Νέα πρόσωπα, άγνωστο περιβάλλον και ασυνήθιστες ρουτίνες, όλες αυτές οι αλλαγές προκαλούν ανάμεικτα συναισθήματα στους μαθητές κυρίως, όταν αλλάζει η θέση του διευθυντή του σχολείου τους. Αυτό δεν ισχύει για την Μερόπη Κυριάκου που από τον περασμένο Σεπτέμβριο του 2021, ανέλαβε τη Διεύθυνση του Ημερήσιου σχολείου του Καθεδρικού της Αγίας Τριάδος στο Μανχάταν. Μια νέα, δυναμική γυναικεία παρουσία, με μεγάλη εμπειρία στην επικοινωνία, η οποία διαθέτει το χάρισμα του παιδαγωγού, ικανότητα και μακροχρόνια εργασία στη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας και την εκπαίδευση και σκληρή δουλειά. Η Μερόπη έχει μια αξιοσημείωτη πορεία ως δασκάλα επί σειρά ετών σε ελληνικά σχολεία της Ομογένειας της Νέας Υόρκης και βοηθός διευθύντρια, η οποία με την υποστήριξη πάντα των διευθυντών της εισήγαγε διάφορες δράσεις και προγράμματα. Εχει επιπλέον εκλεγεί το 2018 πρόεδρος του Συλλόγου Εκπαιδευτικών της Νέας Υόρκης «Προμηθεύς» και είναι μέλος του Ανωτάτου Συμβουλίου Παιδείας της Αρχιεπισκοπής Αμερικής.

Γεννήθηκε στη Λευκωσία της Κύπρου και είναι απόφοιτος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών με μεταπτυχιακό τίτλο στις Ανθρωπιστικές Σπουδές. Παρακολούθησε σεμινάρια και προγράμματα επιμόρφωσης με θέμα τη διδασκαλία της Ελληνικής ως δεύτερης ξένης γλώσσας και τώρα κάνει το διδακτορικό της, με θέμα την «πολιτισμική ταυτότητα των Ελλήνων μεταναστών». Εχει εργαστεί ως πολιτιστικός συντάκτης στην καθημερινή πρωινή εφημερίδα «Αλήθεια» στη Λευκωσία, έχοντας την ευθύνη πέραν των καθημερινών στηλών, του Σαββατιανού Πολιτιστικού ενθέτου. Εργάστηκε επίσης στο περιοδικό «Τηλέραμα» όπως επίσης και στο αθηναϊκό κινηματογραφικό περιοδικό «Screen eye». Συνεργάστηκε με διακεκριμένα ανεξάρτητα θεατρικά σχήματα, στα οποία είχε την ευθύνη της παραγωγής των παραστάσεων και ταινιών μικρού μήκους. Η εμπειρία της από όλες αυτές τις ενασχολήσεις, η αγάπη της για τα παιδιά, σε συνδυασμό με την εξατομικευμένη με ενσυναίσθηση προσέγγισή τους, την ελκυστική της παρουσία, την εξυπνάδα, την εργατικότητα και την απλότητά της, είχαν σαν αποτέλεσμα τα παιδιά που ανέλαβε μέχρι σήμερα, να πηγαίνουν καθημερινά στο σχολείο με ενδιαφέρον, να παρακολουθούν με ενθουσιασμό εξωσχολικές δραστηριότητες, να εκπληρώνουν με χαρά τις ενδιαφέρουσες εργασίες που τους έβαζε και να αριστεύουν.

Ο «Εθνικός Κήρυκας» τιμά την Μερόπη Κυριάκου ως «Εκπαιδευτικό της Χρονιάς», που επενδύει την ψυχή και τον χρόνο της στη διάπλαση του νου και της ψυχής των παιδιών μας, κάνει προσπάθειες να εξελίσσεται διαρκώς και αγωνίζεται με χαμόγελο και αισιοδοξία, για να δημιουργήσει καινοτομίες στην εκπαίδευση. Της ευχόμαστε ολόψυχα πολλές νίκες στη δύσκολη αυτή σταδιοδρομία, που ανοίγεται μπροστά της.

