Ο καθηγητής Νέλσον Λίχτενσταϊν περιγράφει πώς «ένα από τα μεγάλα ζητήματα που προέκυψαν στις ιστορικές σπουδές τα τελευταία 30 περίπου χρόνια έχει να κάνει με τη «λευκότητα». Ξεκίνησε από το βιβλίο του David Roediger «The
Wages of Whiteness», σχετικά με την κοινωνική κατασκευή της λευκότητας. Το θέμα αυτής της ιστορικής συζήτησης, που επικεντρώθηκε αρχικά στους Ιρλανδούς, ήταν, φυσικά, να εξετάσει τι σήμαινε το «γίνεσαι λευκός» στις δεκαετίες του 1820 και του 1830, και είχε σκοπό να αποδομήσει την ιδέα της λευκότητας. Αυτός ήταν ο απώτερος στόχος: Ενα ριζοσπαστικό ερευνητικό εγχείρημα για την αποδόμηση όλης της έννοιας της λευκότητας δείχνοντας την πλαστικότητά της. Ενα άλλο βιβλίο ήταν το «Πώς οι Ιρλανδοί έγιναν Λευκοί» του Ignatiev. Θα μπορούσε κάποιος εξίσου εύκολα να μετατρέψει τον τίτλο σε «Πώς οι Ελληνες έγιναν λευκοί», ή οι Ιταλοί, ή οι Εβραίοι, ή οποιοσδήποτε άλλος. Ετσι, ένα από τα θέματα που αναδεικνύεται ξεκάθαρα σε αυτό το περιστατικό είναι η εικόνα που εκείνη την εποχή είχε σχηματισθεί για τους Ελληνες και για πολλούς άλλους μετανάστες, ειδικά τους προερχόμενους από τη Νότια και Ανατολική Ευρώπη».

Υπάρχουν κάποια ειδικά ελληνικά χαρακτηριστικά που συμβάλλουν σε αυτήν τη συζήτηση;

Οι Ελληνες ήταν Ορθόδοξοι. Δεν ήταν καν Ρωμαιοκαθολικοί -πολύ περισσότερο Προτεστάντες- και υπήρχε μια αίσθηση ότι δεν ήταν εντελώς λευκοί, η λευκότητα σε αυτό το πλαίσιο ούσα ένα είδος αντιπροσωπευτικού χαρακτηρισμού για τους αμερικανοποιημένους. Αυτό αποτέλεσε ένα μεγάλο ζήτημα που είχαν να αντιμετωπίσουν οι Αμερικανοί ιστορικοί. Κάποιοι είπαν «Ενα λεπτό! Αυτές οι ομάδες μεταναστών, Ελληνες, Ιρλανδοί, όποιοι κι αν ήταν, δεν είναι το ίδιο πράγμα σε αυτή την ιστορία του ρατσισμού και της δουλείας με το να είσαι Αφροαμερικανός». Εδώ, λοιπόν, ξεκινά μια συζήτηση. Εγώ λέω απλώς πως αυτή η ανθελληνική εξέγερση εντάσσεται σε αυτή τη συζήτηση. Αυτή η εξέγερση μου φάνηκε ότι μοιάζει πολύ με τα γεγονότα της Τάλσα, έχουσα παρόμοια δυναμική… ο όχλος, οι ταραχοποιοί δεν ήταν απλώς Αμερικανοί εργάτες σε αυτό το εργοστάσιο συσκευασίας κρέατος, εξοργισμένοι που τους έπαιρναν τις δουλειές τους. Δεν ανταγωνίζονταν αμέσως τους Ελληνες γι’ αυτές τις βιομηχανικές δουλειές. Ηταν ξεκάθαρα μεσοαστικοί πυλώνες της κοινωνίας της Όμαχα. Η συνάντηση έγινε στο Δημαρχείο, δεν ήταν σαν να βγήκαν από κάποιο σαλούν.

Οπως όλοι οι μετανάστες, αυτοί οι Ελληνες ήταν άνθρωποι που προσπαθούσαν να ξεφύγουν από τις συνθήκες ζωής τους.

Είναι ενδιαφέρον ότι, ξεκάθαρα, τα συσκευαστήρια κρέατος εισήγαγαν αυτούς τους Ελληνες μετανάστες μέσω αυτών που αποκαλούσαν πατρόνες, μεσίτες εργασίας – που κατά κανόνα ήταν και οι ίδιοι Ελληνες. Ισως να διατηρούσαν ένα σαλούν ή μια πανσιόν. Ισως κάποιοι από αυτούς να ήταν στη Νέα Υόρκη ή κάποιοι από αυτούς στη Βαλτιμόρη ή σε άλλα μέρη όπου συναντούσαν κόσμο και αποκτούσαν σχέσεις με τους εργοδότες. Επαιρναν αμοιβή, ή προμήθεια, και έστελναν κόσμο να δουλέψει εκεί. Μόλις εγκαταστάθηκαν Ελληνες στη Νότια Όμαχα, η αλυσιδωτή μετανάστευση ανέλαβε τα υπόλοιπα. Οι Ελληνες που ήταν εκεί έγραφαν γράμματα στους συγγενείς τους και έλεγαν «προσλαμβάνουν κόσμο εδώ στο συσκευαστήριο» ή «αυτή η βιομηχανία ανθεί, οπότε έλα».

