Πάλι τα ίδια ή και χειρότερα; Ηταν η πρώτη αντίδρασή μου την Δευτέρα το πρωί -ώρα Νέας Υόρκης- στην είδηση ότι το Χρηματιστήριο της Ιαπωνίας έκλεισε με πτώση 12,4%, την χειρότερη από το 1987, και ότι το ακολουθούσαν και τα Χρηματιστήρια της Ευρώπης.

Δεν χρειάζεται να είναι κανείς… Γουόρεν Μπάφετ (Warren Buffett) για να υποθέσει ότι κάτι ανάλογο θα συνέβαινε αργότερα όταν θα άνοιγε και το Χρηματιστήριο της Ν.Υ., όπως και συνέβη.

Τι προκάλεσε αυτή την «βουτιά», όπως την ονομάζουν, στα Χρηματιστήρια; Τρελάθηκαν οι χρηματιστές ομαδικά ή βλέπουν πράγματα στον ορίζοντα που τους τρομάζουν;

Πρώτα μια παρατήρηση: Στο συμπέρασμα στο οποίο έχω καταλήξει σχετικά με τη «βουτιά» στα Χρηματιστήρια, είναι ότι έχει περισσότερο σχέση με την ψυχολογία των μαζών, παρά με την επιστήμη. Οταν ο ένας αγοράζει, τρέχουν κι άλλοι ν’ αγοράσουν και το αντίθετο.

Ωστόσο υπάρχουν, βέβαια, ορισμένοι παράγοντες που τα επηρεάζουν.

Εχω αναφερθεί πολλές φορές από το βήμα αυτό στα σύννεφα που σκεπάζουν τον διεθνή ορίζοντα. Κι όπως έχω πει, κάποτε, κάπου, αυτά θα ξεσπάσουν. Θα είναι μόνο στα Χρηματιστήρια ή τα Χρηματιστήρια είναι προπομπός άλλων πιθανόν χειρότερων περιπετειών;

Ως άμεση αιτία της χθεσινής «βουτιάς» των Χρηματιστηρίων δίνουν την πιθανότητα μιας σκληρής προσγείωσης της αμερικανικής οικονομίας, δηλαδή μιας σοβαρής ύφεσης, όπως συνεπάγεται μετά τη σημαντική μείωση των θέσεων εργασίας τον Ιούλιο.

Η αιτία αυτή αναπληρώνει τον ευσεβή πόθο -wishful thinking- που επικρατούσε ότι η αύξηση των επιτοκίων από το σχεδόν 0% περίπου στο 8% σε χρόνο ρεκόρ, θα περνούσε… ανώδυνα.

Τώρα υπάρχουν πολλοί που πάνω στον πανικό τους απαιτούν από την Fed να προβεί σε μεγάλη μείωση έκτακτης ανάγκης του επιτοκίου για να αποφευχθεί η σκληρή προσγείωση. Ονειρεύονται.

Ωστόσο, η τωρινή κατάσταση διαφέρει με προηγούμενες ως προς το εξής:

Εκτός από τα επιτόκια επιβαρύνεται και από την γεωπολιτική κρίση. Οσοι από εμάς θεωρούσαμε ότι μπορούμε να αγνοούμε τους πολέμους που μαίνονται τριγύρω μας, να συνεχίσουμε να ζούμε τις ζωές μας σαν να μην συμβαίνει τίποτα, χρειαζόμαστε εξέταση.

Στρουθοκαμηλίζουμε όσοι δεν βλέπουμε ότι η κατάσταση στη Μ. Ανατολή εξελίσσεται επικίνδυνα για το Ισραήλ και κατ’ επέκταση για όλο τον Κόσμο – να μην ξεχνάμε ότι το Ισραήλ διαθέτει πυρηνικά όπλα.

Το ίδιο κι όσοι δεν παρακολουθούν τις μαζικές δυνάμεις που συγκεντρώνει η Αμερική στην Ανατολική Μεσόγειο και τις προειδοποιήσεις της προς το Ιράν ότι θα στηρίξει με όλα της τα μέσα το Ισραήλ, ελπίζοντας με τον τρόπο αυτό να αποτρέψει έναν γενικό πόλεμο.

Η κατάσταση είναι σοβαρή. Ισως κι εξαιρετικά σοβαρή. Αυτό, σε συνδυασμό με την έλλειψη διεθνούς ηγεσίας και την επερχόμενη σκληρή προσγείωση της αμερικανικής οικονομίας, κατά την γνώμη μου, «βυθίζει» τα Χρηματιστήρια.

Ποια είναι η γνώμη σας;