ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ. Τα αυτοάνοσα νοσήματα αυξάνονται παγκοσμίως και δεν οφείλονται αποκλειστικά στη γενετική, γράφει στην «Washington Post» η Τρίσα Πασρίτσα (Trisha Pasricha, MD). Πρόκειται για καταστάσεις που εμφανίζονται όταν το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στον οργανισμό.

Υπάρχουν πάνω από 100 παθήσεις που θεωρούνται αυτοάνοσες, συμπεριλαμβανομένων των πιο γνωστών, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, ο λύκος και η σκλήρυνση κατά πλάκας, καθώς και των λιγότερο γνωστών, όπως το σκληρόδερμα και η αυτοάνοση ηπατίτιδα.

Στις Ηνωμένες Πολιτείες, 1 στους 5 Αμερικανούς έχει μια αυτοάνοση πάθηση. Επηρεάζουν τις γυναίκες περισσότερο από τους άνδρες και συχνά εμφανίζονται σε οικογένειες, αν και η γενετική είναι μόνο ένας παράγοντας κινδύνου για αυτές τις ασθένειες. Οι αυτοάνοσες παθήσεις αυξάνονται με τρόπο που δεν εξηγείται μόνο από τα γονίδιά μας – για παράδειγμα, μεταξύ 1950 και 2000, τα ποσοστά εμφάνισης της νόσου του Crohn, της σκλήρυνσης κατά πλάκας και του διαβήτη τύπου Ι αυξήθηκαν κατά 300% ή περισσότερο. Τα αυτοάνοσα νοσήματα όχι μόνο αυξάνονται, αλλά συχνά εμφανίζονται σε νεότερη ηλικία.

Γιατί τα αυτοάνοσα νοσήματα βρίσκονται σε έξαρση

Μια παλαιότερη θεωρία σχετικά με την προέλευση των αυτοάνοσων και αλλεργικών ασθενειών ονομάζεται «θεωρία της υγιεινής», η οποία έλεγε ότι η υπερβολική καθαριότητα -ή, πιο συγκεκριμένα, η μείωση των μολυσματικών ασθενειών και η αύξηση της χρήσης αντιβιοτικών- έχει αποδυναμώσει το ανοσοποιητικό μας σύστημα.

Το περιβάλλον μας, το οποίο αλληλεπιδρά στενά με το γονιδίωμά μας, αποτελεί πιθανότατα μεγάλο μέρος αυτής της ιστορίας. Ωστόσο, έχει γίνει σαφές ότι η θεωρία της υγιεινής δεν αποτυπώνει ακριβώς αυτό που συμβαίνει: Ο κίνδυνος εμφάνισης αυτών των ασθενειών φαίνεται να συνδέεται περισσότερο με την έκθεσή μας σε καθημερινά μικρόβια, σε αντίθεση με τα πραγματικά μολυσματικά παθογόνα.

Και ενώ ορισμένες πτυχές του σύγχρονου περιβάλλοντός μας είναι σήμερα πιο «καθαρές» από ό,τι στο παρελθόν, οι ανθυγιεινές αλλαγές που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης αυτοάνοσων νοσημάτων είναι διάχυτες: Τα τρόφιμά μας είναι ολοένα και περισσότερο υπερ-επεξεργασμένα, είμαστε συνεχώς αγχωμένοι και κοιμόμαστε άσχημα, και η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι ανεξέλεγκτη σε μεγάλο μέρος του πλανήτη. Όπως σημειώνεται στο δημοσίευμα, όλοι αυτοί οι παράγοντες έχει αποδειχθεί ότι παίζουν ρόλο στην ανάπτυξη αυτοάνοσων παθήσεων (οπότε η απλή ελαχιστοποίηση της προσωπικής σας «υγιεινής», όπως η αποφυγή του πλυσίματος των χεριών, μάλλον δεν είναι ένας χρήσιμος τρόπος για να μειώσετε τον κίνδυνο).

Και υπάρχει και ένα άλλο κομμάτι του παζλ. Περισσότεροι νέοι άνθρωποι διαγιγνώσκονται με καρκίνο. Αυτά τα δύο φαινόμενα -ο καρκίνος και τα αυτοάνοσα νοσήματα- είναι το γιν και το γιανγκ της ανοσολογίας. Το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματός μας κυνηγάει συνεχώς τους καρκίνους στο σώμα μας και τους εξαλείφει. Πολλοί περιβαλλοντικοί παράγοντες κινδύνου που μπορεί να βοηθήσουν αυτούς τους καρκίνους να αποφύγουν την ανίχνευση σήμερα είναι διαφορετικοί από εκείνους των προηγούμενων γενεών – και μας πλήττουν σε νεότερες ηλικίες. Με τη σειρά του, καθώς το ανοσοποιητικό μας σύστημα ενεργοποιείται όλο και περισσότερο από όλο και περισσότερους αντιληπτούς κινδύνους, μπορεί λανθασμένα να στραφεί εναντίον του εαυτού του.

Πηγή: «The Washington Post»