεί να συνδέεται με τα γεγονότα του 427 π.Χ. ή αργότερα, με την εκκένωση του Νοτίου από τους Αθηναίους.

Πηγή: «The New York Times»