Αν και σε πολλούς Αμερικανούς η 11η Σεπτεμβρίου φάνηκε σαν μια τυχαία τρομοκρατική ενέργεια, οι ρίζες του γεγονότος είχαν αναπτυχθεί εδώ και χρόνια. Ενας συνδυασμός παραγόντων που συνέκλιναν στα τέλη της δεκαετίας του 1990 οδήγησε στο καταστροφικό γεγονός. Οι παράγοντες αυτοί περιλάμβαναν περιφερειακές συνθήκες στη Μέση Ανατολή που παρακίνησαν τους δράστες, καθώς και παραλείψεις και αποτυχίες των υπηρεσιών πληροφοριών που άφησαν τις Ηνωμένες Πολιτείες ευάλωτες. Ο Οσάμα Μπιν Λάντεν ήταν σχετικά άγνωστος στις Ηνωμένες Πολιτείες πριν από την 11η Σεπτεμβρίου, ακόμη και όταν συγκέντρωσε δημοτικότητα, οπαδούς και φήμη στη Μέση Ανατολή κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1990. Το 1988, ήταν ένας από τους ιδρυτές της Αλ Κάιντα, μιας μαχητικής ισλαμικής τρομοκρατικής οργάνωσης που οργάνωσε και πραγματοποίησε τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Ο Μπιν Λάντεν καλούσε σε αδιάκριτες δολοφονίες όλων των Αμερικανών, οι οποίοι, όπως ισχυριζόταν, ήταν «οι χειρότεροι κλέφτες στον κόσμο σήμερα» (9/11 Report, σελίδα 47). Ηταν η τέλεια ιστορική στιγμή για αυτή την κραυγή συσπείρωσης.

Κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα, ένα κύμα κοσμικών, εθνικιστικών επαναστάσεων σάρωσε τη Μέση Ανατολή, ριζώνοντας στην Αίγυπτο, τη Λιβύη, το Ιράκ, την Υεμένη και άλλες χώρες. Ενώ αυτά τα κινήματα ήταν πλημμυρισμένα από πολλά υποσχόμενη ιδεολογία, τα νέα καθεστώτα έγιναν γρήγορα αυταρχικά και κατέστειλαν τη διαφωνία. Οι επικριτές τους στράφηκαν στη βίαιη επανάσταση για να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους για τις κοσμικές κυβερνήσεις.

Ταυτόχρονα, η κοινωνική κακοδαιμονία, ιδίως μεταξύ των νέων ανδρών που αγωνίζονταν να βρουν αξιοπρεπείς θέσεις εργασίας και να δημιουργήσουν τις δικές τους οικογένειες στα διεφθαρμένα πετρελαϊκά κράτη, παρείχε εύκολους στόχους για ριζοσπαστικοποίηση. Το μήνυμα του Μπιν Λάντεν ότι η Αμερική ήταν το «κεφάλι του φιδιού» και η ρίζα όλων των προβλημάτων της κοινωνίας βρήκε μεγάλη απήχηση στη δυσαρέσκεια.

Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1990, ο Μπιν Λάντεν ήταν επικεφαλής της Αλ Κάιντα, ενός πολύπλευρου και ιδιαίτερα ανεπτυγμένου τρομοκρατικού δικτύου που πραγματοποιούσε τη μία επίθεση μετά την άλλη εναντίον Αμερικανών στη Μέση Ανατολή. Ηταν ένας νέος τύπος τρομοκρατίας στον οποίο οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες πάσχιζαν να προσαρμοστούν. Μεγάλο μέρος της κοινότητας των μυστικών υπηρεσιών δεν είχε καν φανταστεί τον συγκεκριμένο τύπο αεροπειρατείας και τρομοκρατίας που πραγματοποιήθηκε στις 9/11. Προετοιμάζονταν για απειλές όπως η βομβιστική επίθεση στο Παγκόσμιο Κέντρο Εμπορίου το 1993 και η βομβιστική επίθεση στο USS Cole το 2000.

Μεγάλο μέρος της κοινότητας πληροφοριών επικεντρώθηκε σε αντιδραστικές δραστηριότητες επιβολής του νόμου και όχι στην προληπτική αντιμετώπιση της τρομοκρατίας. Ενα χαρακτηριστικό απόσπασμα από την έκθεση της Επιτροπής 9/11 επικεντρώνεται στην έλλειψη προληπτικής αντίδρασης: «Η διαδικασία προοριζόταν, από τη φύση της, να σηματοδοτήσει για το κοινό το τέλος των γεγονότων – η υπόθεση λύθηκε, η δικαιοσύνη αποδόθηκε. Δεν σχεδιάστηκε για να αναρωτηθεί αν τα γεγονότα μπορεί να είναι προάγγελοι χειρότερων γεγονότων που θα ακολουθήσουν. Ούτε επέτρεπε τη συγκέντρωση και ανάλυση των γεγονότων για να δούμε αν θα μπορούσαν να παράσχουν ενδείξεις για τις τακτικές της τρομοκρατίας γενικότερα – τις μεθόδους εισόδου και χρηματοδότησης και τον τρόπο λειτουργίας στο εσωτερικό των Ηνωμένων Πολιτειών».

