ΤΡΙΠΟΛΗ. ΛΙΒΥΗ. Οι πλημμύρες στην Ντέρνα της Λιβύης που έχουν κοστίσει τη ζωή σε χιλιάδες ανθρώπους είναι ένα τρομακτικό παράδειγμα του πώς οι κατασκευασμένες υποδομές, εν προκειμένω τα φράγματα, μπορούν να συγκρουστούν με το κλίμα και τη γεωγραφία για να μετατρέψουν μια καταιγίδα σε καταστροφή. Αυτό αναφέρει σε χθεσινό της δημοσίευμα η εφημερίδα «Νew York Times», η οποία προσπαθεί να ανιχνεύσει για ποιο λόγο οι πλημμύρες μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα μπορούν να γίνουν τόσο φονικές.

«Οι πλημμύρες είναι ο πιο επιζήμιος φυσικός κίνδυνος όταν πρόκειται για καταστροφή περιουσίας και χαμένων ζωών», δήλωσε η Κάθριν Μαχ (Katharine Mach), καθηγήτρια Περιβαλλοντικής Επιστήμης και Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο του Μαϊάμι. Ωστόσο, ο κίνδυνος και η ζημιά μπορεί να ποικίλλουν ευρέως, και μια ολόκληρη «συνταγή» παραγόντων καθορίζει τις επιπτώσεις της πλημμύρας μιας δεδομένης τοποθεσίας, είπε.

Το φυσικό περιβάλλον είναι ένα από τα συστατικά. Η Λιβύη έχει ξηρό κλίμα και σπάνια βιώνει τόσο έντονες βροχοπτώσεις. Μια καταιγίδα έριξε ρεκόρ βροχής 16 ιντσών, ή 414 χιλιοστών, στην περιοχή γύρω από τη Ντέρνα την Κυριακή, σύμφωνα με το Εθνικό Μετεωρολογικό Κέντρο της Λιβύης. Κανονικά, η περιοχή βλέπει μόλις 1,5 χιλιοστό, ή λιγότερο από το ένα δέκατο της ίντσας, βροχής κατά τη διάρκεια ολόκληρου του Σεπτεμβρίου.

Λόγω της κλιματικής αλλαγής, «βρισκόμαστε αναμφίβολα σε συνθήκες όπου οι βροχοπτώσεις συμβαίνουν πιο έντονα», είπε η Δρ Μαχ. Την περασμένη εβδομάδα, παρόμοιες ακραίες πλημμύρες από την ίδια μεσογειακή καταιγίδα έπληξαν την Ελλάδα και την Τουρκία.

Σε ξηρές περιοχές, η βροχή τείνει να μένει στην επιφάνεια αντί να εισχωρεί στο έδαφος και συχνά δημιουργεί ταχέως κινούμενες πλημμύρες. Οι υγρότερες περιοχές όπως η Φλόριδα, όπου εδρεύει η Δρ Μαχ, έχουν περισσότερο σπογγώδες έδαφος που μπορεί να απορροφήσει νερό και να μετριάσει μέρος του κινδύνου πλημμύρας.

Η Ντέρνα είναι επίσης χτισμένη στην κορυφή ενός τύπου τοπίου που σχηματίζεται στη βάση των οροσειρών από χαλαρά ιζήματα που ξεβράζουν ποτάμια και ρυάκια. Αυτά τα τοπία είναι γνωστό ότι κινδυνεύουν από «υπερεπικίνδυνες πλημμύρες», δήλωσε ο Μπρετ Σάντερς, καθηγητής Πολιτικής και Περιβαλλοντικής Μηχανικής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια Irvine.

Αλλά πέρα από αυτούς τους φυσικούς παράγοντες, το δομημένο περιβάλλον είναι ο καθοριστικός παράγοντας για το πόσο υποφέρουν οι άνθρωποι από μια δεδομένη καταιγίδα και τις επακόλουθες πλημμύρες.

Ιστορικά, πόλεις έχουν χτιστεί όπου υπάρχει νερό. «Οι άνθρωποι σε όλο τον Κόσμο έχουν θέσει πράγματα -υποδομές, σπίτια, βιομηχανικά κέντρα, εμπορικά κέντρα- στο μονοπάτι της ζημίας, σε περιοχές που είναι επιρρεπείς σε πλημμύρες», επεσήμανε η Δρ Μαχ.

Συχνά οι άνθρωποι έχουν επίσης κατασκευάσει υποδομές ελέγχου των πλημμυρών και ύδρευσης, όπως τα φράγματα της Ντέρνα, δίπλα σε πόλεις. Αυτή η υποδομή, ωστόσο, μερικές φορές μπορεί να αυξήσει ακούσια τον κίνδυνο. Μόλις εγκατασταθεί ένα φράγμα ή παρόμοια αντιπλημμυρική δομή, οι άνθρωποι συχνά πιστεύουν ότι μια περιοχή είναι ασφαλής και χτίζουν ανάλογα. Αλλά εάν αυτές οι δομές δεν συντηρούνται και δεν διαχειρίζονται σωστά, μπορεί να αποτύχουν και να προκαλέσουν καταστροφή.

«Είναι ένα πράγμα να φτιάξεις μια δομή ελέγχου πλημμύρας», είπε η Δρ Μαχ. «Είναι άλλο να φροντίζεις να διατηρείται στο πέρασμα του χρόνου». Επισήμανε ότι οι κυβερνήσεις έχουν συνήθως πολύ λιγότερο πολιτικά κίνητρα για τη διατήρηση της υποδομής παρά για την κατασκευή της εξαρχής.