Ο Αλέξανδρος Ντάρνα έγινε ο πρώτος Κύπριος συνθέτης (και δεύτερος μόλις Κύπριος μετά τον τενόρο Ανδρέα Αροδίτη) που έγινε δεκτός για μεταπτυχιακές σπουδές στη διάσημη μουσική ακαδημία της Νέας Υόρκης: The Juilliard School και έλαβε την υποτροφία του ιδρύματος Βεργωτή. Το έργο του «Minnaloushe» για βιολί, πιάνο και κρουστά κέρδισε πρόσφατα το «NY Federation Of Music Clubs Israel Prize» και παρουσιάστηκε σε συναυλία του «The Society for New Music» στην εκκλησία St. Paul’s, στην Syracuse, NY.

Ο Αλέξανδρος Ντάρνα μιλάει στον Φώτη Καλιαμπάκο και τον «Εθνικό Κήρυκα» για το ονειρικό του ταξίδι στον κόσμο της μουσικής, από τη Λευκωσία, όπου μεγάλωσε, μέσω της Κούβας, από την οποία κατάγεται ο πατέρας του, στη Νέα Υόρκη!

Πώς αποφασίσατε να ακολουθήσετε μια καριέρα ή ίσως θα μπορούσαμε να πούμε μια ζωή στη μουσική;

Γιατί δεν μπορούσα να κάνω αλλιώς. Η μουσική ήταν όλη μου η ύπαρξη από την αξέχαστη στιγμή που ο πατέρας μου έπαιξε στην κιθάρα τα τραγούδια που έγραψε για τη μητέρα μου. Πάντα ονειρευόμουν να συγκινώ τους ανθρώπους συναισθηματικά με τον ίδιο τρόπο που έκανε ο μπαμπάς μου. Από εκείνο το σημείο και μετά, η καρδιά μου, το αίμα, ο ιδρώτας και τα δάκρυά μου κύλησαν στην τέχνη μου. Ομως, όπως κάθε ιστορία επιτυχίας, αντιμετώπισα αμέτρητες δυσκολίες στο δρόμο για να κυνηγήσω τα όνειρα και τις φιλοδοξίες μου.

Μια καριέρα στη μουσική παρουσιάζει πολλές προκλήσεις. Θυμάμαι μια συνέντευξη του Leonard Bernstein όπου είπε «Being a composer is too difficult, too hard, and if you can do anything else, you must». «Δυστυχώς» από τα εφηβικά μου χρόνια δεν έβλεπα τον εαυτό μου να κάνει κάτι άλλο. Η μουσική είναι μια ατελείωτη πηγή δημιουργικότητας και έμπνευσης για μένα. Μου επιτρέπει να συνδέομαι με άλλους και να μοιράζομαι τα συναισθήματά μου, την άποψή μου και τις ιδέες μου με τον κόσμο. Επιδιώκω συνεχώς να μαθαίνω και να βελτιώνομαι ως συνθέτης και ως μουσικός. Η μουσική είναι ένα θεμελιώδες μέρος αυτού που είμαι και ένα κρίσιμο μέρος της ζωής μου το οποίο δεν μπορώ να αποχωριστώ. Θυμάμαι έναν καθηγητή μου που δικαίως νομίζω, επαναλάμβανε πως «η αριστεία στη μουσική προάγει και την αριστεία στα υπόλοιπα γνωστικά αντικείμενα». Είχα την τύχη να έχω καλούς δασκάλους, οι οποίοι με βοήθησαν να εξελιχθώ τόσο ως μουσικός όσο και ως προσωπικότητα.

Πώς γεννήθηκε το ειδικότερο ενδιαφέρον σας για την κλασική, όπως συνηθίζουμε να την αποκαλούμε, μουσική;

Ξεκίνησα μαθήματα πιάνου από πολύ μικρός, γύρω στα έξι. Δεν με πολυ-τραβούσε τότε, προτιμούσα φυσικά να παίζω ποδόσφαιρο και να κάνω βόλτες με το ποδήλατό μου. Λίγα χρόνια μετά, ξεκίνησα μαθήματα κιθάρας. Λάτρευα να τραγουδάω με την κιθάρα μου, όπως λάτρευα να μελετάω κλασικά κομμάτια. Το πάθος μου για τη σύνθεση ξεκίνησε γύρω στην ηλικία των 15 ετών, όταν φοιτούσα στο Μουσικό Σχολείο Λευκωσίας όπου έγινα δεκτός σαν μαθητής κιθάρας, χωρίς να ξέρω πού θα με οδηγούσε αυτή η απόφαση. Η κιθάρα ήταν η πύλη εισόδου μου στον κόσμο της κλασικής μουσικής. Η κλασική μουσική είναι η ποίηση της ψυχής. Εκφράζει τα βαθύτερα συναισθήματα και επιθυμίες της ανθρώπινης καρδιάς. Εχει τη δύναμη να μας εμπνεύσει, να εξυψώσει το πνεύμα μας, να ηρεμήσει τα ταραγμένα μυαλά μας και να τα διευρύνει, να μας μεταφέρει σε άλλους κόσμους, και να φέρει χαρά σε όλους όσοι είναι πρόθυμοι να ακούσουν. Είναι μια διαχρονική μορφή τέχνης που συνεχίζει να έχει απήχηση σε ανθρώπους όλων των ηλικιών. Η κλασική μουσική, και πιο συγκεκριμένα η μοντέρνα κλασική μουσική, προκαλεί τον ακροατή να σκεφτεί βαθιά και να αντιληφθεί τον κόσμο με νέους τρόπους.

