Η περίοδος της πανδημίας του Covid-19 υπήρξε μια εξαιρετικά δύσκολη δοκιμασία, ιδιαίτερα για την εκπαίδευση. Οι περισσότερες σχολικές δομές αναγκάστηκαν να καταφύγουν στην τηλε-εκπαίδευση, προκειμένου να συνεχίσουν το εκπαιδευτικό τους έργο στις συνθήκες γενικής καραντίνας που επιβλήθηκαν. Το εγχείρημα αυτό παρουσίασε τεράστιες δυσκολίες, για δύο κυρίως λόγους:

α) Οι εκπαιδευτικοί δεν είχαν προετοιμαστεί καθόλου για το πώς θα προσαρμόσουν τη διδασκαλία τους σε ένα εντελώς διαφορετικό μέσο, που παρέχει μεν διαφορετικές δυνατότητες, αλλά επιπλέον παρουσιάζει χαρακτηριστικά και συνθήκες εντελώς διαφορετικά από τη «διά ζώσης» διδασκαλία.

β) Το διαδικτυακό περιβάλλον εκπαίδευσης που χρησιμοποιήθηκε κατά την τηλεκπαίδευση ήταν κάτι εντελώς ξένο για τους μικρούς μαθητές, οι οποίοι θα έπρεπε να προσαρμοστούν σε διαφορετικά μοντέλα εργασίας, με ελάχιστη αλληλεπίδραση ανάμεσα στους μαθητές, κάτι που αντιβαίνει σε οποιαδήποτε εκπαιδευτική πρακτική. Οι συγκεκριμένες δυσκολίες λειτούργησαν ανασταλτικά και προκάλεσαν κορεσμό, τόσο στους εκπαιδευτικούς όσο και στους μαθητές.

Προσλαμβάνοντας τα δεδομένα αυτά και την ανατροφοδότηση από την όλη προσπάθεια των σχολείων να ανταπεξέλθουν στις προκλήσεις της τηλε-εκπαίδευσης, είναι σημαντικό να αποκωδικοποιήσουμε όλα αυτά τα στοιχεία, με γνώμονα το μέλλον της ελληνικής παιδείας στην μετά Covid εποχή, και να τα αξιοποιήσουμε για την περαιτέρω βελτίωση των συνθηκών μάθησης και διδασκαλίας. Κάτι τέτοιο, άλλωστε, είναι πολύ σημαντικό για μια διαδικτυακή πλατφόρμα εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας, όπως είναι το Staellinika.

Για τη διαδικτυακή πλατφόρμα Staellinika, η περίοδος της πανδημίας υπήρξε μια περίοδος ακμής και ανάπτυξης, καθώς περισσότεροι μεμονωμένοι χρήστες, αλλά και σχολεία, ξεκίνησαν να χρησιμοποιούν τις δυνατότητες διαδικτυακής διδασκαλίας που παρέχονται. Η αναπτυξιακή ομάδα του Staellinika επικεντρώθηκε στην ενίσχυση και βελτίωση της πλατφόρμας σε δύο άξονες: α) στη δημιουργία ενδιαφέροντος περιεχομένου, που να καλύπτει τις διδακτικές ανάγκες των μαθητών, ενώ συγχρόνως να ενισχύει τον βαθμό προσήλωσης τους, που εμφανίστηκε μειωμένος σε συνθήκες τηλε-εκπαίδευσης και β) η ανάπτυξη εργαλείων για τους εκπαιδευτικούς, που να τους επιτρέπει να έχουν μια ολοκληρωμένη εικόνα για τη δραστηριότητα των μαθητών κατά την ενασχόλησή τους με την πλατφόρμα, τόσο από πλευράς επιδόσεων όσο και συνολικής ενασχόλησης με αυτήν.

Φυσικά υπήρξε και ανατροφοδότηση που ανέδειξε κάποιες αδυναμίες του περιβάλλοντος και του περιεχομένου της πλατφόρμας, καθώς και κάποιες μεθοδολογικές αδυναμίες που αφορούν στην βέλτιστη ενσωμάτωση της πλατφόρμας στη διδακτική πρακτική και στην καλύτερη αξιοποίηση της από τους εκπαιδευτικούς. Αυτές οι ανατροφοδοτήσεις υπήρξαν και ο καταλύτης για την αναπτυξιακή ομάδα του Staellinika, προκειμένου να προσθέσει ενημερώσεις και βελτιώσεις που θα ενίσχυαν περαιτέρω τη λειτουργικότητα και αποδοτικότητα αυτού του ψηφιακού περιβάλλοντος μάθησης.

