Κάθε φορά που διαπιστώνουμε επιτυχημένες ενωτικές προσπάθειες ανθρώπων που ξέρουν καλά τη δουλειά τους και θετικές συνεργασίες βασισμένες στη διαχρονική εμπειρία και γνώση, μας έρχονται στο νου οι χιλιάδες χρωματιστές κλωστές, μαντήλια και κορδέλες με τις οποίες οι προσκυνητές δένουν μεταξύ τους και ενώνουν τα δέντρα και τους θάμνους στις δύο πλευρές μεγάλης απότομης ανηφόρας που οδηγεί στο μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου Κουδουνά, στην Πριγκηπόνησο της Θάλασσας του Μαρμαρά.

Κάθε χρόνο στη γιορτή του μοναστηριού που έκτισε το 963 ο Βυζαντινός αυτοκράτορας Νικηφόρος Φωκάς, περίπου 300.000 Ελληνες, Κύπριοι και Τούρκοι προσκυνητές, ο ένας δίπλα στον άλλο μονοιασμένοι, δένουν μεταξύ τους τα δέντρα με χιλιάδες πολύχρωμες κλωστές που συμβολίζουν τα κοινά σημεία και την ειρηνική συνύπαρξη μεταξύ των Ελλήνων Χριστιανών και των Τούρκων Μουσουλμάνων. Στην πραγματικότητα η συνύπαρξη αυτή δεν υπήρξε ποτέ εύκολη υπόθεση. Στην πράξη συμβαίνει μέχρι σήμερα το αντίθετο, αλλά ποτέ δεν πρέπει να πάψει να υπάρχει η ελπίδα για μια νέα αρχή ειρηνικής συνύπαρξης μεταξύ αντιπάλων.

Τις «πολύχρωμες κλωστές» που μπορεί να μετατραπούν όταν είναι πολλές μαζί ενωμένες σε χοντρά σχοινιά, ικανά να σηκώσουν πολλούς τόνους ιστορικού «φορτίου», πρέπει να τις στηρίζουμε. Οφείλουμε να τις προστατεύουμε είτε όταν πρόκειται για τα εθνικά μας θέματα, είτε για τα «απόνερα» του Εμφυλίου Πολέμου στο Γράμμο και στο Βίτσι, είτε για σημαντικά ζητήματα της ελληνικής και παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Στα τελευταία ανήκει το ελληνικό αίτημα για την επιστροφή των κλεμμένων Μαρμάρων του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου στο Μουσείο της Ακρόπολης στην Αθήνα, για το οποίο θα μιλήσουμε σήμερα.

Η πονηρή Αγγλία

Όσο και αν προσπάθησε να κρυφτεί η πονηρή Αγγλία, από το 1816 που αγόρασε τα κλεμμένα Μάρμαρα του Παρθενώνα από τον Λόρδο Έλγιν μέχρι πριν λίγες μέρες, ξεγυμνώθηκε τελικά πρόσφατα από τη διεθνή κοινότητα στην UNESCO. Τα κράτη-μέλη του πολιτιστικού αυτού οργανισμού του ΟΗΕ αποφάνθηκαν για πρώτη φορά ότι οι Άγγλοι κοροϊδεύουν τους πάντες μετατρέποντας τα κλεμμένα Μάρμαρα σε… μπαλάκι του πινγκ-πονγκ, σε ό,τι αφορά το ποιος έχει την ευθύνη της διαπραγμάτευσης της επιστροφής τους στην Ελλάδα. Το υποκριτικό αυτό «πινγκ-πονγκ» παίζεται επί πολλές δεκαετίες εκ μέρους της βρετανικής κυβέρνησης και του Βρετανικού Μουσείου, εναντίον της Ελλάδας και της πολιτισμένης ανθρωπότητας. Η κυβέρνηση δηλώνει αναρμόδια και το μουσείο απαγορεύει με κανονισμό την επιστροφή των κλεμμένων πολιτιστικών θησαυρών.