Πώς φτάσατε στη Νέα Υόρκη; Τι σημαίνουν για εσάς οι σπουδές στην κορυφαία Juilliard School;

Το 2017 έκανα το πολύ τολμηρό για μένα τότε βήμα να ταξιδέψω στην Κούβα, σε μια προσωπική αναζήτηση ταυτότητας, για να γνωρίσω την υπόλοιπη οικογένειά μου, αλλά και την πολιτιστική κληρονομιά της πατρίδας του πατέρα μου. Ηταν η μεγαλύτερη αλλαγή στη ζωή μου τότε, όταν ταξίδεψα στην Αβάνα για να σπουδάσω σύνθεση στο Instituto Superior de Arte (ISA).
Μετά από μια μικρή περίοδο στην Κούβα, έφτασα στη Νέα Υόρκη όπου ξεκίνησα τις σπουδές μου στο Manhattan School of Music. Στη Νέα Υόρκη είχα από την αρχή και έχω βέβαια και τώρα στην Juilliard την ευκαιρία να συνεργαστώ με μερικούς από τους πιο ταλαντούχους και σεβαστούς συνθέτες, μουσικούς και εκπαιδευτικούς στον κόσμο. Εχω πρόσβαση σε εγκαταστάσεις τελευταίας τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένων στούντιο ηχογράφησης και χώρους παραστάσεων, που με βοηθούν να φέρω τις συνθέσεις μου στην ζωή. Είναι μια φανταστική ευκαιρία που επιτρέπει να αναπτυχθεί κανείς ως καλλιτέχνης και να γίνει μέλος μιας ζωντανής και αλληλέγγυας κοινότητας μουσικών. Συνολικά, οι σπουδές μουσικής στη Νέα Υόρκη είναι μια μοναδική και απαράμιλλη εμπειρία. Ως πολιτιστική πρωτεύουσα των Ηνωμένων Πολιτειών, η Νέα Υόρκη φιλοξενεί μερικές από τις πιο διάσημες μουσικές ακαδημίες και ιδρύματα στον κόσμο.

Είναι μεγάλη τιμή που είμαι στο Juilliard, είναι ένα πανεπιστήμιο με εκπληκτική ιστορία. Το επίπεδο των φοιτητών είναι πολύ ψηλό και τα μαθήματα είναι πολύ απαιτητικά. Επωφελούμαι επίσης από την ποικιλόμορφη και ζωντανή πολιτιστική σκηνή της πόλης, που προσφέρει πολλές ευκαιρίες να εξερευνήσει κανείς νέα μουσική. Η σχολή είναι σε πολύ κοντινή απόσταση από τη Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης, τη Μητροπολιτική Οπερα, το Carnegie Hall, θεσμούς με τους οποίους το Πανεπιστήμιο συνεργάζεται στενά. Κατάγομαι από ένα μικρό χωριό έξω από τη Λευκωσία, η ζωή της Νέας Υόρκης είναι πραγματικά πολύ διαφορετική! Λατρεύω το γεγονός ότι στη Νέα Υόρκη υπάρχουν καθημερινά παραστάσεις και άλλα καλλιτεχνικά γεγονότα που απλά περιμένουν να «καταβροχθιστούν». Και όχι τυχαίες παραστάσεις ή εκθέσεις. Πρόκειται πραγματικά για εμπειρίες μέθεξης στην υψηλή τέχνη! Το να σπουδάζει κανείς στο Juilliard είναι πραγματικά μια απίστευτη εμπειρία. Είναι σαν όνειρο.