Και φαίνεται ότι η ένταση ξεκινά πάντα από την εργασία.

Ακριβώς. Ολοι αυτοί ήταν εργάτες. Αυτό που είναι ενδιαφέρον και περίπλοκο εδώ, αν και δεν το γνωρίζω αρκετά, είναι ότι η σύγκρουση δεν ξεκίνησε στο εργοστάσιο, δεν ξεκίνησε από ανταγωνισμό για θέσεις εργασίας μέσα στο ίδιο το εργοστάσιο. Ηταν αυτός ο αστυνομικός και αυτός ο τύπος που τον πυροβόλησε.
Οι ταραξίες, μου φάνηκε, ανήκαν στη μεσαία τάξη, ανήκαν στο κοινωνικό κατεστημένο. Αλλά το γεγονός ότι αυτοί οι Ελληνες που στοχοποιήθηκαν ήταν κυρίως εργάτες στο εργοστάσιο δεν μπορεί να αγνοηθεί.

Ιδιαίτερα ενδεικτικό αυτού του κλίματος είναι το γεγονός ότι η σύσκεψη ζητούσε από τις βιομηχανίες συσκευασίας να σταματήσουν να απασχολούν Ελληνες, κάτι που ουσιαστικά τους στερούσε τη δυνατότητα επιβίωσης και αφαιρούσε τον λόγο της παρουσίας τους εκεί. Και έγινε φυλετικό γιατί έλεγε ότι οι Ελληνες είναι βρώμικοι, μεταφέρουν ασθένειες και για αυτό δεν πρέπει να δουλεύουν στη βιομηχανία της τροφικής αλυσίδας.

Ετσι, αυτό γίνεται αμέσως μετά τη δημοσίευση της «Ζούγκλας» του Upton Sinclair, της περίφημης καταγγελίας της βιομηχανίας κρέατος στο Σικάγο. Φυσικά, υπάρχει πολλή σύγχυση στον νόμο περί καθαρών τροφίμων και φαρμάκων, ο οποίος ψηφίστηκε το 1906, επομένως αυτοί οι δημαγωγοί υιοθετούν αυτά τα επιχειρήματα για να εκλογικεύσουν αυτήν την επίθεση στους Ελληνες. Τώρα, το άλλο πράγμα είναι ότι η Νεμπράσκα ήταν κέντρο λαϊκισμού. Υπάρχει ένα είδος αντιεταιρικού πνεύματος εκεί, ακόμη και στη μεσαία τάξη. Ενα από τα επιχειρήματα κατά των εμπορικών οργανισμών, κατά των μεγάλων εταιρειών, είναι ότι διαβρώνουν και ευτελίζουν τους εργαζόμενους, και το κάνουν εισάγοντας μετανάστες, υποβαθμίζοντας το εργασιακό επίπεδο, τα εργασιακά κεκτημένα. Αρα, η επίθεση στην εταιρεία είναι το ίδιο με την επίθεση στους Ελληνες εργάτες σε αυτήν την περίπτωση.

Πού είναι τα συνδικάτα σε όλα αυτά; Υπάρχουν επίσημα σωματεία τότε;

Πιθανώς όχι. Αν μη τι άλλο, μερικά από τα συνδικάτα ήταν αρκετά ρατσιστικά τα ίδια, για να το πούμε απλά. Θα έλεγαν «εμείς υποστηρίζουμε τους λευκούς εργάτες». Δεν νομίζω ότι υπήρχαν τα συνδικάτα. Θα υπάρξουν δέκα χρόνια αργότερα, κατά τη διάρκεια ενός τεράστιου απεργιακού κύματος που ξεκινά από τα συσκευαστήρια του Σικάγο.

Ρωτώ για τα συνδικάτα επειδή είμαι περίεργος κατά πόσο το εργατικό δυναμικό των μεταναστών διευκόλυνε τη σύστασή τους ή την δυσκόλευε. Θα υπέθετε κάποιος ότι ένα ετερογενές εργατικό δυναμικό θα έκανε την ανάγκη για αλληλεγγύη ακόμη πιο εμφανή.