Σύμφωνα όμως και με την UNESCO, η ευθύνη για την επιστροφή των κλεμμένων Μαρμάρων ανήκει σαφώς στη βρετανική κυβέρνηση, η οποία οφείλει να προβεί στις κατάλληλες κινήσεις για την επιστροφή τους και δεν υπάρχει καμία δικαιολογία για το αντίθετο. Ωστόσο, λίγους μόνο μήνες πριν ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Μπόρις Τζόνσον, πρόλαβε και δήλωσε σε Ελληνα ανταποκριτή του Λονδίνου, ότι τα Μάρμαρα δεν πρόκειται να επιστραφούν στην Ελλάδα ποτέ. Γυμνός από επιχειρήματα και απομονωμένος εκτός ευρωπαϊκής οικογένειας, έφτασε στο σημείο να «δηλώνει» έμμεσα ότι «ναι, σας τα κλέψαμε αλλά δεν σας τα δίνουμε πίσω, παρόλο που η βρετανική και η παγκόσμια κοινή γνώμη τάσσονται με την Ελλάδα».

Έχουμε συμμάχους

Οι Έλληνες δεν υπήρξαν ποτέ μόνοι στο δίκαιο αίτημά τους που διατυπώθηκε πριν ακόμη φτάσουν τα πλοία του Έλγιν με τα κλεμμένα στις βρετανικές ακτές. Μετά από το περίφημο ποίημα του λόρδου Βύρωνα «Η Κατάρα της Αθηνάς» τον Μάρτιο του 1811, με το οποίο ο φιλέλληνας ποιητής καταράστηκε τον λόρδο Έλγιν αμέσως μετά το ανοσιούργημά του στην Ακρόπολη, δημιουργήθηκε ένα ισχυρό φιλελληνικό ρεύμα στην αγγλική κοινωνία υπέρ της επιστροφής των Μαρμάρων.

Στη συνέχεια, κατά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο, η βρετανική κυβέρνηση εξέτασε για δεύτερη φορά το ενδεχόμενο να επιστρέψει τα Μάρμαρα στην Ελλάδα, σαν ανταμοιβή για τις ηρωικές της θυσίες εναντίον των Ναζί. Παρόλο όμως που ο Τσώρτσιλ είπε το περίφημο «οι ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες», η αποικιοκρατική γραφειοκρατία της Βρετανίας απέρριψε την ιδέα με σαθρές δικαιολογίες.

Κεντρικοί άξονες

Πλέον όμως οι «πολύχρωμες κλωστές» του Αγίου Γεωργίου Κουδουνά στην Πριγκηπόνησο, στα νερά της Κωνσταντινούπολης, άρχισαν να πληθαίνουν και να σχηματίζουν γερά και σταθερά διαχρονικά «σχοινιά» μεταξύ Λονδίνου, Αθήνας και διεθνούς κοινότητας. Σύγχρονους κεντρικούς άξονες του χρωματιστού αυτού ανηφορικού πολιτιστικού «ποταμιού» στους λόφους της Πριγκηπονήσου αποτελούν η αείμνηστη Μελίνα Μερκούρη και η ουσιαστική κληρονόμος της στην υπόθεση των Μαρμάρων, η σημερινή υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη.