Ο Μπιν Λάντεν είχε συγκεντρώσει σημαντική δύναμη λόγω των συνθηκών στη Μέση Ανατολή καθώς και της χαρισματικής ηγεσίας του, και η κοινότητα των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών δεν ήταν επαρκώς προετοιμασμένη για μια επίθεση τύπου 9/11. Μετά την 11η Σεπτεμβρίου, οι δύο αυτοί παράγοντες συνέχισαν να επηρεάζουν την πολιτική των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή, ιδίως στο Ιράκ.

Στις 11 Σεπτεμβρίου 2001, 2.977 άνθρωποι σκοτώθηκαν στις πιο θανατηφόρες τρομοκρατικές επιθέσεις στην αμερικανική Ιστορία.

Η στιγμή συγκλόνισε το έθνος. Δύο αεροπλάνα, τα οποία είχαν καταληφθεί από ισλαμιστές τζιχαντιστές που είχαν ορκιστεί θάνατο σε όλους τους Αμερικανούς, έπεσαν και στους δύο Πύργους του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου στη Νέα Υόρκη. Ενα άλλο αεροπλάνο έπεσε στο Πεντάγωνο στην Ουάσιγκτον. Ενα τέταρτο αεροπλάνο, που πιθανώς κατευθυνόταν προς τον Λευκό Οίκο ή το Καπιτώλιο των ΗΠΑ, εκτράπηκε ηρωικά από τους επιβάτες και κατέληξε να συντριβεί σε ένα άδειο χωράφι στην Πενσυλβάνια. Μετά τις αναφορές για το πρώτο αεροπλάνο που χτύπησε τον Βόρειο Πύργο, εκατομμύρια άνθρωποι παρακολούθησαν ζωντανά στην τηλεόραση το δεύτερο αεροπλάνο να χτυπά τον Νότιο Πύργο.

Ήταν ένα τρομακτικό, συγκλονιστικό και ταπεινωτικό γεγονός για τη χώρα. Οι επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου ήταν οι πιο θανατηφόρες επί αμερικανικού εδάφους από την επίθεση-σοκ στο Περλ Χάρμπορ 60 χρόνια πριν, και η αίσθηση της οργής θύμιζε εκείνη τη στιγμή. Οι επιθέσεις στη Νέα Υόρκη σημειώθηκαν στην πιο πολυσύχναστη πόλη της χώρας σε μια πολυάσχολη εργάσιμη ημέρα. Και η κλιμακωτή φύση των επιθέσεων σήμαινε ότι τα πλάνα των ειδήσεων κατέγραψαν σχεδόν τα πάντα την ώρα που συνέβαιναν, εξασφαλίζοντας ότι εκατομμύρια Αμερικανοί είδαν τα γεγονότα ακριβώς όπως εκτυλίχθηκαν.

Χρονολόγιο 11 Σεπτεμβρίου 2001

5:45 π.μ. – Ο Mohamed Atta και ο Abdul Aziz al-Omari, δύο από τους υποψήφιους αεροπειρατές, περνούν από τον έλεγχο ασφαλείας στο Διεθνές Αεροδρόμιο του Πόρτλαντ στο Μέιν. Επιβιβάζονται σε προαστιακή πτήση για το Διεθνές Αεροδρόμιο Logan της Βοστώνης, όπου στη συνέχεια επιβιβάζονται στην πτήση 11 της American Airlines.

7:59 π.μ. – Η πτήση 11 απογειώνεται από τη Βοστώνη με προορισμό το Λος Αντζελες της Καλιφόρνιας. Στην πτήση επιβαίνουν 76 επιβάτες, 11 μέλη του πληρώματος και 5 αεροπειρατές.

8:15 π.μ. – Η πτήση 175 της United Airlines απογειώνεται από τη Βοστώνη, επίσης με προορισμό το Λος Αντζελες. Επιβιβάζονται 51 επιβάτες, 9 μέλη πληρώματος και 5 αεροπειρατές.