Αυτό που αποδεικνύεται και αναδεικνύεται από όλη αυτήν την περιπέτεια της πανδημίας που ζήσαμε εκπαιδευτικοί και μαθητές, είναι ότι το σχολικό περιβάλλον είναι αναντικατάστατο. Η τάξη περιέχει ένα μείγμα παραγόντων, όπως παιδαγωγικοί, ψυχολογικοί και κοινωνιολογικοί, που την καθιστούν ως το πιο σημαντικό μέσο πραγμάτωσης της διδακτικής πράξης. Οι μαθητές μακριά από την τάξη δυσκολεύονται να εργαστούν, να μελετήσουν και, τελικά, να μάθουν, όντας αποκομμένοι τόσο από τον εκπαιδευτικό, όσο και από τους άλλους συμμαθητές τους. Αυτή η δύσκολη περίοδος ανέδειξε το πόσο σημαντικό είναι το σχολείο και η «διά ζώσης» εκπαίδευση, κάτι που θα πρέπει να εκμεταλλευτούν οι σχολικές δομές και να το προβάλλουν ακόμα περισσότερο, ώστε να κερδίσουν περισσότερους μαθητές, ακόμα και αυτούς που προέβαλαν δύσπιστοι ως προς την χρησιμότητα και αποτελεσματικότητα του ελληνικού σχολείου.

Από την άλλη, αυτή η διετής δοκιμασία ανέδειξε και την πολύ μεγάλη χρησιμότητα της τεχνολογίας για τη διδακτική πρακτική. Μέσα από τις τριβές και τις δυσκολίες, οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί κατάφεραν να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις της διαδικτυακής εκπαίδευσης και να αποδεχτούν την τεχνολογία ως κομμάτι της διδακτικής πρακτικής. Η τεχνολογία προσφέρει δυνατότητες για δραστηριότητες με αλληλεπιδράσεις που δεν μπορούν να υποστηριχθούν από τα συνήθη εποπτικά μέσα διδασκαλίας, ενώ τα διαθέσιμα οπτικοακουστικά μέσα κάνουν το περιεχόμενο των μαθημάτων πιο ζωντανό και ενδιαφέρον, ενώ αυξάνουν και τον βαθμό προσήλωσης των μαθητών. Επιπλέον, η τεχνολογία ασκεί μεγάλη έλξη στους νεαρούς μαθητές, οι οποίοι πλέον όχι μόνο ζουν αλλά έχουν γεννηθεί μέσα σε ένα περιβάλλον γεμάτο φορητές και μη ηλεκτρονικές συσκευές.

Ολες αυτές οι παράμετροι ευνοούν την ανάπτυξη υβριδικών μορφών διδασκαλίας (blended learning), όπου η «διά ζώσης» εκπαίδευση εναλλάσσεται με την διαδικτυακή, κατά περίπτωση. Αυτό δίνει λύση σε ένα μεγάλο πρόβλημα που αντιμετώπιζαν τα ελληνικά σχολεία της διασποράς, αυτό της ελλιπούς ενασχόλησης των μαθητών με την ελληνική γλώσσα εκτός ωραρίου λειτουργίας του σχολείου. Η διαδικτυακή πλατφόρμα δίνει την δυνατότητα στους μαθητές να εμπλακούν σε δραστηριότητες που απαιτούν τη χρήση ελληνικής γλώσσας στο σπίτι και στον ελεύθερό τους χρόνο, αφού βλέπουν τη συγκεκριμένη ασχολία περισσότερο σαν παιχνίδι παρά σαν «εργασία για το σπίτι». Παράλληλα, μπορούν να προετοιμάζονται για τις δραστηριότητες που θα γίνουν μέσα στην τάξη στο επόμενο μάθημα, καθώς η τεχνολογικά μπορεί να βοηθήσει τους μαθητές με διαδικασίες μηχανικού τύπου, που στερούνται ενδιαφέροντος και εμφανίζονται βαρετές, όπως είναι η εκμάθηση λεξιλογίου.

Καταλήγοντας, θα πρέπει να δούμε την διετή περίοδο της πανδημίας για την ελληνική παιδεία στη Διασπορά όχι τόσο ως μια κακή παρένθεση, αλλά ως μια ευκαιρία ανανέωσης και αναζωογόνησης της διδακτικής πρακτικής, υιοθετώντας μεθοδολογίες που χρησιμοποιήθηκαν και προσαρμόζοντας τη διδασκαλία ώστε να ενισχύσουμε περαιτέρω την αποδοτικότητά τους.