ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ. Εκτενές δημοσίευμα φιλοξενεί η «New York Times» για τα Γλυπτά του Παρθενώνα και τις «μυστικές», όπως λέει, συνομιλίες ανάμεσα στο Βρετανικό Μουσείο και τον πρωθυπουργό της Ελλάδας, μέσα από τις οποίες οι δύο πλευρές φαίνεται να πλησιάζουν σε συμφωνία για την επιστροφή τους στην Αθήνα. «Αλλά οι βασικές διαφορές παραμένουν», σημειώνει η εφημερίδα της Νέας Υόρκης.

Οταν ο Λόρδος Ελγιν, ένας Βρετανός αριστοκράτης, απέπλευσε από την Ελλάδα στις αρχές του 1800, μετέφερε στην Αγγλία μερικούς από τους μεγαλύτερους θησαυρούς της αρχαιότητας: μια συλλογή που περιελάμβανε αγάλματα Ελλήνων θεών και ξυλόγλυπτες ζωφόρους που απεικόνιζαν μάχιμους κενταύρους, οι οποίοι κάποτε κοσμούσαν τον Παρθενώνα στην Αθήνα, αναφέρει η «ΝΥΤ».

Ξεριζωμένα σε ορισμένες περιπτώσεις από τους τοίχους του ναού, δήθεν με την άδεια των Οθωμανών που κυβέρνησαν τότε την Ελλάδα, τα λεγόμενα Ελγίνεια Μάρμαρα πουλήθηκαν αργότερα στη βρετανική κυβέρνηση και έγιναν μερικά από τα πιο ιστορικά αντικείμενα της συλλογής του Βρετανικού Μουσείου.

Αλλά έγιναν επίσης, σχεδόν από την ημέρα της απομάκρυνσής τους, αντικείμενο της πιο διαβόητης ίσως πολιτιστικής διαμάχης στον κόσμο.

Από την εποχή του λόρδου Βύρωνα, του ρομαντικού ποιητή που ήταν ένας από τους πρώτους επικριτές της απομάκρυνσής τους, η τύχη των Γλυπτών αμφισβητήθηκε έντονα. Οι Βρετανοί λένε ότι τα μάρμαρα αποκτήθηκαν νόμιμα και είναι καλύτερο να εκτίθενται μαζί με άλλα αντικείμενα σε ένα παγκόσμιο μουσείο, ενώ οι Ελληνες τα θεωρούν λεηλατημένους θησαυρούς που αποτελούν θεμέλιο της εθνικής τους κληρονομιάς.

Η συζήτηση έχει ενταθεί τα τελευταία χρόνια, καθώς οι ενέργειες των παλαιών αυτοκρατοριών έχουν τεθεί υπό νέο έλεγχο και οι μάχες για την επιστροφή έχουν έρθει να αμφισβητήσουν τα θεμέλια των δυτικών μουσείων. Η πίεση για την επιστροφή των Γλυπτών έχει αυξηθεί, καθώς τα μουσεία έχουν επιστρέψει αντικείμενα υψηλού προφίλ, συμπεριλαμβανομένων των Μπενίν Μπρονζέ, των ιταλικών αρχαιοτήτων και άλλων θραυσμάτων από τον Παρθενώνα που παραχωρήθηκαν μόλις τον περασμένο μήνα από το Βατικανό.

Τώρα υπάρχουν ελπιδοφόρα μηνύματα ότι ίσως μια λύση μεταξύ του Βρετανικού Μουσείου και της Ελλάδας είναι ορατή, καθώς αξιωματούχοι και των δύο πλευρών έχουν παραδεχτεί ότι έχουν γίνει μυστικές συνομιλίες. Αλλά ακόμη και καθώς οι αποκαλύψεις αυτές έχουν εντείνει την αισιοδοξία ότι σύντομα θα σημειωθεί πραγματική πρόοδος, και οι δύο πλευρές έχουν καταστήσει σαφές ότι δεν επίκειται ακόμη συμφωνία.