8:19 π.μ. – Μια αεροσυνοδός της πτήσης 11, η Betty Ann Ong, ειδοποιεί το προσωπικό εδάφους ότι βρίσκεται σε εξέλιξη αεροπειρατεία και ότι το πιλοτήριο είναι απρόσιτο.

8:20 π.μ. – Η πτήση 77 της American Airlines απογειώνεται από το Dulles, έξω από την Ουάσιγκτον, με προορισμό το Λος Αντζελες. Στο αεροσκάφος επιβαίνουν 53 επιβάτες, 6 μέλη του πληρώματος και 5 αεροπειρατές.

8:24 π.μ. – Ο Mohamed Atta, αεροπειρατής της πτήσης 11, ειδοποιεί ακούσια τους ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας στη Βοστώνη για την επίθεση. Ηθελε να πατήσει το κουμπί που του επέτρεπε να μιλήσει στους επιβάτες της πτήσης του.

8:37 π.μ. – Αφού ακούει την εκπομπή του Atta στην πτήση 11, ο έλεγχος εναέριας κυκλοφορίας της Βοστώνης ειδοποιεί τον τομέα βορειοανατολικής άμυνας της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ, ο οποίος κινητοποιεί την Εθνική Αεροπορία για να ακολουθήσει το αεροπλάνο.

8:42 π.μ. – Η πτήση 93 της United απογειώνεται από το Νιούαρκ του Νιου Τζέρσεϊ, μετά από καθυστέρηση λόγω συνήθους κυκλοφορίας. Είχε προορισμό το Σαν Φρανσίσκο της Καλιφόρνιας. Στο αεροσκάφος επιβαίνουν 33 επιβάτες, 7 μέλη του πληρώματος και 4 αεροπειρατές.

8:46 π.μ. – Η πτήση 11 συντρίβεται στον Βόρειο Πύργο του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου. Ολοι οι επιβάτες σκοτώνονται ακαριαία και οι εργαζόμενοι του WTC παγιδεύονται πάνω από τον 91ο όροφο.

9:03 π.μ. – Η πτήση 175 συντρίβεται στον Νότιο Πύργο του WTC. Όλοι οι επιβάτες σκοτώνονται ακαριαία, όπως και άγνωστος αριθμός ατόμων στον Πύργο.

9:05 π.μ. – Ο πρόεδρος Τζορτζ Μπους, σε μια τάξη δημοτικού σχολείου στη Φλόριδα, ενημερώνεται για το χτύπημα στον δεύτερο Πύργο. Ο προσωπάρχης του, Αντριου Καρντ, ψιθυρίζει τα ανατριχιαστικά νέα στο αυτί του προέδρου. Ο Μπους έγραψε αργότερα για την αντίδρασή του: «Πήρα την απόφαση να μη σηκωθώ αμέσως και να μην φύγω από την τάξη. Δεν ήθελα να ταράξω τα παιδιά. Ηθελα να προβάλλω μια αίσθηση ηρεμίας… Είχα βρεθεί σε αρκετές κρίσεις για να ξέρω ότι το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνει ο ηγέτης είναι να προβάλλει ηρεμία». (Κέντρο Miller)

9:28 π.μ. – Οι αεροπειρατές επιτίθενται στην πτήση 93.

9:37 π.μ. – Η πτήση 77 συντρίβεται στο Πεντάγωνο. Ολοι οι επιβάτες σκοτώνονται ακαριαία, όπως και 125 πολίτες και στρατιωτικοί που βρίσκονταν στο κτίριο.

9:45 π.μ. – Ο εναέριος χώρος των ΗΠΑ κλείνει στο πλαίσιο της επιχείρησης «Κίτρινη κορδέλα». Ολα τα πολιτικά αεροσκάφη διατάσσονται να προσγειωθούν στο πλησιέστερο αεροδρόμιο.

9:55 π.μ. – Το Air Force One με τον πρόεδρο Τζορτζ Μπους απογειώνεται από τη Φλόριδα.

9:57 π.μ. – Οι επιβάτες της πτήσης 93 αρχίζουν να τρέχουν προς το πιλοτήριο. Ο Τζάρα, ο πιλότος, αρχίζει να κυλάει το αεροπλάνο μπρος-πίσω σε μια προσπάθεια να αποσταθεροποιήσει την εξέγερση.

9:59 π.μ. – Ο Νότιος Πύργος του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου καταρρέει.

10:02 π.μ. – Η πτήση 93 πέφτει σε ένα άδειο χωράφι στο Σάνκσβιλ της Πενσυλβάνια. Αν και ο τελικός της στόχος είναι άγνωστος, πιθανότατα κατευθυνόταν είτε προς τον Λευκό Οίκο είτε προς το Καπιτώλιο των ΗΠΑ.

