ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ. («ΑΡ»). Η Σίταλ Ντέο (Sheetal Deo) σοκαρίστηκε όταν έλαβε ένα γράμμα από το συμβούλιο συνεταιρισμών της πολυκατοικίας της στο Κουίνς που αποκαλώντας τη διακόσμησή της στην εορτή του Ντιβάλι («Happy Diwali») προσβλητική της ζητούσε να την κατεβάσει.

«H διακόσμησή μου έγραφε ‘Happy Diwali’ και είχε μια σβάστικα», είπε η Ντέο, μία γιατρός, που γιόρταζε το ινδουιστικό φεστιβάλ των φώτων.

Ο ισόπλευρος σταυρός με τα πόδια του λυγισμένα σε ορθή γωνία είναι ένα ιερό σύμβολο χιλιετιών στον Ινδουισμό, τον Βουδισμό και τον Τζαϊνισμό που αντιπροσωπεύει την ειρήνη και την καλή τύχη. Οι αυτόχθονες πληθυσμοί σε όλο τον κόσμο το χρησιμοποιούσαν με παρόμοιο τρόπο, ενώ και στην αρχαία Ελλάδα ήταν ένα συχνό διακοσμητικό σύμβολο.

Αλλά στη Δύση, αυτό το σύμβολο συχνά ταυτίζεται με τον αγκυλωτό σταυρό (hakenkreuz) του Αδόλφου Χίτλερ, ένα σύμβολο μίσους που προκαλείται από το τραύμα του Ολοκαυτώματος και τη φρίκη της ναζιστικής Γερμανίας. Οι λευκοί υπερασπιστές, οι νεοναζιστικές ομάδες και οι βάνδαλοι συνέχισαν να χρησιμοποιούν το σύμβολο του Χίτλερ για να προκαλέσουν φόβο και μίσος.

Την τελευταία δεκαετία, καθώς η ασιατική διασπορά μεγάλωνε στη Βόρεια Αμερική, οι εκκλήσεις για την ανάκτηση της σβάστικας ως ιερού συμβόλου έγιναν πιο δυνατές. Αυτές οι μειονοτικές θρησκευτικές κοινότητες ενώνονται με ιθαγενείς Αμερικανούς των οποίων οι πρόγονοι χρησιμοποιούσαν τη σβάστικα σε τελετουργίες θεραπείας.

Η Ντέο πιστεύει ότι αυτή και οι άνθρωποι άλλων θρησκειών δεν πρέπει να θυσιάσουν ή να απολογηθούν για ένα ιερό σύμβολο απλώς και μόνο επειδή συχνά συγχέεται με τη μολυσμένη εκδοχή του.

«Για μένα, αυτό είναι απαράδεκτο», είπε. Ωστόσο, για άλλους, η επαναφορά της σβάστικας είναι αδιανόητη.

Οι επιζώντες του Ολοκαυτώματος θα μπορούσαν να πληγωθούν εκ νέου από το σύμβολο που αντιπροσωπεύει μια «έννοια που αντιπροσώπευε την εξόντωση ενός ολόκληρου λαού» και τις φρικαλεότητες που βίωσαν, δήλωσε η Σέλι Ρουντ Βέμικ (Shelley Rood Wernick), διευθύνουσα σύμβουλος του κέντρου περίθαλψης επιζώντων του Ολοκαυτώματος της Βόρειας Αμερικής. Οι παππούδες της γνωρίστηκαν σε έναν καταυλισμό εκτοπισμένων στην Αυστρία μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

«Αναγνωρίζω τη σβάστικα ως σύμβολο μίσους», είπε.

Ο Στίβεν Χέλερ (Steven Heller), συγγραφέας του «Σβάστικα: Σύμβολο πέρα από τη εξιλέωση;», είπε ότι είναι «ένα φορτισμένο σύμβολο για τόσους πολλούς των οποίων τα αγαπημένα πρόσωπα δολοφονήθηκαν εγκληματικά και βάναυσα». Ο προπάππους του Χέλερ χάθηκε κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος.

«Ενα τριαντάφυλλο με οποιοδήποτε άλλο όνομα είναι τριαντάφυλλο», είπε. «Για πολλούς, δημιουργεί ένα ενστικτώδες αντίκτυπο».

Το ίδιο το σύμβολο χρονολογείται από τους προϊστορικούς χρόνους. Η λέξη «σβάστικα» έχει σανσκριτικές ρίζες και σημαίνει «το σημάδι της ευημερίας». Εχει χρησιμοποιηθεί σε ινδουιστικές προσευχές, χαραγμένο στο έμβλημα των Τζαϊνς (Jains), δείχνει τοποθεσίες βουδιστικών ναών και αντιπροσωπεύει τα τέσσερα στοιχεία για τους Ζωροαστρικούς.

Το σύμβολο είναι πανταχού παρόν στην Ινδία σήμερα. Εχει επίσης βρεθεί στις ρωμαϊκές κατακόμβες καθώς και σε διάφορα μέρη στην Ελλάδα, το Ιράν, την Αιθιοπία, την Ισπανία και την Ουκρανία.

Το σύμβολο αναβίωσε κατά τη διάρκεια των ανασκαφών του 19ου αιώνα στην αρχαία πόλη της Τροίας από έναν Γερμανό αρχαιολόγο, ο οποίος το συνέδεσε με τον πολιτισμό των Αρίων και αυτό ήταν το στοιχείο, όπως εκτιμούν οι ιστορικοί, που το έκανε ελκυστικό στο Ναζιστικό Κόμμα, το οποίο το υιοθέτησε το 1920. Στη Βόρεια Αμερική, στις αρχές του 20ού αιώνα, οι σβάστικες έκαναν τον δρόμο τους σε αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά, στρατιωτικά διακριτικά και λογότυπα ομάδων. Η Coca-Cola εξέδωσε ένα μενταγιόν με σβάστικα. Οι Πρόσκοποι απένειμαν κονκάρδες με το σύμβολο μέχρι το 1940.

Ο ιερέας. Τ.Κ. Νακαγκάκι (T.K. Nakagaki) είπε ότι σοκαρίστηκε όταν άκουσε τη σβάστικα να αναφέρεται ως «καθολικό σύμβολο του κακού» σε μια διαθρησκειακή διάσκεψη. Ο βουδιστής ιερέας με έδρα τη Νέα Υόρκη πιστεύει ότι οι σβάστικες είναι συνώνυμες με τους ναούς.

«Δεν μπορείς να το ονομάσεις σύμβολο του κακού ή να (αρνηθείς) άλλα γεγονότα που υπάρχουν εδώ και εκατοντάδες χρόνια, μόνο και μόνο εξαιτίας του Χίτλερ», είπε ο Νακαγκάκι, ο οποίος πιστεύει ότι χρειάζεται περισσότερος διάλογος.