ΑΘΗΝΑ. Εκτενή αναφορά στην έντονη πλέον παρουσία του αμερικανικού στρατού στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, κάτι που προκαλεί εκνευρισμό στην Τουρκία και τη Ρωσία, κάνει σε δημοσίευμά της η εφημερίδα «Νew York Times». Παράλληλα, επισημαίνεται η προσπάθεια εταιρειών με σχέσεις στις ΗΠΑ και τη Ρωσία να αποκτήσουν τον έλεγχο του λιμανιού.

Πιο συγκεκριμένα, το άρθρο αναφέρει ότι το «νυσταγμένο», όπως το αποκαλεί, λιμάνι της Αλεξανδρούπολης στη βορειοανατολική Ελλάδα έχει αναλάβει κεντρικό ρόλο στην αύξηση της στρατιωτικής παρουσίας των ΗΠΑ στην Ανατολική Ευρώπη, με το Πεντάγωνο να μεταφέρει τεράστια οπλοστάσια μέσα από εδώ σε αυτό που περιγράφει ως προσπάθεια περιορισμού της ρωσικής επιθετικότητας. Αυτή η ροή έχει εξοργίσει όχι μόνο τη Ρωσία αλλά και τη γειτονική Τουρκία, υπογραμμίζοντας πως ο πόλεμος στην Ουκρανία αναδιαμορφώνει τις οικονομικές και διπλωματικές σχέσεις της Ευρώπης.

Η «ΝΥΤ» επισημαίνει ότι η άνοδος της στρατιωτικής δραστηριότητας χαιρετίστηκε από την κυβέρνηση της Ελλάδας, τους περισσότερους από τους Βαλκάνιους γείτονές της και τους ντόπιους, οι οποίοι ελπίζουν ότι οι Αμερικανοί θα τονώσουν την περιφερειακή οικονομία και θα παράσχουν ασφάλεια εν μέσω αυξανόμενων περιφερειακών εντάσεων.

«Είμαστε μια μικρή χώρα», είπε ο Γιάννης Καπελάς, 53 ετών, ιδιοκτήτης καφέ στην Αλεξανδρούπολη. «Είναι καλό να έχουμε μια μεγάλη χώρα να μας προστατεύει».

Στη συνέχεια, η «ΝΥΤ» σημειώνει ότι τέσσερις όμιλοι εταιρειών ανταγωνίζονται για να αγοράσουν ένα μερίδιο ελέγχου – δύο περιλαμβάνουν αμερικανικές εταιρείες, υποστηρίζονται από την Ουάσιγκτον, και δύο έχουν δεσμούς με τη Ρωσία.

Οι αμερικανικές στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα έχουν επεκταθεί πολύ από τότε που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο και ανώτατοι αξιωματούχοι από τη Μόσχα και την Άγκυρα το χαρακτήρισαν απειλή για την εθνική ασφάλεια.

«Εναντίον ποιου συστάθηκαν;»

Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είπε τον Ιούνιο, αναφερόμενος στα αμερικανικά στρατιωτικά φυλάκια στην Ελλάδα: «Η απάντηση που δίνουν είναι ‘εναντίον της Ρωσίας’. Δεν το αγοράζουμε».

Ενώ το μεγαλύτερο μέρος του ΝΑΤΟ έχει ταχθεί με έμφαση στην Ουκρανία, ο κ. Ερντογάν —πάντα πρόθυμος να χαράξει διαφορετική πορεία- έχει τοποθετήσει την Τουρκία ως μεσολαβητή.

Τον Μάιο, το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών ισχυρίστηκε ότι τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη παραβίασαν τον εναέριο χώρο της χώρας πάνω από την Αλεξανδρούπολη, μόλις 11 μίλια από τα τουρκικά σύνορα. Το περιστατικό ενόχλησε τους κατοίκους της περιοχής που ανησυχούσαν για τις διεκδικήσεις της Τουρκίας σε μέρη της Ελλάδας.

Η περίπλοκη αλληλεπίδραση συμφερόντων στην Αλεξανδρούπολη αναδεικνύει πώς ο πόλεμος μετατοπίζει τη στρατηγική εστίαση της Ευρώπης στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας.

«Η Μαύρη Θάλασσα επανέρχεται στην παγκόσμια ατζέντα με έναν άνευ προηγουμένου τρόπο», δήλωσε ο Ιλιαν Βασίλεφ (Ilian Vassilev), πρώην πρεσβευτής της Βουλγαρίας στη Μόσχα, ο οποίος τώρα εργάζεται ως στρατηγικός σύμβουλος. «Η ασφάλεια στη Μαύρη Θάλασσα είναι κεντρική στο ζήτημα του τρόπου με τον οποίο περιορίζετε και αντιμετωπίζετε τη Ρωσία», ανέφερε.

Η Ελλάδα και η Ρωσία μοιράζονται βαθείς ιστορικούς, οικονομικούς και πολιτιστικούς δεσμούς με επίκεντρο την κοινή ορθόδοξη χριστιανική θρησκεία. Οι Έλληνες είναι από τους λίγους Ευρωπαίους που θέλουν σε μεγάλο βαθμό να διατηρήσουν οικονομικούς δεσμούς με τη Ρωσία, δείχνουν οι δημοσκοπήσεις. Αλλά ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει τεντώσει άσχημα αυτούς τους δεσμούς.