10:18 π.μ. – Ο πρόεδρος Μπους επιτρέπει την κατάρριψη οποιουδήποτε μη προσγειωμένου αεροσκάφους. Εκείνη τη στιγμή, και τα τέσσερα αεροσκάφη που είχαν καταληφθεί είχαν ήδη συντριβεί, αλλά η ομάδα του προέδρου λειτουργούσε με την εντύπωση ότι η πτήση 93 βρισκόταν ακόμη στον αέρα.

10:28 π.μ. – Ο Βόρειος Πύργος του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου καταρρέει.

10:53 π.μ. – Ο υπουργός Αμυνας Ντόναλντ Ράμσφελντ δίνει εντολή στον αμερικανικό στρατό να μεταβεί σε υψηλότερη κατάσταση συναγερμού, πηγαίνοντας σε DEFCON 3.

11:45 π.μ. – Η Air Force 1 προσγειώνεται στην αεροπορική βάση Barksdale κοντά στο Shreveport της Λουιζιάνα.

12:15 μ.μ. – Ο εναέριος χώρος των Ηνωμένων Πολιτειών είναι εντελώς ελεύθερος από όλες τις εμπορικές και ιδιωτικές πτήσεις.

1:30 μ.μ. – Η Air Force 1 αναχωρεί από τη βάση Barksdale.

14:30 μ.μ. – Ο Ρούντι Τζουλιάνι, δήμαρχος της Νέας Υόρκης, επισκέπτεται τους κατεστραμμένους Δίδυμους Πύργους του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου στο σημείο που γίνεται γνωστό ως Ground Zero (Σημείο Μηδέν).

3:00 μ.μ. – Το Air Force 1 προσγειώνεται στην αεροπορική βάση Offutt στη Νεμπράσκα και ο πρόεδρος Μπους μεταφέρεται αμέσως σε ένα ασφαλές καταφύγιο που μπορεί να αντέξει μια πυρηνική επίθεση.

4:30 μ.μ. – Η Air Force 1 εγκαταλείπει την Offutt και επιστρέφει προς την αεροπορική βάση Andrews κοντά στην Ουάσιγκτον.

5:30 μ.μ. – Το κτίριο 7 του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου καταρρέει.

8:30 μ.μ. – Ο πρόεδρος Μπους απευθύνεται στο Εθνος.

Συνέπειες

Η άμεση απάντηση στην 11η Σεπτεμβρίου ήταν ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας της κυβέρνησης του Τζορτζ Μπους, ο οποίος ξεκίνησε από το Αφγανιστάν ως αντίποινα κατά της Αλ Κάιντα για την πραγματοποίηση της επίθεσης. Σύντομα η κυβέρνηση Μπους επέκτεινε τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας στο Ιράκ, και οι συνέπειες αυτών των πολέμων εξακολουθούν να επηρεάζουν τη Μέση Ανατολή μέχρι σήμερα. Σχεδόν 20 χρόνια αργότερα, οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να βρίσκονται σε πόλεμο τόσο στο Αφγανιστάν όσο και στο Ιράκ.

Υπήρχαν επίσης εγχώριες μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Χιλιάδες άνθρωποι παλεύουν με καρκίνο και μόνιμα χρόνια προβλήματα υγείας που σχετίζονται με την τοξικότητα από το Σημείο Μηδέν, το σημείο όπου βρίσκονταν οι Δίδυμοι Πύργοι. Οι επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου άλλαξαν επίσης τα αμερικανικά αεροπορικά ταξίδια, καθώς οι αεροπορικές εταιρείες άρχισαν να απαιτούν αυστηρούς ελέγχους ασφαλείας που αποσκοπούσαν στο να αποτρέψουν να περάσουν τα είδη όπλων που χρησιμοποίησαν οι αεροπειρατές.

Τέλος, οι επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου οδήγησαν σε αλλαγές στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση και σε επέκταση της εκτελεστικής εξουσίας. Δημιουργήθηκε ένα νέο υπουργικό συμβούλιο, το υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας, και η κοινότητα πληροφοριών ενοποιήθηκε υπό τον Διευθυντή Εθνικών Πληροφοριών για τη βελτίωση του συντονισμού μεταξύ των διαφόρων υπηρεσιών και τμημάτων. Νέα νομοθεσία, όπως ο νόμος USA Patriot Act, διεύρυνε την εγχώρια ασφάλεια και επιτήρηση, διέκοψε τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας με την πάταξη δραστηριοτήτων όπως το ξέπλυμα χρήματος και αύξησε την αποτελεσματικότητα της κοινότητας των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών.