ΛΑΜΙΑ. Δεν ήρθαν μόνοι τους από την Ανατολική Ρωμυλία στο Νέο Μοναστήρι του Δομοκού στο βόρειο άκρο της Φθιώτιδας. Έφεραν μαζί τους προφορικές παραδόσεις και τέχνες όπως η παραδοσιακή μουσική και ο παραδοσιακός χορός, κοινωνικές πρακτικές, τελετουργίες και εορταστικές εκδηλώσεις. Αναμεσά τους και οι πρωτοχρονιάτικες εκδηλώσεις «Καμήλες και Ντιβιτζήδες».

Έχουν τις ρίζες τους στην αρχαιότητα και παραπέμπουν στις γιορτές προς τιμήν του Διονύσου, όπου οι πιστοί μεταμφιέζονταν και τιμούσαν τον θεό με σάτιρες και χορούς σε «ξέφρενους» ρυθμούς. Πρόκειται για ένα έθιμο της Πρωτοχρονιάς, και έρχεται από την ανατολική Ρωμυλία.

Το δρώμενο Καμήλες και Ντιβιτζήδες (καμηλιέρηδες) είναι ένα από τα πιο γνωστά πρωτοχρονιάτικα έθιμα της ανατολικής Ρωμυλίας. Εξίσου διαδεδομένο είναι στον Πόντο, τη Μικρά Ασία, τα Βαλκάνια, και σε χώρες όπως η Ρουμανία, η Ουγγαρία και η Σλοβενία.

Οι ντιβιτζήδες ντύνονται με προβιές και φορούν στο κεφάλι το καούκι που είναι καπέλο και μάσκα μαζί, είναι φτιαγμένο από «κιτσιά» δηλαδή από αρνίσιο μαλλί, στολισμένο με καθρεφτάκια σε μια προσπάθεια να ξορκίσουν τα πνεύματα και πολύχρωμες κορδέλες. Στη θέση των δοντιών έχουν «αρμάθες» από ξερά φασόλια. Στη μέση και τα πόδια φορούν μικρά κουδουνάκια που δημιουργούν θόρυβο όταν χορεύουν ή τσακώνονται. Στα χέρια κρατούν το «τοπούζ’» που είναι ένα ξύλινο ρόπαλο, το οποίο χτυπούν στο έδαφος εκβιάζοντας, κατά κάποιον τρόπο, τη γονιμότητα της γης.

Η καμήλα είναι μια ξύλινη κατασκευή σκεπασμένη με «τσόλι» ένα υφαντό από τραγίσιο μαλλί, με έναν μακρόστενο λαιμό από προβιά, όπως και το κεφάλι της, με κρεμασμένα πολλά μεγάλα μπρούτζινα κουδούνια. Σύμφωνα με την παράδοση, καθώς η καμήλα κουνιέται, ο θόρυβος των κουδουνιών συντελεί στο ξύπνημα της φύσης από τη χειμωνιάτικη νάρκη.

Η καμήλα στερεώνεται με ζωνάρια δεμένα σταυρωτά πάνω στο ανθρώπινο σώμα και ζυγίζεται με τέχνη για να μη γέρνει και κουράζει τον «καμιλτζή».

Σύμφωνα με το έθιμο, μετά την πρωτοχρονιάτικη λειτουργία στην πλατεία του Ν. Μοναστηρίου οι ντιβιτζήδες, οι καμήλες και οι μουσικοί θα ανοίξουν το χορό στην πλατεία του χωριού. Λίγο αργότερα στον κύκλο θα πιαστούν κάτοικοι και επισκέπτες, χορεύοντας κυρίως ζωναράδικο και συγκαθιστό. Το γλέντι ολοκληρώνεται αργά το απόγευμα με τη μάχη των ντιβιτζήδων με τις καμήλες, αλλά τα οι χοροί συνεχίζονται όλη την ημέρα στις ταβέρνες του χωριού.

Οι «Καμήλες και Ντιβιτζήδες» είναι από τις εκδηλώσεις που μεταφέρονται από γενιά σε γενιά και εκτός από προϊόν της παράδοσης, ταυτόχρονα αποτελούν ζωντανό κομμάτι μιας διαρκώς εξελισσόμενης πολιτιστικής πραγματικότητας βαθιά ριζωμένης στην περιοχή.