Αφορμή για τις σκέψεις της σημερινής μας ανάλυσης στάθηκαν τα πρόσφατα ακραία καιρικά φαινόμενα των πυρκαγιών και πλημμυρών τα οποία έσπειραν το θανατικό και την καταστροφή σε αρκετά μέρη της Ελλάδας, αλλά και σε άλλες χώρες, όπως π.χ. Τουρκία, Βουλγαρία, Καναδά και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Μιλούμε για ένα βίαιο ξέσπασμα της Φύσης, μία αντίδραση εκδικητική θα μπορούσε να πει κανείς, απόρροια, ας μου επιτραπεί η έκφραση, του ανάλγητου «βιασμού» της.

Η στενότητα του χώρου δεν προσφέρεται για μία εκτενή και επισταμένη αναφορά στο θέμα της ιερότητας της Δημιουργίας του κόσμου που είναι η πιο ανώτερη και τέλεια έκφραση αγάπης του Δημιουργού. Ωστόσο, θα προσπαθήσουμε με συντομία να αγγίξουμε το μεγάλο θέμα σχέσεως ανθρώπου και δημιουργίας. Είναι κοινό μυστικό πια πως η απειλή που προέρχεται από τη μόλυνση της φύσης άρχισε να έχει θανατερές επιπτώσεις επάνω μας. Ο δηλητηριασμένος αέρας, η μόλυνση των θαλασσών, το φαρμάκωμα των ποταμών, με την έκχυση μέσα σε αυτούς των απορριμμάτων και υποπροϊόντων των εργοστασίων και των βλαβερών ραδιενεργών υπολειμμάτων των πυρηνικών συγκροτημάτων, συγκρότησαν τη θανατερή απειλή που της δώσαμε τη μετριοπαθή ονομασία «μόλυνση του περιβάλλοντος» κι έγινε ο άμεσος ορατός κίνδυνος της φυσικής μας ζωής. Κι ολόκληρος τούτος ο απειλητικός ορυμαγδός δηλαδή ό «βιασμός της φύσης» που κατάντησε να απειλεί και να βιάζει καθημερινά την ίδια μας τη ζωή, είναι αποκύημα της ατομικιστικής θεώρησης και χρήσης του κόσμου -της φύσης- της δημιουργίας από τον άνθρωπο.

Ο άνθρωπος πλασμένος από τον Δημιουργό του ελεύθερος, μεταποίησε την ελευθερία του σε μια προσωπική καταδίκη σε σημείο πού έκανε τον Ντοστογιέφσκι να στοχαστεί και να πει πως «ο άνθρωπος είναι καταδικασμένος να είναι ελεύθερος». Κι είναι πάνω σε αυτή την ελεύθερη καταδίκη του ανθρώπου που στηρίχτηκε και η καταδίκη του κόσμου από τον άνθρωπο γιατί ακριβώς δεν κατόρθωσε να τον μεταμορφώσει αλλά παραμόρφωσε τον κόσμο γεγονός που απαιτεί βία, ετσιθελισμό, και πολύ ατομισμό. Ο άνθρωπος βυθισμένος μέσα στη δίνη του ετσιθελισμού του πίστεψε στη λάγνα παντοδυναμία της μηχανής και θέλησε να υποτάξει τη φύση -τον κόσμο- τη δημιουργία ολόκληρη, στη δύναμή της, ανυποψίαστος πως ο ίδιος καταντούσε ένα συμβατικό της εξάρτημα ανήμπορο να ξεφύγει από την εξάρτηση και τη λειτουργία της. Κι επειδή ακριβώς ο άνθρωπος από σφαλερή θεώρηση του κόσμου οδηγήθηκε στην παραποίησή του, γι’ αυτό δεν νιώθει ενοχή για την ασέλγεια πού συντελεί πάνω στα κάλλη της φύσης που είναι καρπός και έργο των χειρών του Θεού. Ξέχασε ο άνθρωπος τον βαθμό σχέσης που υπάρχει ανάμεσα σ’ εκείνον και τη δημιουργία σε σημείο που θα μπορούσαμε άφοβα να πούμε πως ο άνθρωπος είναι η ένσαρκη διάσταση του κόσμου. Ο άνθρωπος ζει την αμεσότητα της σχέσης του με τον κόσμο οργανικά και βασικά στη μορφή της τροφής, της ένδυσης, της στέγασης, της επιβίωσης.

Με άλλα λόγια, ο άνθρωπος συντελεί μία οργανική και υπαρκτική μετοχή στον κόσμο που δεν εξαντλείται στα όρια της ατομικής του ανάγκης αλλά αγγίζει τα σύνορα της προσωπικής – ευχαριστιακής και ιδεολογικής έφεσης της ύπαρξής του. Ο άνθρωπος ζει και οφείλει να ζει ευχαριστιακά τον κόσμο και να συνεχίζει τη δημιουργία του Θεού έως την έσχατη ημέρα. Η προσωπική μετοχή του ανθρώπου στο κόσμημα του κόσμου νοηματίζει ολόκληρη τη δημιουργία στην οποία υπενθυμίζει την προφητική, ευχαριστιακή και εσχατολογική της διάσταση. Η προσωπική σχέση και χρήση του κόσμου από τον άνθρωπο βρίσκει την τελειότητά της στη Θεία Ευχαριστία όπου ο άνθρωπος προσλαμβάνει στα στοιχεία του Αρτου και του Οίνου ολόκληρη τη δημιουργία.

Θα ήθελα να έλεγα και κάτι άλλο ακόμα, πως στους αντίποδες αυτής της προσωπικής ευχαριστιακής και δοξολογικής χρήσης του κόσμου που συγκροτείται και τελεσιουργείται λειτουργικά και υπερκόσμια μέσα στη Θεία Ευχαριστία, υπάρχει μία άλλη θεώρηση και στάση έναντι του κόσμου που έχει ως πρωταρχικό της μέλημα την ατομική χρήση του. Την υποταγή της δημιουργίας στις ατομοκρατικές αυτονομημένες κι αυθαίρετες ορέξεις του ατόμου με μόνη απολαβή την καλυτέρευση των συνθηκών ζωής του κι αυτές φαίνονται «ωσεί λήρος» γιατί αντί να βελτιωθούν, μάλλον χειροτερεύουν κι εκβαρβαρίζονται ώστε η απόγνωση να επιδεινώνει την κρίση του αδιεξόδου.

Ο βιασμός της φύσης, η με κάθε τρόπο θανάτωση του περιβάλλοντος ενέχει κι ένα μεγάλο ηθικό ερώτημα που έτσι περίπου θα μπορούσε ν’ αρθρωθεί: Με ποιο δικαίωμα θανατώνουμε τη Δημιουργία του Θεού. Σαν έργο δικής Του αγάπης κι ελεύθερης πράξης δεν μας ανήκει. Εμείς απλώς τεθήκαμε μέσα στη Δημιουργία για να διαδραματίσουμε τον ρόλο του διαχειριστή και του πιστού οικονόμου. Σαν παρακαταθήκη οφείλουμε να την παραδώσουμε αν όχι άριστη, τουλάχιστον όπως την παραλάβαμε, κοντολογίς «καλώς λίαν», επειδή ακριβώς ο κόσμος και ο άνθρωπος πρέπει να συνεχίσουν να ζουν.