Ξεκίνησε πρώτη να τυλίγει τις «κλωστές» στα «δέντρα» στο ανηφορικό μονοπάτι προς την επιστροφή των Μαρμάρων η Μελίνα, στη συνάντηση της UNESCO το 1982 στο Μεξικό. Συνέχισε το έργο της η μακροβιότερη Γενική Γραμματέας και υπουργός Πολιτισμού της Ελλάδας Λίνα Μενδώνη, από το 1999 μέχρι σήμερα επί 13 χρόνια. Η Μελίνα ξεσήκωσε την ανθρωπότητα για το δίκαιο ελληνικό αίτημα και η Μενδώνη το εμπλούτισε με παγκόσμια οργανωτική υποδομή και μεθοδικότητα. Μαζί με άλλους φωτισμένους όπως ο Δημήτρης Παντερμαλής έφτιαξαν το υπερσύγχρονο Μουσείο της Ακρόπολης κάτω από τον Παρθενώνα για να περιμένει τα «παιδιά» του να επιστρέψουν από το Λονδίνο. Διευθυντής του Μουσείου ανέλαβε πρόσφατα ο διακεκριμένος αρχαιολόγος Νίκος Σταμπολίδης ενώ στο Διοικητικό Συμβούλιο προστέθηκε ο Αντώνης Διαματάρης, και είναι η πρώτη φορά που ομογενής διορίστηκε σε μια τόσο τιμητική θέση.

Καλείται να ζωντανέψει

Το 1996, 33 βουλευτές του Εργατικού Κόμματος της Βρετανίας κατέθεσαν πρόταση στο Κοινοβούλιο για την επιστροφή των Μαρμάρων στην Ελλάδα. Το τηλεοπτικό κανάλι 4 του Λονδίνου έδειξε ότι το 92,5% των 100 χιλιάδων Βρετανών που έλαβαν μέρος σε σφυγμομέτρησή του, τάχθηκε υπέρ της επιστροφής των Μαρμάρων. Επιτροπές υπέρ της επιστροφής των Μαρμάρων δημιουργήθηκαν σε πολλές χώρες. Ιστορικά ονόματα όπως αυτά των Τζέιμς και της Ελένης Κιούμπιτ, του Έντυ Ο' Χάρα, του Γκραμ Μπινς και του Ρόμπερτ Μράουνινγκ, πλαισίωσαν την Επιτροπή του Λονδίνου. Ακόμη και ο Τζορτζ Κλούνεϊ συμπαρατάχθηκε με την Ελλάδα. Στην ελληνική πρεσβεία Λονδίνου οι «σταυροφόροι» ήταν ο φιλέλληνας συνεργάτης του Γραφείου Τύπου Πήτερ Τόμπσον, ο προϊστάμενος του ίδιου Γραφείου Νίκος Παπαδάκης και η πολιτιστική σύμβουλος Βάνα Σολωμονίδου.

Το τελευταίο αποπροσανατολιστικό «οχυρό» των πονηρών Αγγλων ήταν ότι η βρετανική κυβέρνηση δεν είναι αρμόδια για τα Μάρμαρα και ότι αρμόδιο είναι μόνο το Βρετανικό Μουσείο, ο κανονισμός του οποίου όμως δεν επιτρέπει την επιστροφή των Μαρμάρων. Μετά όμως την πρόσφατη εισήγηση της UNESCO, η δικαιολογία αυτή δεν ισχύει πλέον και η διαχρονική αυθεντία στο θέμα των Μαρμάρων του Παρθενώνα, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, καλείται να ζωντανέψει και να ενώσει πάλι τις «πολύχρωμες κλωστές» της υπόθεσης των Μαρμάρων που αδρανούν αδικαιολόγητα επί πολλά χρόνια, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Οι αρμόδιοι στις πρεσβείες μας και στην Αθήνα γνωρίζουν πολύ καλά τι εννοούμε. Δεν θέλουμε να πικράνουμε όμως κανέναν γιατί πρέπει πρώτοι να δώσουμε το παράδειγμα της συνεργασίας και της ενότητας. Ο Άγιος Γεώργιος Κουδουνάς ενώνει Τούρκους και Ελληνες και ο Ελληνισμός πρέπει να ενώσει την Αθήνα με το Λονδίνο για την επιστροφή των κλεμμένων μνημείων μας.

* Ο Γιώργος Χατζηιωάννου διετέλεσε Σύμβουλος Τύπου στη Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ελλάδας στον ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη και στις πρεσβείες Λονδίνου και Μόσχας.