Κάποτε ήσασταν κι εσείς παιδί. Ποιες είναι μνήμες σας από αυτήν την ηλικία;

Γεννήθηκα και μεγάλωσα, στη μεταπολεμική και ημικατεχόμενη Λευκωσία της δεκαετίας του ’80. Με τη σημαία του ψευδοκράτους ζωγραφισμένη στην απέναντι πλαγιά του Πενταδάκτυλου, φωταγωγημένη μάλιστα μετά από κάποιες δεκαετίες, με τις διαδηλώσεις στα οδοφράγματα, με τα συνθήματα «Τα σύνορά μας είναι στην Κερύνεια», τις φωτογραφίες στα τετράδια του Δημοτικού σχολείου με τα κατεχόμενα τοπία και τις εκκλησιές και στο κάτω άκρο το «Δεν Ξεχνώ». Μεγάλωσα σε μια εποχή που τα παιδιά έπαιζαν έξω στις γειτονιές, που στα ποδήλατα δεν φορούσαμε κράνη και επιγονατίδες, που η ποικιλία στις σοκολάτες στο περίπτερο δεν ήταν τόσο μεγάλη, που δεν είχαμε κλιματιστικό το καλοκαίρι σε όλα τα δωμάτια του σπιτιού, που οι φιλίες ήταν σημαντικές, που οι απογευματινές μας δραστηριότητες ήταν πιο αραιές και το να βαριέσαι ήταν εντάξει, που στην Τετάρτη Δημοτικού ζωγράφιζα το σχολείο του μέλλοντος με υπολογιστές στα θρανία, δασκάλες ρομπότ και ιπτάμενα αυτοκίνητα να περνάνε απ’ έξω. Είμαστε σχεδόν εκεί. Αγαπημένες μου στιγμές ήταν τα καλοκαίρια τα οποία περνούσα με τη γιαγιά μου στο χωριό. Η επαφή με τη φύση και τα παραδοσιακά παραμύθια που μου αφηγείτο κάθε βράδυ. Σε μεγαλύτερη ηλικία από αυτήν, από τις σημαντικότερες και ευχάριστες αναμνήσεις αποτελούν οι κατασκηνώσεις με τις Οδηγούς. Απ’ εκεί απέκτησα και διατηρώ τις σπουδαιότερές μου φιλίες.

Πώς βρεθήκατε στην Αμερική;

Η παρουσία μου στην Αμερική δεν θα μπορούσε να εκφραστεί καλύτερα από το Ουδέν μονιμότερον του προσωρινού. Μια σοβαρή ασθένεια υγείας, η οποία περιελάμβανε επεμβάσεις και θεραπείες, με έφερε εδώ για μερικούς μήνες. Γνώρισα τον σύζυγο μου και κατέληξα να αφήνω τους φίλους, τους δικούς μου και την καριέρα μου και να φτιάχνω οικογένεια στην άλλη άκρη του Ατλαντικού.

Πόσο εύκολα προσαρμοστήκατε στην ελληνομερικάνικη εκπαιδευτική πραγματικότητα;

Εχω την εντύπωση, ότι σε αυτό το οποίο αναγκάζεται να προσαρμοστεί κάποιος είναι στην αμερικανική πραγματικότητα και μετά στην ελληνοαμερικανική. Η νοοτροπία, η καθημερινότητα, οι απαιτήσεις αλλά και οι ρυθμοί ζωής δεν έχουν σε τίποτα να κάνουν με όσα έχουμε συνηθίσει στην Ελλάδα. Τώρα όσον αφορά στην εκπαίδευση, θα έλεγα πως η κουλτούρα στο χώρο της εκπαίδευσης είναι διαφορετική, πράγμα στο οποίο κάποιος προσαρμόζεται, αφού πρώτα έχει προσαρμοστεί στην κουλτούρα του τόπου.

Ποιες είναι οι μεγαλύτερες ανάγκες που έχουν τα παιδιά στο σχολείο στην Αμερική και τι τους στερεί το σχολείο;

Την εκπαιδευτική και σχολική πραγματικότητα την έχουν καθορίσει κατά πολύ τα δεδομένα της αγοράς εργασίας. Κυρίως στις μεγαλύτερες ηλικίες στερούμε από τους μαθητές μας την ευρεία γνώση και περιοριζόμαστε στην ειδική. Αυτό που στερούμε σίγουρα από τα παιδιά είναι ο χρόνος για παιχνίδι και ο χώρος για φαντασία.

Πώς φανταζόσασταν την ζωή ενός δασκάλου, πριν αποφασίσετε να διδάξετε;

Ίσως πιο εύκολη με λιγότερη κούραση. Η προετοιμασία πριν μπει κάποιος στην τάξη να διδάξει είναι μεγάλη και η ευθύνη, όταν έχεις απέναντί σου τον μαθητή, πολύ σημαντική.