Αυτό θα ίσχυε στην περίοδο της CIO τη δεκαετία του 1930. Αλλά νωρίτερα η κατάσταση ήταν πολύπλοκη. Μερικά από τα συνδικάτα ήταν κατηγορηματικά εναντίον των Μαύρων, ακόμη και κατά των μεταναστών, επειδή ήθελαν να διαφυλάξουν τις θέσεις εργασίας για τους ιθαγενείς Αμερικανούς. Από την άλλη, υπήρχαν κάποια ριζοσπαστικά συνδικάτα, όπως οι Βιομηχανικοί Εργάτες του Κόσμου, και κάποια άλλα επίσης. Το συνδικάτο της εξόρυξης άνθρακα ήταν επίσης πιο ριζοσπαστικό, και το ίδιο ήταν αργότερα εκείνο της συσκευασίας κρέατος που έγινε το 1917, κατά τη διάρκεια της μεγάλης οργανωτικής κινητοποίησης της συσκευασίας κρέατος εκείνης της περιόδου. Ελεγαν «έχουμε όλους αυτούς τους διαφορετικούς εργάτες. Πρέπει να έχουμε αλληλεγγύη». Αλλά αυτό δεν ήταν δεδομένο το 1907, αυτό είναι σίγουρο. Πιθανότατα υπήρχαν συνδικάτα στην Όμαχα εκείνη την περίοδο, αλλά μπορεί να έμοιαζαν περισσότερο με ενώσεις όπως των μηχανοδηγών, φορτηγατζήδων ή κάποιων εργαζομένων σε εστιατόρια – ή ίσως να κάποιων εξειδικευμένων στα συσκευαστήρια εργατών. Συνήθως, δε, ήταν κατά των μεταναστών.

Φαίνεται, ωστόσο, ότι αρχικά οι Ελληνες στην πραγματικότητα προσλήφθηκαν κατά τη διάρκεια κάποιας απεργίας.

Αναμφίβολα, λοιπόν, εκεί είναι η πηγή της τεράστιας έντασης. Αυτό συνέβη σε πολλά μέρη. Εχετε ακούσει για τους διάσημους ιδιωτικούς ντετέκτιβ, τους Pinkerton; Ενας από τους λόγους για τους οποίους δημιουργήθηκαν οι ιδιωτικές αστυνομικές δυνάμεις ήταν για να προστατεύσουν τους απεργοσπάστες που προσλάμβαναν αυτές οι εταιρείες. Αν τα συσκευαστήρια είχαν φέρει Ελληνες εργάτες για να σπάσουν μια απεργία, αυτό εξηγεί μεγάλο μέρος της έντασης. Οχι ότι είναι η μόνη αιτία, αλλά σίγουρα εξηγεί πολλά. Και οι Ελληνες δεν μπορούσαν να το ξέρουν αυτό. Ξαφνικά κάποιος θα έλεγε «Κοίτα, υπάρχει δουλειά στην Όμαχα». Και τελικά αποδεικνυόταν ότι η δουλειά δημιουργήθηκε επειδή υπήρχε απεργία σε εξέλιξη.

Υπάρχουν πολλοί παράγοντες, αλλά ποιο ήταν το κύριο ενωτικό στοιχείο που οδήγησε στο συνδικαλισμό; Το φυλετικό, το θρησκευτικό ή κάτι άλλο;

Αυτή είναι μια καλή ερώτηση. Τυπικά, η φυλή και η θρησκεία διαίρεσαν και δίχασαν τους εργάτες εκείνη την περίοδο, και σίγουρα το αποκορύφωμα είναι το μεγάλο απεργιακό κύμα του 1919 στις ΗΠΑ, το οποίο ηττήθηκε εν μέρει λόγω του διχασμού των αυτόχθονων εργατών, με τους Προτεστάντες εναντίον Ρωμαιοκαθολικών και εναντίον Ορθοδόξων.
Ο διαχωρισμός αυτός ήταν τότε πολύ πιο σημαντικός από ό,τι σήμερα. Η βιομηχανία των σφαγείων ήταν η μεγάλη ακμάζουσα βιομηχανία αυτής της περιόδου. Παρεμπιπτόντως, η βιομηχανία αυτή απαιτούσε πολλή ανειδίκευτη εργασία, αλλά προϋπέθετε επίσης και κάποια πολύ εξειδικευμένη εργασία, την οποία συνήθως κατείχαν οι ιθαγενείς Αμερικανοί – π.χ. οι χασάπηδες, αυτοί που έκαναν συγκεκριμένες κοπές, ήταν εξειδικευμένη εργασία. Ετσι, προέκυπταν εθνοτικές διαιρέσεις μέσα στα συσκευαστήρια, όπου, για παράδειγμα, πολλές γυναίκες παρασκεύαζαν συγκεκριμένα προϊόντα, όπως λουκάνικα ή κάτι ανάλογο. Και, στη συνέχεια, υπήρχε ένα είδος ανειδίκευτης εργασίας για μετανάστες, που απλώς έκοβαν το λαιμό των γουρουνιών, μια φρικτή δουλειά με το αίμα να πετάγεται. Και μετά ένα συγκεκριμένο είδος ειδικευμένης εργασίας, συγκεκριμένες κοπές κρεάτων, για παράδειγμα, οι οποίες πρέπει να γίνουν με ακρίβεια.
Το συσκευαστήριο έβριθε από εθνοτικές εντάσεις.