Στον απόηχο της εθνικής επετείου της 28ης Οκτωβρίου, αυτό που συγκρατούμε είναι ότι η μοίρα των Ελλήνων είναι συνυφασμένη με τα μεγάλα «Οχι» που πρόφερε ο λαός και οι ηγέτες του. Αυτά μένουν στην Ιστορία, καθώς τα συμβιβαστικά «Ναι» τα καταπίνει η λήθη, συμπαρασύροντας και εκείνους που έβαλαν τη βολική κατάφαση πάνω από τα ζωτικά συμφέροντα του Γένους.

Στο εξωτερικό, όπου δεν υπάρχουν στρατιωτικές παρελάσεις, αργίες και άλλες παρόμοιες κρατικές εκδηλώσεις για να μας θυμίζουν την εθνική επέτειο ή για να συμβάλλουν στους πανηγυρισμούς της ημέρας, ο Ελληνισμός της Διασποράς βιώνει τις εορτές αυτές σε κοινοτικό επίπεδο. Και το βίωμα αυτό ίσως δεν είναι ποτέ πιο έντονο παρά στα σχολεία μας, όπου οι δάσκαλοι εργάζονται φιλοπόνως και φιλοτίμως για να διοργανώνουν σχολικές παραστάσεις προς τιμήν των εθνικών μας εορτών. Ομοίως, οι μαθητές βάζουν μπροστά τον καλύτερο εαυτό τους για να τιμήσουν την εορτή με παλμό και ζωντάνια. Σε πολλές περιπτώσεις, τα εκπαιδευτήριά μας παίζουν τον πρωταγωνιστικό ρόλο στη δημιουργία της κατάλληλης ατμόσφαιρας, πιο πολύ από τους συλλόγους ή τις κατά τόπους ενορίες. Στο παρελθόν, η Εκκλησία έπαιζε εθναρχικό ρόλο, ειδικά στη Διασπορά, όμως τελευταία, στις ΗΠΑ τουλάχιστον, δείχνει να μην παίρνει πλέον τον ρόλο αυτόν στα σοβαρά. Συμβολικό, πλην όμως σημαντικό παράδειγμα, η απροθυμία της να υψώσει την ελληνική σημαία στο εθνικό προσκύνημα του Ι.Ν. Αγίου Νικολάου στο Μανχάταν.

Οι σκέψεις αυτές οδηγούν πολλούς από εμάς να συνδέουν τα επίκαιρα «Οχι» του σήμερα, που σχετίζονται με τη διάσωση του πολιτισμού και της παροικίας μας, και με την προστασία και την επιβίωση των κοινοτικών μας σχολείων. Είναι κοινό μυστικό ότι πίσω από κάθε εθνική επιτυχία της Ελλάδος, προηγήθηκε σοβαρή προετοιμασία. Το μοτίβο επαναλαμβάνεται, είτε πρόκειται για τις Θερμοπύλες και τη Σαλαμίνα, όπου οι Ελληνες αξιοποίησαν το γεωγραφικό πλεονέκτημα που προσέφερε το πεδίο των μαχών για να εξουδετερώσουν την αριθμητική υπεροχή και υπεροπλία των Περσών ή την Επανάσταση του ’21, όπου ο κλεφτοπόλεμος που διεξήγαγαν οι αγωνιστές εξαγόρασε πολύτιμο χρόνο ώσπου να ωριμάσουν οι συνθήκες για να κερδίσει διεθνή υποστήριξη ο αγώνας για την ελευθερία ή τους Βαλκανικούς Πολέμους, όπου προηγήθηκε η εκ βάθρων αναδιοργάνωση των ενόπλων δυνάμεων και η αγορά του θρυλικού θωρηκτού «Αβέρωφ», που επέτρεψε την Ελλάδα να διπλασιάσει τα σύνορά της και να κυριαρχήσει στο Αιγαίο. Ομοίως και το ’40, προηγήθηκε σοβαρή στρατιωτική προετοιμασία και αξιόλογη οχύρωση της χώρας, αφού είχε προβλεφθεί ο κίνδυνος της εμπόλεμης σύρραξης. Ετσι, λοιπόν, και με τα σχολεία μας, απαιτείται η κατάλληλη στρατηγική και προετοιμασία ώστε να γράψουν και αυτά τη δική τους ιστορία.