Από ποιον παιδαγωγό έχετε επηρεαστεί περισσότερο;

Διδασκαλίες με έχουν επηρεάσει πολλές, αλλά αν θα αναφερθώ σε άτομα θα ξεχώριζα σίγουρα τη μαθηματικό μου στο Γυμνάσιο. Το όνομά της είναι Δέσποινα Μαρκουλή. Μου δίδαξε πως η πίστη, η υποστήριξη και η ενθάρρυνση στον μαθητή φέρει ακαδημαϊκά αποτελέσματα, όπως και ότι για να μάθει κάποιος και να λειτουργήσει στο σύνολο της τάξης χρειάζεται να αισθάνεται ασφάλεια. Θα ήθελα όμως να αναφέρω και κάποιον παιδαγωγό στο χώρο της Ελληνοαμερικανικής Παιδείας από τον οποίο διδάχθηκα πάρα πολλά ως ενήλικας. Αυτός ήταν ο πρώην διευθυντής μου, ο Δημοσθένης Τριανταφύλλου, ο οποίος με τις ευκαιρίες που μου παρείχε και τη στήριξη καθ’ όλη τη διάρκεια της συνεργασίας μας με βοήθησε να κάνω πολλά επόμενα βήματα. Τους ευγνωμονώ και τους δυο.

Τι σημαίνει για σας να διευθύνετε ένα σχολείο;

Σημαίνει τεράστια ευθύνη. Πρόκειται για μια κατάσταση για την οποία όσο προετοιμασμένος και να είσαι τα δεδομένα της αλλάζουν συνέχεια και οφείλεις να προσαρμόζεσαι, να ελίσσεσαι, να εξελίσσεσαι, να αποφασίζεις έχοντας πάντα ως γνώμονα το κοινό καλό. Το ερώτημα το οποίο θέτω στον εαυτό μου κάθε πρωί πριν πάω στο σχολείο είναι: Γιατί υπάρχουμε ως σχολείο; Έχω απαίτηση να βρίσκω την απάντηση γι’ αυτή την ερώτηση σε κάθε απόφαση την οποία λαμβάνω.

Τα χρόνια αυτά που διδάσκετε σε ελληνοαμερικανικά σχολεία έγινε ποτέ καμία συστηματική προσπάθεια, για να αναβαθμιστεί ο ρόλος των δασκάλων;

Εχω δει να γίνονται πολλές προσπάθειες. Μέσα σε αυτές περιλαμβάνονται επιμορφωτικά σεμινάρια, προγράμματα και ταμεία για τους εκπαιδευτικούς, οργανώσεις κ.τ.λ. Αυτό που δεν έχω δει ακόμη είναι να συμβαίνει πραγματικά αυτή η αναβάθμιση του ρόλου. Θα ήθελα να το δω. Ίσως χρειάζεται περισσότερη, συνολική και συντονισμένη προσπάθεια όπως και παρέμβαση από το σύνολο της ελληνοαμερικανικής ομογένειας. Οι εκπαιδευτικοί οργανώνονται από μόνοι τους, πολλοί επίσης προσπαθούν να στηρίξουν συναδέλφους και προσπάθειες. Χρειάζεται όμως και το κεφάλαιο να διατηρήσει της θέσεις και να αναβαθμίσει ρόλους.

Ποιο είναι το όραμα που έχετε για το σχολείο επικεφαλής του οποίου είστε;

Το σχολείο του Καθεδρικού της Αγίας Τριάδας στο Μανχάταν αποτελεί μια ιδιόμορφη περίπτωση ελληνοαμερικανικού σχολείου στο σύνολο της παροικίας. Βρίσκεται στο πιο απαιτητικό περιβάλλον μιας εκ των σημαντικότερων μεγαλουπόλεων της χώρας. Ο ανταγωνισμός είναι μεγάλος, αλλά μεγαλύτερες είναι οι απαιτήσεις. Το όραμά μου για αυτό το σχολείο είναι να καταστεί ικανό να ανταποκριθεί σε αυτές τις απαιτήσεις. Έχοντας τη στήριξη της σχολικής επιτροπής καταρτισμένης με σοβαρούς επαγγελματίες στον τομέα τους και σπουδαίους ανθρώπους με αγάπη και ενδιαφέρον για το σχολείο, με επικεφαλής τον κ. Κώστα Ηλιάδη και τη σημαντική στήριξη του ιερατικού προϊστάμενου της κοινότητας πατέρα Νικόλαου Καρλούτσου, παρότι ανέλαβα το σχολείο σε μια πολύ κακή στιγμή του, καταφέραμε μέσα σε μόνο 4-5 μήνες να κάνουμε αλλαγές, να φέρουμε προγράμματα και να ανοίξουμε τον ορίζοντα να βαδίσει το ίδρυμα στον 21ο αιώνα χωρίς να χάνει από την ταυτότητά του αλλά ενισχύοντας τα όσα χρειάζονται για να γίνει και πάλι ανταγωνιστικό και έτοιμο. Εμείς είμαστε έτοιμοι και στις επάλξεις. Ο δρόμος δεν είναι μοναχικός. Η ομάδα των εκπαιδευτικών που με πλαισιώνουν, είναι δυνατή και σημαντική και ο καθένας τους ξεχωριστά προσθέτει το λιθαράκι του στο σύνολο. Εύχομαι να αποτελέσω κι εγώ γι’ αυτούς οδηγό όπως υπήρξαν για μένα οι δικοί μου διευθυντές.

