Αφορμή για το άρθρο αυτό υπήρξε η ανοικτή επιστολή του γνωστού καθηγητή Γλωσσολογίας, φιλόλογου και πρώην πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών Γιώργου Μπαμπινιώτη στον υπουργό Παιδείας Κυριάκο Πιερρακάκη, η οποία αποκτά όλο και πιο βαρύνουσα σημασία μετά από τις αλλεπάλληλες τραγωδίες που έπληξαν την Ελλάδα. Ομολογουμένως, ο κ. Πιερρακάκης συγκαταλέγεται ανάμεσα στους πιο πετυχημένους υπουργούς της περιόδου διακυβέρνησης Μητσοτάκη (με τη λίστα αυτή να συρρικνώνεται ραγδαίως μετά από ένα δύσκολο καλοκαίρι, όπου οι κυβερνητικές αστοχίες όξυναν τις ήδη δύσκολες δοκιμασίες που ενέσκηψαν) χάρη στην ψηφιοποίηση πολλών πτυχών του δημοσίου τομέα.

Το πλήρες κείμενο της επιστολής του κ. Μπαμπινιώτη είναι αναρτημένο στον προσωπικό ιστότοπό του (www.babiniotis.gr) και αξίζει να αναγνωσθεί διότι εξηγεί την ανάγκη να συνοδευτούν οι όποιες τεχνολογικές αναβαθμίσεις του εκπαιδευτικού συστήματος με ουσιαστικές τομές που θα στοχεύουν στην αναβάθμιση της κατά κεφαλήν καλλιέργειας των μαθητών. Το κύριο επιχείρημά του είναι ότι ο σκοπός της παιδείας δεν μπορεί να αναλώνεται στην ξερή και άψυχη μετάδοση πληροφοριών και δήθεν γνώσεων, διότι παραβλέπεται έτσι ένα θεμελιώδες γνώρισμά της – η διαμόρφωση ιδανικών, αξιών και κανόνων, η καλλιέργεια του πνεύματος και της ψυχής. Ούτε μπορεί να συνδέεται αποκλειστικά με την είσοδο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, διότι η φοίτηση στο πανεπιστήμιο (με την εξασφάλιση εργασίας στο αντικείμενο σπουδών του εκάστοτε φοιτητή να είναι ολοένα και πιο αβέβαιη) δεν αποτελεί αυτοσκοπό.

Η μείωση της ποσότητας των μεταδιδομένων πληροφοριών, ώστε να εστιάσουν διδάσκοντες και διδασκόμενοι στην ποιότητα και να μετατρέψουν τις πληροφορίες σε πραγματική γνώση, καθώς και η σημασία του στοιχείου της αγωγής βρίσκονται ψηλά στη λίστα των μεταρρυθμίσεων που προτείνει. Αναμφίβολα, η χρηστή παιδεία θα συνέβαλε καίρια στη διαμόρφωση μιας νέας γενιάς πολιτών που θα διακρίνονται τόσο για το ήθος όσο και για την κριτική τους σκέψη, γεγονός που θα τους καθιστά λιγότερο ευάλωτους σε κάθε μορφή εκμετάλλευσης και αγελοποίησης. Για να επιτευχθούν όλα αυτά, ο κ. Μπαμπινιώτης τονίζει την ανάγκη επένδυσης στους αυριανούς εκπαιδευτικούς, υπογραμμίζοντας την ανάγκη να επιβραβευτούν με υψηλούς μισθούς, ώστε να προσελκύονται πραγματικά άριστοι δάσκαλοι.

Οι προτάσεις του καθηγητή θίγουν ένα κρίσιμο ζήτημα σε μια κοινωνία που μπορεί μεν να ζούσε, από υλικής απόψεως (τουλάχιστον προ κρίσεως), πολύ πιο άνετα από τις προηγούμενες γενιές, αλλά που είναι αμφίβολο εάν κατείχε τον ανάλογο πνευματικό πλούτο και τα εφόδια που διασφαλίζουν την ποιότητα ζωής και αξιοπρέπεια, τόσο σε εποχές ευημερίας, όσο και σε εποχές «ισχνών αγελάδων». Τα τελευταία τραγικά γεγονότα που πλήττουν την Ελλάδα μαρτυρούν περί του ελλείμματος ηθικών αξιών και φιλότιμου, που φτάνει σε σημείο να θέτει την ίδια την ασφάλεια των πολιτών σε κίνδυνο.

