Πολύ σωστά ο «Εθνικός Κήρυκας» και οι «New York Times» χαρακτήρισαν «ιστορική» τη νέα δωρεά των 400 εκατομμυρίων δολαρίων του Ελληνοαμερικανού Δρα Ρόι Βάγγελου προς το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης Κολούμπια.  Ο Δρ Βάγγελος δώρισε συνολικά στο Πανεπιστήμιο 900 εκατ. δολάρια και χαρακτηρίστηκε ως ο «μεγαλύτερος δωρητής» του.

Η υψηλής συμβολικής σημασίας αυτή πρωτοβουλία του Δρα Βάγγελου που κάνει υπερήφανους τους Έλληνες, υπογραμμίζει τη διαφορά μεταξύ της Δημοκρατίας, της ελευθερίας της σκέψης και του φιλελευθερισμού που γεννήθηκαν στην αρχαία Ελλάδα και συνεχίστηκαν με την Αναγέννηση και τον Διαφωτισμό, σε αντίθεση με τον ολοκληρωτισμό του Μεσαίωνα και τον φασισμό του 20ού αιώνα με τα σημερινά ακροδεξιά απόνερά του. Την περίοδο αυτή της κρίσης στη Γάζα οι εβραϊκής καταγωγής δωρητές του εγκαταλείπουν το Κολούμπια γιατί δεν τους έκανε  τη χάρη να ταχθεί αποκλειστικά υπέρ της πολεμικής δραστηριότητας του Ισραήλ και γιατί δεν εμπόδισε βίαια την ελεύθερη έκφραση των φοιτητών του που διαδήλωσαν εναντίον του πολέμου στην Παλαιστίνη.

Ολα αυτά, ωστόσο, μας φέρνουν αντιμέτωπους με δύο σοβαρά ερωτήματα. Το ένα αφορά τα κριτήρια και τα κίνητρα των ξένων, μη Αμερικανών δωρητών των αμερικανικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και των δεξαμενών σκέψης. Σ΄ αυτούς περιλαμβάνονται και ορισμένοι ευκατάστατοι Έλληνες υπήκοοι που δεν διαθέτουν αμερικανικό διαβατήριο και υπηκοότητα. Το δεύτερο αφορά την ελληνοαμερικανική κοινότητα που δεν μπορεί να βρει τους όχι υπέρογκους οικονομικούς πόρους που χρειάζονται για να μεταλαμπαδεύσει στα παιδιά της τα  διδάγματα του ελληνικού πολιτισμού.

Υποπτες συναλλαγές

Ολοι γνωρίζουν ότι τα αμερικανικά πανεπιστήμια και οι δεξαμενές σκέψης  (think-tank) δέχονται κάθε χρόνο τεράστιες ύποπτης προέλευσης δωρεές από ξένους ολιγάρχες και δικτατορικά καθεστώτα που θέλουν να επηρεάσουν  προς το συμφέρον τους την αμερικανική πολιτική σκηνή και κοινή γνώμη. Η Κίνα για παράδειγμα έχει χρηματοδοτήσει τουλάχιστον τα 3/4 των γνωστών αμερικανικών πανεπιστημίων με τεράστια ποσά, παρά την ύπαρξη νόμου του 1986 που υποχρεώνει τη δημοσιοποίηση των άνω των 250.000 δολαρίων ξένων δωρεών. Σύμφωνα με δημοσιοποιημένες πηγές, το πανεπιστήμιο Γέιλ δεν έχει δημοσιοποιήσει ξένες δωρεές άγνωστης προέλευσης ύψους 400 εκατ. δολαρίων, το Χάρβαρντ δεν δημοσιοποιεί τίποτα από αυτά που εισπράττει από το εξωτερικό, το Στάνφορντ το ίδιο και το Πρίνστον κατηγορείται ότι απέκρυψε την προέλευση δωρεών ύψους 760 εκατ. δολαρίων.