Πόσο έχει επηρεάσει η πανδημία τα παιδιά στο σχολείο σας και με ποιο τρόπο;

Τα παιδιά έχουν επηρεαστεί, όπως το υπόλοιπο σύνολο της κοινωνίας, με τη διαφορά ότι τα μικρότερα σε ηλικία βιώνουν τις συνέπειες αυτής πανδημίας εν αγνοία, αφού για πολλά από αυτά οι μνήμες πριν από αυτήν έχουν ξεθωριάσει και η δική μας διαφορετική πραγματικότητα είναι γι’ αυτά φυσιολογική κατάσταση. Η κούραση, το άγχος, η πίεση και η δυσφορία και η ανασφάλεια η οποία υπάρχει στο κάθε σπίτι, μεταφέρεται και στα παιδιά.

Η βιωματική εκπαίδευση είναι στον αντίποδα της τηλεκπαίδευσης. Ποια είναι η δική σας θέση όσον αφορά τον τρόπο μάθησης και ανάπτυξης της προσωπικότητας των παιδιών;

Κάθε εκπαιδευτική διεργασία είναι επικερδής. Μια μονοδιάστατη κριτική θα ήταν άνιση. Χρειάζεται αποδόμηση και παρατήρηση. Εν καιρώ πανδημίας η τηλεκπαίδευση ήταν εργαλείο. Ο εκπαιδευτικός μπόρεσε να βρεθεί κοντά στον μαθητή και να προσπαθήσει να του προσφέρει τη γνώση ή έστω να τον βοηθήσει να κρατήσει επαφή με κάποια ρουτίνα. Ως άτομο το οποίο περνάει από το ένα πτυχίο στο άλλο και από το ένα δίπλωμα στο επόμενο αναγνωρίζω την τηλεκπαίδευση ως άριστη πρόσβαση σε πολλά πανεπιστημιακά ιδρύματα. Επειδή όμως η ανθρώπινη ύπαρξη είναι πολυδιάστατη και στα πρώτα χρόνια της ύπαρξης και ανάπτυξης ενός ατόμου η αειφόρος και εποικοδομητική διαμόρφωση κάθε τύπου νοημοσύνης είναι ουσιαστική, η διά ζώσης μάθηση των παιδιών προσχολικής ηλικίας, πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης είναι ουσιαστική και καθοριστική.

Ποιες είναι οι αλλαγές που θα κάνατε στην εκπαίδευση;

Αυτό που θα ήθελα να δω να συμβαίνει στην εκπαίδευση είναι να υπάρχει χώρος να αναπτυχθεί και να ξεχωρίσει το κάθε παιδί στον χρόνο που μπορεί και όπως μπορεί. Να δίνεται επίσης η ευκαιρία για μια ευρεία παιδεία, η οποία να επιτρέπει στο κάθε παιδί να γνωρίσει και να αναπτύξει τις δυνατότητες και τα ενδιαφέροντά του και τον εαυτό του.

Με ποιο τρόπο πιστεύετε ότι η νέα γενιά Ελληνοαμερικανών θα κρατήσει τις ελληνικές της ρίζες;

Με την επαφή με το ελληνικό στοιχείο και τις εικόνες. Ως ερευνήτρια, ως εκπαιδευτικός και ως γονέας, θα ήθελα να δω να προσφέρεται η δυνατότητα ενός ποιοτικού περιεχομένου στις νέες γενεές, οι οποίες είναι και θα είναι στο μέλλον ακόμη περισσότερο γενεές επιστημόνων όλων των τομέων. Ποιότητας που θα αντικατοπτρίζει τον πλούτο του πολιτισμού όχι νοσταλγικά και προσηλυτιστικά, αλλά με πραγματική γνώση λογοτεχνίας, τέχνης, αρχιτεκτονικής, φιλοσοφίας, γλώσσας και ό,τι άλλο θα μπορούσε να περιληφθεί στον όρο.

Τι μήνυμα θα θέλατε να στείλετε στους γονείς;

Θα ήθελα να τους υπενθυμίσω ό,τι προσπαθώ να υπενθυμίζω και στον εαυτό μου συνέχεια ως γονέα. Τα παιδιά δεν μαθαίνουν με λόγια, μαθαίνουν βιωματικά, με το παράδειγμα.