Με τη διαπίστωση αυτή, δεν μειώνεται η σημασία της γενναιότητας των πολεμιστών μας ή της αυτοθυσίας του λαού. Εξάλλου, προετοιμασίες έκαναν και οι εχθροί, αλλά η Ελλάδα θριάμβευσε. Ομως, η εξυπνάδα, η προνοητικότητα, η επιτελική σκέψη είναι στοιχεία που λειτουργούν συμπληρωματικά και παράλληλα με την ευψυχία, δεν είναι αλληλοαποκλειόμενες έννοιες. Συνεπώς, για να μπορέσουν τα σχολεία της Διασποράς να μεταλαμπαδεύσουν τον ελληνικό πολιτισμό στις νεώτερες γενιές και να διατηρήσουν τις όπου Γης κοινότητές μας θαλερές, δεν μπορεί να τα περιμένουμε όλα από τους δασκάλους.

Ηδη, στις ΗΠΑ, οι δάσκαλοι σε ελληνικά σχολεία πληρώνονται πολύ λιγότερο από τον μέσο όρο για το επάγγελμά τους και αναγκάζονται να εργάζονται 2-3 δουλειές παράλληλα για να εξασφαλίσουν τα προς το ζην. Δυστυχώς, αυτό δεν τιμά την Ομογένεια της Αμερικής και αποτελεί μια διαρκή υπενθύμιση της ολιγωρίας που επιδεικνύεται γύρω από το συγκεκριμένο ζήτημα.

Οσον αφορά στα κοινοτικά μας σχολεία, η αυτοθυσία και το φιλότιμο των στελεχών τους έχουν διαπιστωθεί πολλάκις. Αυτό που λείπει μοιάζει να είναι η στρατηγική και ο σχεδιασμός, που τόσο χρειάζονται για να μην χαθεί ο κόπος που επιδεικνύουν διδάσκοντες και διδασκόμενοι και να σταθούν τα σχολεία μας στο ύψος των περιστάσεων. Επαφίεται στην ηγεσία της Διασποράς να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες ώστε να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες και να μετατρέψει τις σημερινές προκλήσεις σε θριάμβους. Από την άποψη αυτή, όσοι ενδιαφέρονται για τη διατήρηση του Ελληνισμού στις ΗΠΑ πρέπει να είναι έτοιμοι να βροντοφωνάξουν ένα σθεναρό «Οχι» στη μοιρολατρία, τον ωχαδερφισμό και τις προσπάθειες περιθωριοποίησης της ελληνικής παιδείας.

Χρειάζεται άμεσα δημόσιος διάλογος με κριτική και προτάσεις για τους προϋπολογισμούς των σχολείων μας και των χρημάτων που διατίθενται για τη λειτουργία τους, αλλά και την ουσιαστική απουσία θεσμικών παραγόντων (π.χ. η Αρχιεπισκοπή, τοπικά σωματεία, ομογενειακές ομοσπονδίες και οργανισμοί), οι οποίοι τόσα χρόνια μετακυλούν την ευθύνη για τη συντήρηση των σχολείων αποκλειστικά στις κατά τόπους ενορίες. Ο αγώνας αυτός είναι ζωτικής σημασίας για το μέλλον της Ομογένειας και θα δοκιμάσει το «τσαγανό» των αρχηγών, ξεχωρίζοντας τους πραγματικούς ηγέτες από τις «γιαλαντζί» μετριότητες, αλλά και τη θέληση της λαϊκής βάσης να διασώσει τον ελληνικό πολιτισμό. Η προσπάθεια αυτή είναι το ελάχιστο που μπορεί να προσφέρουν οι σημερινές γενιές για να τιμήσουν τους αγώνες και την αυτοθυσία των προγόνων μας υπέρ της Ελλάδας και της συνέχειας της ιστορικής πορείας του Ελληνισμού.

X@CTripoulas