Πράγματι, εξακολουθούν να απέχουν πολύ σε ορισμένα βασικά ζητήματα, τονίζει η «New York Times»

Οι συνομιλίες βρίσκονται σε εξέλιξη στο Λονδίνο από τον Νοέμβριο του 2021, μεταξύ του πρωθυπουργού της Ελλάδας Κυριάκου Μητσοτάκη και του προέδρου του Βρετανικού Μουσείου Τζορτζ Οσμπορν. Σε συναντήσεις σε πολυτελή ξενοδοχεία και στο σπίτι του Ελληνα πρέσβη, τα μέρη προσπαθούν να καταλήξουν σε συμφωνία για το μέλλον των Γλυπτών, όπως αναφέρουν δύο άνθρωποι που γνωρίζουν τις διαπραγματεύσεις.

Το πόσο έχουν προχωρήσει οι διαπραγματεύσεις έχει αποτελέσει αντικείμενο πολλών εικασιών. Σύμφωνα, ωστόσο, με τις πηγές της «ΝΥΤ», μια συμφωνία παραμένει πολύ πιο μακριά από ό,τι δείχνουν οι προαναφερθείσες εκτιμήσεις.

Από την πλευρά του, ο κ. Μητσοτάκης έχει ζητήσει από το Βρετανικό Μουσείο να επιστρέψει όλη τη ζωοφόρο που βρίσκεται στη συλλογή του, δήλωσε άτομο που έχει γνώση της ελληνικής θέσης. Ο ίδιος ήθελε μια συμφωνία, ότι τα εν λόγω έργα θα παραμείνουν στην Ελλάδα για τουλάχιστον 20 χρόνια, πρόσθεσε η ίδια πηγή, και ήλπιζε ότι, κατόπιν, η συμφωνία θα παρατεινόταν. Σε αντάλλαγμα για τη ζωοφόρο, τα ελληνικά μουσεία θα προμήθευαν το Βρετανικό Μουσείο με μια εναλλασσόμενη συλλογή ανεκτίμητων αντικειμένων.

Το ίδιο δημοσίευμα υπογραμμίζει πως το Βρετανικό Μουσείο θέλει μια διαφορετική συμφωνία, όπως αναφέρει άτομο που γνωρίζει τη θέση του. Ο Οσμπορν φέρεται να έχει προτείνει την επιστροφή ενός μικρότερου τμήματος των αρχαίων καλλιτεχνημάτων ως βραχυπρόθεσμο δάνειο. Το Μουσείο θα μπορούσε να προσφέρει έως και το ένα τρίτο των Γλυπτών του Παρθενώνα που βρίσκονται στη συλλογή του, δήλωσε στη «ΝΥΤ» η ίδια πηγή.

Με μια άτυπη προσφορά και μια αντιπροσφορά στο τραπέζι, οι συνομιλίες έχουν φθάσει σε ένα επίπεδο που «δεν είχαμε ξαναδεί», δήλωσε το πρόσωπο της ελληνικής πλευράς. Και τα δύο μέρη «διαπραγματεύονται καλή τη πίστει», αλλά δεν αναμένουν περισσότερη πρόοδο μέχρι να διεξαχθούν οι βουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα εντός του έτους.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα της «ΝΥΤ», η πίεση προς το Βρετανικό Μουσείο έχει ενταθεί με όλο και περισσότερα αρχαία καλλιτεχνήματα να επιστρέφουν στους γενέθλιους τόπους τους το τελευταίο διάστημα.

Το ίδιο δημοσίευμα επισημαίνει βέβαια, μεταξύ άλλων, ότι εκτός από τις διαφορετικές προτάσεις των δύο πλευρών, υπάρχει και ένα άλλο σημαντικό εμπόδιο: το κατά πόσον οι Βρετανοί και οι Ελληνες βουλευτές θα αποδέχονταν μια συμφωνία, ενώ είναι επίσης ασαφές το κατά πόσον η Ελλάδα θα έκανε δεκτή μία συμφωνία εφόσον αυτή σήμαινε ότι τα αρχαία Γλυπτά ανήκουν στο Βρετανικό Μουσείο.