Η κατοχή των ουκρανικών εδαφών έχει χτυπήσει τη χορδή των Ελλήνων, πολλοί από τους οποίους βλέπουν παραλληλισμούς μεταξύ της αυτοκρατορικής ρητορικής του προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν και των εδαφικών διεκδικήσεων της Τουρκίας, της οποίας ο προκάτοχός της, η Οθωμανική Αυτοκρατορία, κυβέρνησε την Ελλάδα για αιώνες. Τα δεινά των Ουκρανών έχουν επίσης απήχηση στις ελληνικές οικογένειες των οποίων οι πρόγονοι διέφυγαν από τα τουρκικά πογκρόμ στις αρχές του 20ού αιώνα.

Η συντηρητική κυβέρνηση της Ελλάδας ήταν από τις πρώτες που έστειλε στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία, με αποτέλεσμα το Κρεμλίνο να την βάλει στη λίστα των «μη φιλικών» εθνών. Ο φόβος για την Τουρκία και η αλληλεγγύη με την Ουκρανία έχουν ωθήσει την Αθήνα πιο κοντά στην Ουάσιγκτον και έχει παραχωρήσει στις Ηνωμένες Πολιτείες εκτεταμένη στρατιωτική πρόσβαση σε πολλές τοποθεσίες.

Η ποσότητα πολεμικού υλικού που μεταφέρθηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες μέσω της Αλεξανδρούπολης αυξήθηκε σχεδόν κατά 14 φορές το τελευταίο διάστημα. Αμερικανοί αξιωματούχοι λένε ότι ο εξοπλισμός προορίζεται αποκλειστικά για αμερικανικές στρατιωτικές μονάδες που σταθμεύουν στην Ανατολική και Βόρεια Ευρώπη και όχι για την Ουκρανία.

Το άλμα στη δραστηριότητα είναι μια δραστική ανάκαμψη για ένα μικρό λιμάνι που παρέμεινε σε μεγάλο βαθμό αδρανές για σχεδόν μια δεκαετία, μπλοκαρισμένο από μια βυθισμένη φορτηγίδα που αφαίρεσε το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ το 2019.

Η αυξανόμενη στρατηγική σημασία του λιμανιού έχει αναδείξει τους ρωσικούς δεσμούς δύο ελληνικών επιχειρηματικών ομίλων που ανταγωνίζονται για να το αναλάβουν.

Μια ομάδα έχει επικεφαλής τον ομογενή επιχειρηματία από τη Ρωσία, Ιβάν Σαββίδη.

Ένας άλλος πλειοδότης, θυγατρική ενός ελληνικού ομίλου ετερογενών δραστηριοτήτων, ο όμιλος Κοπελούζου, είναι πιο περίπλοκος, υπογραμμίζοντας τις μεταβαλλόμενες οικονομικές σχέσεις της Ελλάδας.

Ο Κοπελούζος είναι ο τοπικός εταίρος της κρατικής ρωσικής εταιρείας φυσικού αερίου, Gazprom, και, σε μια κοινοπραξία που ονομάζεται Prometheus Gas, είναι ο τρίτος μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου στην Ελλάδα. Ο Όμιλος Κοπελούζου κατασκεύασε —και μέχρι το 2016 λειτουργούσε— το αεροδρόμιο της Αγίας Πετρούπολης.

«Υπάρχουν σημαντικές ανησυχίες επειδή η κατάσταση με τη Ρωσία μπορεί να επιδεινωθεί», δήλωσε ο Τζον Χαραλαμπάκης, ιδιοκτήτης της Black Summit Financial Group, μιας αμερικανικής εταιρείας διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων που ανταγωνίζεται για τον έλεγχο της Αλεξανδρούπολης. «Το γεγονός ότι η Ρωσία χρησιμοποιεί την ενέργεια ως όπλο είναι ένας σημαντικός παράγοντας».

Ανησυχίες για τους ρωσικούς δεσμούς του κ. Κοπελούζου συμμερίζονται ορισμένα μέλη του Κογκρέσου των ΗΠΑ, σύμφωνα με δύο μέλη του προσωπικού του Κογκρέσου που γνωρίζουν το θέμα. Μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας επειδή δεν είχαν εξουσιοδότηση να μιλήσουν στα Μέσα Ενημέρωσης.

Από την πλευρά του, ο κ. Χαραλαμπάκης λέει ότι το ενδιαφέρον του για το λιμάνι ξεκίνησε το 2018, όταν ο τότε πρέσβης της Ουάσιγκτον στην Ελλάδα, Τζέφρι Πάιατ, του είπε ότι οι αμερικανικές εταιρείες πρέπει να αρχίσουν να ανταγωνίζονται τη Ρωσία και την Κίνα για επιρροή εκεί.

Ο άλλος Αμερικανός πλειοδότης, η Quintana Infrastructure & Development, αρνήθηκε να σχολιάσει.