Ποια είναι η δημιουργική σας διαδικασία; Πώς συνθέτετε;

Το κάθε κομμάτι που γράφω είναι μια δυναμική και συνεχής διαδικασία ανακάλυψης, πειραματισμού και τελειοποίησης. Η δημιουργική διαδικασία ενός συνθέτη μοιάζει με ένα ταξίδι στο άγνωστο και ποικίλλει ανάλογα με τη συγκεκριμένη σύνθεση στην οποία εργάζομαι. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένα κοινά στοιχεία στη διαδικασία. Αρχικά ένας συνθέτης έχει συνήθως μια γενική ιδέα ή μια ιδέα για ένα μουσικό κομμάτι, το οποίο μπορεί να σκιαγραφήσει σε πρόχειρη μορφή. Στη συνέχεια, αυτή η ιδέα αρχίζει να εξελίσσεται σε μια πλήρη σύνθεση, χρησιμοποιώντας μια ποικιλία τεχνικών και εργαλείων για τη δημιουργία της μουσικής.
Ξεκινά με μια σπίθα έμπνευσης, μια αναλαμπή ιδέας που πυροδοτεί τη φαντασία και φωτίζει το μυαλό του συνθέτη. Από αυτόν τον σπόρο, η μουσική αρχίζει να αναπτύσσεται, να διακλαδώνεται και να παίρνει μορφή καθώς ο συνθέτης εξερευνά και πειραματίζεται με διαφορετικές μελωδίες, αρμονίες και ρυθμούς. Γίνεται ένα ζωντανό ον που αναπνέει, που αντηχεί στους ακροατές και αγγίζει τις καρδιές τους.
Δεν υπάρχει δυστυχώς ή ευτυχώς μια φόρμουλα για τη δημιουργία ενός έργου τέχνης. Συνήθως όμως αυτό που κάνω είναι το εξής: προσπαθώ να βρω ένα θέμα ή μια ιδέα ή μια εικόνα ή κάτι έξω-μουσικό που να με επηρεάσει μουσικά. Κάθομαι στο πιάνο και πειραματίζομαι, γράφοντας τις ιδέες μου στο πεντάγραμμο με το μολύβι. Αυτή η διαδικασία συνήθως παίρνει αρκετές μέρες ή και βδομάδες ίσως, είναι αυτό που λέμε στα αγγλικά pre-compositional sketch. Σιγά-σιγά η φόρμα του κομματιού θα γίνει πιο ξεκάθαρη στο μυαλό μου έτσι ώστε να μπορώ να ενώσω τις ιδέες μου και να της βάλω σε μια σειρά. Συνήθως εμπνέομαι από κάτι εξω-μουσικό το οποίο με παρακινεί να δημιουργήσω μουσική: μπορεί να είναι μία συζήτηση που είχα, μια εικόνα, μία λέξη, ένα ποίημα, μια ιδέα, ένα όνειρο. Αλλες φορές κάθομαι απλά στο πιάνο και αυτοσχεδιάζω και η ιδέα του κομματιού έρχεται στη συνέχεια.
Η μελωδία είναι στην καρδιά της μουσικής μου. Προσπαθώ πάντα να δημιουργήσω τις καταλληλότερες μελωδίες, όπως προσπαθώ να βρίσκω διαφορετικούς τρόπους να ερμηνεύσω αυτό που λέμε τονική αρμονία. Μου αρέσει να παίρνω έμπνευση από αφρο-κουβανικούς ρυθμούς, μελωδίες από κυπριακά παραδοσιακά τραγούδια, εκκλησιαστικές ψαλμωδίες και παραδοσιακούς χορούς. Η μουσική μου εξελίσσεται ασταμάτητα ανάλογα με το τι συμβαίνει γύρω μου και από το τι επηρεάζομαι.

Ποιες είναι οι πιο πρόσφατες συνθέσεις σας και ποια τα μελλοντικά σας σχέδια;

Το πιο πρόσφατό μου συμφωνικό έργο, Solus, παίχτηκε υπό την μπαγκέτα του Kyle Ritenauer στο Neidorff-Karpati Hall. Σε αυτό το κομμάτι, προσπάθησα να αποτυπώσω τις διαφορετικές εκρήξεις συναισθημάτων που αποκαλύπτονται μέσω της απομόνωσης. Σκόπευα να δημιουργήσω έναν μουσικό στοχασμό για την μοναξιά και τις επιπτώσεις της στους ανθρώπους.
Μόλις τελείωσα να γράφω και ένα κομμάτι για κλαρινέτο, βιόλα και πιάνο το οποίο θα κάνει πρεμιέρα στην Κύπρο στις αρχές Ιανουαρίου, ίσως και στη Νέα Υόρκη τον ερχόμενο χρόνο. Τώρα ξεκινάω ένα κύκλο τραγουδιών για σοπράνο και πιάνο με αγγλική ποίηση, αφού τον τελευταίο καιρό αισθάνομαι την ανάγκη να δουλέψω με την ανθρώπινη φωνή. Σχεδιάζω να δημιουργήσω φέτος ένα κομμάτι για ορχήστρα, κάτι που είναι πάντα στο επίκεντρο των ενδιαφερόντων μου, και του χρόνου και στα πλαίσια των σπουδών μου, να στραφώ στην όπερα, στο μπαλέτο, και τη μουσική για κινηματογράφο.