Μεγάλη δραστηριότητα παρουσίασε το Κρεμλίνο και οι ολιγάρχες που το περιτριγυρίζουν. Το «πακέτο» περιλαμβάνει ακόμη και το ΜΙΤ το οποίο είχε μέχρι το 2019 στο Διοικητικό του Συμβούλιο τον ολιγάρχη κολλητό του Πούτιν, Βίκτορ Βέξελμπεργκ. O επίσης ευνοούμενος του Πούτιν Ρώσος ολιγάρχης Βλαντιμίρ Ποτάνιν ήταν μέχρι το 2022 μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της δεξαμενής σκέψης Council on Foreign Relations. Απολυταρχικές χώρες και δικτατορίες όπως το Κατάρ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, πολλές δικτατορίες της Αφρικής, το Αζερμπαϊζάν, το Κουβέιτ, αλλά και η «πανταχού παρούσα» Τουρκία, έχουν ρίξει εκατομμύρια στα καλάθια των αμερικανικών Πανεπιστημίων και δεξαμενών σκέψης γιατί με τον τρόπο αυτό επηρεάζουν την Ουάσιγκτον. Η περίφημη δεξαμενή σκέψης την οποία διαφήμιζε έντονα ο πρώην Αμερικανός πρέσβης στην Αθήνα και σήμερα υφυπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ Τζέφρι Πάιατ, η Atlantic Council, χρηματοδοτείται κατά τουλάχιστον 20% από ξένες αμφιλεγόμενες πηγές, ενώ ο μεγαλύτερος δωρητής του είναι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα με τουλάχιστον 4 εκατ. δολάρια. Ακόμη και ο πρώην πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας εμφανίστηκε μέσω του ιδρύματος του ζεύγους Μπιλ και Χίλαρι Κλίντον στην αμερικανική τηλεόραση και επισκέφτηκε το Λευκό Οίκο του Ντόναλντ Τραμπ. Προς τιμήν του το 2020 ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο απαίτησε από τα ιδρύματα του είδους αυτού που χρηματοδοτούνται από ξένες κυβερνήσεις, ύποπτους ολιγάρχες κ.λπ. και έρχονται σε επαφή με Αμερικανούς διπλωμάτες, να αποκαλύπτουν τις πηγές των εσόδων τους.

Κατάθλιψη

Μας πιάνει κατάθλιψη όταν σκεφτόμαστε την κατάσταση που επικρατεί στην ελληνοαμερικανική κοινότητα σε ό,τι αφορά τη χρηματοδότηση των ελληνικών σχολείων, των εδρών Ελληνικών Σπουδών στα αμερικανικά πανεπιστήμια, αλλά και των εδρών Κλασικών Σπουδών, Γλωσσών και Ιστορίας. Δεν θα ήταν υπερβολή να γράψουμε ότι με ελάχιστες, γνωστές εξαιρέσεις, οι «αρχηγοί» της Ομογένειας κυριολεκτικά γράφουν στα παλιά τους τα παπούτσια την προώθηση της ελληνικής κληρονομιάς στα αμερικανικά και ομογενειακά πνευματικά ιδρύματα όλων των βαθμίδων. Για όσους εθελοτυφλούν, τους ξαναθυμίζουμε ότι τον «οβολό» της Ομογένειας τον εισπράττει με το «στανιό» η αδηφάγα Αρχιεπισκοπή για να «τρώει» με «χρυσά κουτάλια» και θα ζητήσουμε γονατιστά και δημόσια συγγνώμη αν μας αποδειχτεί ότι κάνουμε λάθος. Κυριολεκτικά «ρουφάει το αίμα» των ομογενειακών κοινοτήτων για να περνάει καλά, να «προσκυνά» τον Λευκό Οίκο και να «γλύφει» την Τουρκία.

Για όσους έχουν μεγαλύτερες οικονομικές δυνατότητες, τους θυμίζουμε ότι υπάρχουν ακόμη και προσφέρουν έργο υψηλών εκπαιδευτικών και πατριωτικών προδιαγραφών αρκετά ελληνοαμερικανικά πνευματικά ιδρύματα όπως η Modern Greek Studies Association και έδρες όπως αυτές στα Πανεπιστήμια του Κουίνς στη Νέα Υόρκη και του Πρίνστον.

Είναι απλό αυτό που θα έπρεπε να γίνει αν οι «ηγέτες» της Ομογένειας ήταν ειλικρινείς και δεν φρόντιζαν μόνο για την «πάρτη» τους. Οργανισμοί όπως η Αρχιεπισκοπή Αμερικής, η AHEPA, το ελληνοαμερικανικό λόμπι και, επιτέλους, οι ελληνικές και κυπριακές διπλωματικές αρχές, θα έπρεπε να κάτσουν όλοι μαζί σε ένα τραπέζι για να αλλάξουν τα απαράδεκτα που συμβαίνουν σήμερα.

* Ο Γιώργος Χατζηιωάννου διετέλεσε Σύμβουλος Τύπου στη Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ελλάδας στον ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη και στις πρεσβείες Λονδίνου και Μόσχας.