Η τραγωδία του Σοφοκλέους «Αντιγόνη» ανήκει στην παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά διδάσκοντας διαχρονικά αμέτρητες γενιές τις πανανθρώπινες αξίες που γέννησε ο αρχαίος Ελληνικός πολιτισμός.

Ο μύθος είναι πασίγνωστος.

Ο Τύραννος των Θηβών Κρέων, σε συνέχεια της μονομαχίας των αδελφών της Αντιγόνης Ετεοκλή και Πολυνείκη για την εξουσία, όπου έπεσαν και οι δυο, απαγορεύει επί ποινή θανάτου την ταφή του Πολυνείκη, ο οποίος κηρύχτηκε προδότης κατά της πόλης.

Η Αντιγόνη, μνηστή του Αίμονα, γιου του Κρέοντα, αντιμετωπίζει ένα υπέρτατο δίλημμα.

Είτε να υποκύψει στη σκληρή βασιλική διαταγή, είτε να απειθαρχήσει, να ξεχάσει τον αγαπημένο της, και κυρίως να θυσιάσει ακόμη και την ζωή της, προκειμένου να θάψει τον αδελφό της σεβόμενη όσα της επιτάσσουν η συνείδησή της, το κοινό με τον αδελφό της αίμα και κυρίως οι ανώτερες ηθικές αξίες και έθιμα με τις οποίες μεγάλωσε.

Η Αντιγόνη βάζει πάνω από όλα τους θεϊκούς νόμους και τη συνείδησή της και αψηφά την κρατική εξουσία, ενταφιάζει τον αδελφό της σύμφωνα με τις προαιώνιες επιταγές της ηθικής και πολιτιστικής της κληρονομιάς και καταδικάζεται σε θάνατο.

Εκτοτε και για χιλιάδες χρόνια, το παράδειγμα της Αντιγόνης, μέσα από την τραγωδία του Σοφοκλέους, θα γαλουχήσει αμέτρητες ψυχές, παρότρυνση για τη μεγάλη θυσία στο βωμό του σεβασμού ενός ανώτερου ηθικού κώδικα αρχών και αξιών.

Ομως στην εποχή των Ταλιμπάν και των κάθε φύσεως αναρχικών, φανατικών και τρομοκρατών που επικαλούμενοι τα δικά τους φανατικά ιδεώδη, συχνά επιφέρουν καταστροφές και προξενούν αιματοχυσίες, μήπως τίθενται μερικά αγωνιώδη και βασανιστικά ερωτήματα σχετικά με το φωτεινό αυτό παράδειγμα;

Κατ’ αρχάς, τι καθορίζει άραγε τα όρια της αντίθεσης μεταξύ του θείου και του ανθρώπινου νόμου;

Μέχρι ποιου βαθμού ένα άτομο ή μια ομάδα επικαλούμενοι ιερές αρχές και θείες επιταγές μπορούν να αντιταχθούν στην κρατική εξουσία και να περιφρονήσουν τους κανονισμούς του κοινωνικού συνόλου όπως τους επιβάλουν οι νόμοι της οργανωμένης πολιτείας;

Από την άλλη πλευρά, πόσο νομιμοποιείται η κρατική εξουσία να αγνοήσει ατομικά δικαιώματα, προσωπικές συνειδήσεις και πατροπαράδοτα, συχνά άγραφα, ήθη και έθιμα;

Ακρως δυσχερή ερωτήματα που θα συνεχίσουν να τίθενται όσο υπάρχουν ανθρώπινες κοινωνίες αλλά κυρίως εφ’ όσον συνεχίσουν να υπάρχουν πολίτες οι οποίοι έχουν καταστήσει αναπόστατο κομμάτι της συνείδησης και της προσωπικότητάς τους ανώτερες ηθικές αξίες και αρχές.

Οποια όμως και εάν είναι τα ερωτήματα που μπορεί να δημιουργήσει η κοινωνική συμβίωση στο πλαίσιο μιας οργανωμένης και ευνομούμενης κοινωνίας, το παράδειγμα της Αντιγόνης παραμένει ανά τους αιώνες ένα φωτεινό καθοδηγητικό αστέρι.

Η τραγική ηρωίδα του Σοφοκλέους επ’ ουδενί μπορεί να παραλληλισθεί με θρασύδειλους αναρχικούς ή τρομοκράτες οι οποίοι, ενίοτε αυτοαποκαλούμενοι «αντιρρησίες συνείδησης», θυσιάζουν στο βωμό της φανατικής αντίθεσής τους προς το κοινωνικό σύνολο ή στο όνομα της μισαλλοδοξίας τους τις περιουσίες, την ειρήνη και την ζωή των άλλων ανθρώπων.

Η Αντιγόνη, ανταποκρινόμενη στο κάλεσμα της συνείδησής της και των ανώτερων ηθικών αξιών της δεν επιχειρεί να βλάψει άλλα πρόσωπα ή το κοινωνικό σύνολο. Με εμβληματική αυταπάρνηση θυσιάζει μόνο τον ίδιο τον εαυτό της, την ζωή της και την ευτυχία της.

Υπέρτατη αξία της δεν είναι το μίσος που συνεπαίρνει σήμερα ορισμένα φανατισμένα άτομα ή ομάδες.

«Ούτοι συνέχθειν, αλλά συμφιλείν έφυν».

«Δεν γεννήθηκα για να συμμερίζομαι το μίσος αλλά την αγάπη».

Αντιλαλούν ανά τους αιώνες τα λόγια αυτά της Αντιγόνης ενάντια στην αλαζονεία και τον αυταρχισμό της εξουσίας, αλλά και ενάντια στο μίσος και τη χρήση βίας.

Στην εποχή μας, όπου ο αυταρχισμός αλλά και η τρομοκρατία σπέρνουν τον φανατισμό, τη μισαλλοδοξία και τη βία, το φωτεινό παράδειγμα της Αντιγόνης, συνεχίζει να συνεπαίρνει και να καθοδηγεί.