Ενα από τα πιο τραυματικά γεγονότα στη ζωή είναι η απώλεια του συντρόφου. Αυτός που μένει έχει να διαχειριστεί μια πολύπλοκη νέα κατάσταση που μπορεί να συνδυάζει δραματική αλλαγή στον τρόπο ζωής και συναισθηματικό πόνο. Η κατάσταση γίνεται ακόμη δυσκολότερη αν υπάρχουν παιδιά και μάλιστα ανήλικα.

Επικρατεί η άποψη πως το πένθος για τον σύντροφο και ο πόνος που το συνοδεύει μετριάζεται με το πέρασμα του χρόνου, καθώς αυτός που μένει μαθαίνει να ζει με την απώλεια. Ο χρόνος που απαιτείται διαφέρει και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως η ηλικία, ο τρόπος του θανάτου, η ανάγκη της επιβίωσης, η στήριξη από το περιβάλλον, καθώς και οι προσωπικές αντιλήψεις σχετικά με το ζήτημα του θανάτου.

Ομως πολλοί ειδικοί πιστεύουν πώς ο χρόνος δεν γιατρεύει από μόνος του τον πόνο. Οι περισσότεροι άνθρωποι που πενθούν τον σύντροφό τους περιμένουν να νιώσουν καλύτερα μετά τον πρώτο χρόνο και όσο περνάει ο καιρός και διαψεύδονται, απελπίζονται και φοβούνται ότι βιώνουν πλέον μία μόνιμη κατάσταση αρνητικών συναισθημάτων.

Για τον καθηγητή William Worden (Grief Counselingand Grief Therapy, 2001) το πένθος χρειάζεται προσπάθεια, δουλειά με τον εαυτό, και ενεργή συμμετοχή από την πλευρά του ανθρώπου που πενθεί. Το μοντέλο που προτείνει ονομάζεται «Τα καθήκοντα του θρήνου» και διακρίνει τέσσερα κυρίως στάδια για τη διαχείριση του πένθους.

Το πρώτο στάδιο αυτής της διαδικασίας είναι η αποδοχή της πραγματικότητας. Σε αυτό βοηθάει πολύ, όταν κάποιος συμμετέχει στις διαδικασίες ή τις τελετουργίες που έχουν σχέση με τον αποχαιρετισμό του νεκρού. Ωστόσο, η αποδοχή είναι μία σύνθετη διαδικασία. Ενώ ίσως φαίνεται ότι κάποιος έχει αποδεχτεί τον θάνατο του συντρόφου, μπορεί να αρνείται να αποδεχτεί τη σημασία της απώλειας. Για παράδειγμα, μπορεί να μιλάει για τον σύντροφό του σε παρελθοντικό χρόνο, αλλά να προσπαθεί να μειώσει τη σημασία της σχέσης που είχε, να αρνείται ότι άλλαξε η ζωή του εξαιτίας της απώλειας.

Το δεύτερο στάδιο είναι η επεξεργασία του πόνου που φέρνει η θλίψη. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ο άνθρωπος που πενθεί θα πρέπει να δουλέψει με ένα πλήθος διαφορετικών συναισθημάτων. Ο πενθών μπορεί να νιώθει θλίψη, μοναξιά, θυμό, ενοχές, φόβο, απελπισία, να νιώθει μπερδεμένος, να υποφέρει από διαταραχές στον ύπνο και τη διατροφή του. Αυτό που έχει σημασία είναι να αποδεχτεί όσα νιώθει, να μιλάει γι’ αυτά, να τα καταλάβει και να μην προσπαθεί να τα αγνοεί ή να τα καταπνίξει. Ο θρήνος είναι μία μακροχρόνια και δυναμική διεργασία που οφείλει κανείς να σεβαστεί και να δώσει τον απαραίτητη χρόνο.

Το τρίτο στάδιο είναι η προσαρμογή σε ένα περιβάλλον στο οποίο ο θανών απουσιάζει. Στο στάδιο αυτό, τα πράγματα μπορεί να είναι πολύ διαφορετικά για τον καθένα, ανάλογα με τη σχέση που είχε με τον σύντροφό του ή το ρόλο που είχε αυτός που έφυγε στη σχέση ή την οικογένεια. Η διαδικασία αυτή κρατάει για μεγάλο χρονικό διάστημα και απαιτεί προσαρμογή σε συναισθηματικό επίπεδο, στον τρόπο ζωής, αλλά και σε πνευματικό επίπεδο.

Η περίοδος αυτή μπορεί να είναι πολύ δύσκολη για γυναίκες που μένουν χήρες σε μεγάλη ηλικία και που ίσως χρειάζεται να ασχοληθούν με πράγματα τα οποία δεν γνωρίζουν.

Το τέταρτο στάδιο είναι η συναισθηματική επανατοποθέτηση του θανόντος και το προχώρημα στη ζωή. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται να επαναπροσδιορίσει κανείς συναισθηματικά τη σχέση του με τον θανόντα, ενώ παράλληλα αρχίζει ξανά να ζει. Για παράδειγμα, επιτρέπει στον εαυτό του να έχει την ανάμνηση αυτού που έφυγε, σκέφτεται στιγμές μαζί του, αλλά παράλληλα αρχίζει πάλι να απολαμβάνει τη ζωή, βρίσκοντας ευχαρίστηση σε καινούριες δραστηριότητες, ακόμη και σε καινούριες σχέσεις.

Φυσικά, αυτή είναι μία από τις πολλές θεωρίες που υπάρχουν σχετικά με το πένθος. Και πράγματι, φαίνεται πως το να θέτει κανείς ρεαλιστικούς στόχους σχετικά με το πώς θα βοηθηθεί ενώ πενθεί, έχει αποτελέσματα.

Ωστόσο, δεν σημαίνει ότι ταιριάζει σε όλους. Ο καθένας μας έχει τον δικό του τρόπο να βιώνει το πένθος και όταν ο ίδιος ή οι οικείοι του νιώθουν ότι παρατείνεται η διάρκεια ή η ένταση του πένθους, απαιτείται η επίσκεψη σε ειδικό.