Ο θάνατος του Αντώνη Καργιώτη μετά από τις εγκληματικές πράξεις μελών του πληρώματος του πλοίου «Blue Horizon» αποτελεί την προσωποποίηση της κατάντιας της παιδείας μας. Πώς είναι δυνατόν άτομα με υψηλές ιεραρχικά θέσεις, όπως ο ύπαρχος και ο καπετάνιος ενός πλοίου, να επιδεικνύουν τέτοια ψυχρή αδιαφορία για την ζωή ενός συνανθρώπου τους; Το ερώτημα αυτό τίθεται όλο και πιο αμείλικτα όταν αναλογιστεί κανείς την απαράδεκτη αρχική αντίδραση του Υπουργού Ναυτιλίας, ο οποίος έσπευσε να καλύψει τους υπεύθυνους, εξισώνοντάς τους με το θύμα.

Στο ίδιο συμπέρασμα οδηγούμαστε αναλογιζόμενοι τις φυσικές καταστροφές που έπληξαν την Ελλάδα φέτος το καλοκαίρι, πρώτα με τις φωτιές και μετά με τις πλημμύρες. Η πολύχρονη εγκληματική καθυστέρηση ολοκλήρωσης των αντιπλημμυρικών έργων ή των αντιπυρικών ζωνών ευθύνονται εν μέρει για την τεράστια έκταση των ζημιών, παρά το κυβερνητικό φετίχ να αποδίδει τις καταστροφές εξ ολοκλήρου στην «κλιματική κρίση». Αλλωστε, δεν είναι η πρώτη φορά που η χώρα πλήττεται από πυρκαγιές και καταποντισμούς. Δυστυχώς, όμως, μοιάζει να μην αυξήθηκε στο ελάχιστο το επίπεδο ετοιμότητας, ούτε να έγιναν σωστά οι κατάλληλες επενδύσεις ώστε να περιοριστούν οι καταστροφές αυτές. Καθώς θα ανταλλάσσουν πυρά οι εκπρόσωποι των ΟΤΑ και της κεντρικής κυβέρνησης για το ποιος φέρει την ευθύνη, ένα είναι το βέβαιο: Ουδείς είχε το θάρρος να καταγγείλει την έλλειψη ετοιμότητας πριν συμβεί το κακό και να προειδοποιήσει για τους κινδύνους που ελλόχευαν… Να παραιτηθεί αν χρειαστεί, για να καταστήσει ξεκάθαρο ότι η καθυστέρηση των αναγκαίων αυτών έργων αποτελεί εγκληματική αμέλεια στην οποία δεν επιθυμεί να συμμετάσχει. Τι άλλο ακριβώς πρέπει να συμβεί για να αναλάβει ο Υπουργός Πολιτικής Προστασίας την πολιτική ευθύνη (έστω για την ανεπάρκεια του προκατόχου του) και να αποχωρήσει;

Αλλά αν η κατάσταση είναι δύσκολη στην Ελλάδα, τα πράγματα δεν είναι καλύτερα και στη Διασπορά – τουλάχιστον στις ΗΠΑ. Οι τοπικοί άρχοντες αποποιούνται κάθε ευθύνη που τους αναλογεί για την προστασία της ελληνικής παιδείας. Για παράδειγμα, η Αρχιεπισκοπή Αμερικής έχει κατασπαταλήσει τεράστια ποσά και πολύτιμο χρόνο για την αποτυχημένη μεταρρύθμιση του καταστατικού της και άλλες δημοσιοσχεσίτικες φανφάρες, ενώ τα ελληνικά σχολεία -το παραδοσιακό συγκοινωνούν δοχείο της ενορίας- κυριολεκτικά φυτοζωούν.

Η συνειδητοποίηση ότι η Παιδεία είναι κάτι πολύ περισσότερο από την αποστήθιση πληροφοριών ή έστω το εισιτήριο για να εξασφαλίσει κανείς μια καλή δουλειά μοιάζει να είναι πρόκληση που λαμβάνει υπαρξιακές διαστάσεις για τον Ελληνισμό.

X @CTripoulas