ΛΕΥΚΩΣΙΑ. Το Κυπριακό έχει εισέλθει σε μια νέα πορεία και τούτο καθορίζεται τόσο από την τουρκική στάση, που είναι μονίμως σε επιθετική διάταξη για επιβολή επεκτατικών σχεδιασμών, όσο και μέσα από τις εκθέσεις των Ηνωμένων Εθνών.
Ο συνεχιζόμενος κατήφορος του Κυπριακού συνδέεται και με την αδυναμία της Λευκωσίας να προωθήσει μια αποτελεσματική πολιτική αποτροπής και ανάπτυξης πρωτοβουλιών. Είναι σαφές πως σε αυτή τη συνεχή διολίσθηση του Κυπριακού προς τις τουρκικές επιδιώξεις, ρόλο διευκολυντή έχει ο Διεθνής Οργανισμός, ο οποίος αναδεικνύει πρωτίστως την ανάγκη της συνεργασίας των «δύο οντοτήτων», αποφεύγοντας να αγγίξει την ουσία του Κυπριακού, της συνεχιζόμενης δηλαδή κατοχής από την Τουρκία.
Βασικό εργαλείο διαχείρισης από τα Ηνωμένα Έθνη είναι η λειτουργία των Τεχνικών Επιτροπών, ενώ είναι πρόδηλο ότι προωθούνται «διμερείς» συνεννοήσεις. Αν κι αυτό δεν λέγεται, είναι σαφές πως ο στόχος είναι η δημιουργία μίας δομημένης σχέσης συνεργασίας των δύο λεγόμενων οντοτήτων, που σε κάποιο βαθμό φαίνεται να λειτουργεί. Σε αυτή την προσπάθεια, μπαίνει «σφήνα» και η τουρκική αξίωση για αναγνώριση, που θα προκύψει με την αποδοχή -όπως αξιώνουν- από πλευράς της Λευκωσίας της «εγγενούς κυριαρχικής ισότητας» του κατοχικού καθεστώτος και του ισότιμου διεθνούς καθεστώτος των δύο πλευρών.
Είναι πρόδηλο ότι το αδιέξοδο και η έλλειψη προοπτικής -στην παρούσα φάση τουλάχιστον- προσφέρουν έδαφος σε «συνήθεις υπόπτους» για να κοιτάξουν, όπως συναφώς αναφέρουν, «έξω από το κουτί». Κι αυτή η αναφορά για συζητήσεις «έξω από το κουτί», παραπέμπει σε σενάρια που είναι πιο κοντά στο τουρκικό διαχωριστικό αφήγημα.
Οι εκπρόσωποι των Ηνωμένων Εθνών, αφήνοντας στο ράφι τη βάση λύσης, μια διαχρονική και επαναλαμβανόμενη αναφορά, που ειρήσθω εν παρόδω δεν ετύγχανε της ίδιας ερμηνείας από τους εμπλεκόμενους, είναι προφανές πως πλέον ο στόχος είναι ξεκάθαρος: Να βρεθεί «κοινό έδαφος», «χρυσή τομή» μεταξύ των εκατέρωθεν θέσεων. Η απόσταση, που θα διανυθεί για να συναντηθούν οι εκατέρωθεν θέσεις δεν θα απέχουν πολύ από ένα συνομοσπονδιακό μοντέλο. Από τη διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία, που είναι «κολλημένη» η ελληνική πλευρά, μέχρι και την τουρκική αξίωση για δύο κράτη, θα φαντάζει προφανώς στα μάτια των εν δυνάμει μεσολαβητών ως συμβιβασμός η συνομοσπονδία.
Δεν είναι άλλωστε τυχαίο, που για μια ακόμη φορά σε εκθέσεις του ο Γενικός Γραμματέας κατανέμει εξίσου στις δυο πλευρές τις ευθύνες για το αδιέξοδο. Κι αυτό την ώρα κατά την οποία οι τουρκικές προσπάθειες επιβολής τετελεσμένων είναι συνεχείς και η επιθετικότητα της κατοχικής δύναμης βρίσκεται στο ζενίθ. Η εξίσωση με «συμπεριφορές» της ελληνοκυπριακής πλευράς, παραπέμπει στο αφήγημα πως όλοι έχουν ευθύνες συνεπώς πρέπει να βρεθεί η… μέση οδός.
Ο ρόλος του ειδικού αντιπρόσωπου των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο, Κόλιν Στιούαρτ, είναι πλέον ξεκάθαρος. Οι «ίσες αποστάσεις», που τηρεί ο αξιωματούχος του ΟΗΕ, δεν είναι παρά συγκάλυψη των τουρκικών ενεργειών επί του εδάφους (με την ΑΟΖ δεν ασχολείται). Ο κ. Στιούαρτ θεωρεί -και το λέγει συνεχώς από την πρώτη στιγμή της άφιξής του- ότι το Κυπριακό θα λυθεί με την αύξηση των εμπορικών συναλλαγών, με την ενίσχυση της συνεργασίας των… δύο οντοτήτων ενώ αναδεικνύει συνεχώς ένα αφήγημα για δήθεν απομόνωση των Τουρκοκυπρίων. Τόσο ο ίδιος όσο και ο Βρετανός πρέσβης, υποστηρίζουν πως το αδιέξοδο μπορεί να «σπάσει» προσφέροντας κίνητρα και δώρα προς την τουρκική πλευρά. Η γνωστή πολιτική του κατευνασμού. Ο εκπρόσωπος του ΟΗΕ περιγράφει ενίοτε την κακή οικονομική κατάσταση στα κατεχόμενα και αναφέρεται σε «δυσαρεστημένους Τουρκοκύπριους», για να πείσει ότι οι Ελληνοκύπριοι πρέπει να είναι «γενναιόδωροι».
Ο κ. Στιούαρτ ελέγχεται για τους χειρισμούς του στο θέμα του γηπέδου της Τσετίν Καγιά, κοντά στο Λήδρα Πάλας, που αγνόησε τις αντιδράσεις κι ενστάσεις της Λευκωσίας. Ελέγχεται και στον χειρισμό που έκανε με την πυρκαγιά που ξέσπασε προ μηνών στα κατεχόμενα και είχε αναλάβει, παρακάμπτοντας την Κυπριακή Δημοκρατία, να ζητήσει βοήθεια για πυροσβεστικά αεροσκάφη από το Ισραήλ. Το θέμα δεν προχώρησε καθώς ο Ισραηλινός πρέσβης τον παρέπεμψε στην κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η πράξη του, όμως, καταγράφηκε.