ΑΘΗΝΑ. Μία ξεχωριστή βραδιά έζησαν οι φιλαναγνώστες που συγκεντρώθηκαν την Τετάρτη 3 Μαΐου στην παρουσίαση της νέας έκδοσης από τις εκδόσεις Κέλευθος του βιβλίου “Το Αδύνατο” του διαλεχτού Ιταλού συγγραφέα Eρρι Ντε Λούκα, στην αίθουσα εκδηλώσεων του Public στην Πλατεία Συντάγματος. Στην εκδήλωση που οργάνωσε το Ιταλικό Ινστιτούτο, ο ιδιαίτερος αυτός άνθρωπος και δημιουργός συνομίλησε κατ’ αρχήν με τη μεταφράστριά του Aννα Παπασταύρου και στη συνέχεια απάντησε με απολαυστικό τρόπο στις ερωτήσεις του κοινού.

Oπως τόνισε, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο διευθυντής του Ιταλικού Ινστιτούτου, Φραντσέσκο Νέρι: “είμαι εξαιρετικά χαρούμενος που ο Ε. Ντε Λούκα βρίσκεται στην Αθήνα. Πρώτιστα προσωπικά, γιατί τον ξαναβλέπω, μιας και το 2014 τον είχα προσκαλέσει στο Λουξεμβούργο πάλι ως εκεί διευθυντής. Κατά δεύτερον, γιατί ο Ντε Λούκα είναι μία από τις πιο ενδιαφέρουσες φωνές της σύγχρονης ιταλικής λογοτεχνίας και είμαι πολύ ευχαριστημένος με τη δουλειά που επένδυσε ο εκδοτικός οίκος Κέλευθος για να μεταφράσει τα έργα του και να γνωρίσει τη δημιουργία του εδώ στην Ελλάδα. Αναμφίβολα, τούτο είναι μία ιδιαίτερη εκδήλωση που σίγουρα θα μείνει χαραγμένη στη μνήμη μας”.

Κάνοντας μία χειρωνακτική δουλειά για 20 χρόνια, ο Ντε Λούκα πρωτοστάτησε στην ίδρυση της μεγάλης κινηματικής οργάνωσης Lotta Continua στη δεκαετία του ’70 (που έδωσε πραγματικές μάχες με τους νεοφασίστες και τις δυνάμεις της “Στρατηγικής της Eντασης” στους δρόμους), κυνηγήθηκε για τη δράση του, έγινε οδηγός στις ανθρωπιστικές επιχειρήσεις των “Γιατρών του Κόσμου” στον πόλεμο της Βοσνίας, πρωτοστάτησε στις διαμαρτυρίες κατά της γραμμής ταχέως σιδηροδρόμου TAV στην Κοιλάδα της Σούζα, συνεχίζοντας τη στρατευμένη δράση του και τώρα εξαφορμής της εισβολής στην Ουκρανία. Μία ζωή αναζητώντας την κοινωνική δικαιοσύνη και την ανθρώπινη συναδέλφωση, αυτό το fraternite’ του τρίπτυχου της Γαλλικής Επανάστασης (Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφοσύνη), που όπως τόνισε κι ο ίδιος αποτελεί τον γνώμονα της ζωής του. Και για μία ελευθερία, που πρωτίστως είναι μία ελευθερία του σκέπτεσθαι κι όχι απλώς της άδειας να “πηγαίνεις όπου θέλεις”.

Ούτως η άλλως, η ελευθερία να πηγαίνει όπου θέλει έχει οδηγήσει και τον ίδιο τον Ντε Λούκα στην παθιασμένη αναζήτηση της περιπέτειας, σωματικής και νοητικής, που του προσφέρει η ορειβασία–σάμπως μία διανοητική άσκηση κι επιδίωξη να βρει κάτι ανώτερο, να αντιληφθεί ένα καινούργιο όριο, όπως στην ανάβαση του ο Πετράρχης στο Μόντε Βεντόζο. Μία ζωή πολυκύμαντη, λοιπόν, ανάλογη με επίσης ταγμένους στη ζωή και τον άνθρωπο συγγραφείς, όπως οι Ε. Χεμινγουέι και Τζακ Λόντον–για να θυμηθούμε κάποιους.

Aλλωστε η ίδια η ζωή και τα έργα του Ντε Λούκα συνηγορούν και στη γενικότερη εικόνα του έργου του, αποτελεί τον καθρέπτη θα έλεγε κανείς της γραφής του, με την αυτοβιογραφικότητα να τα διαπερνά. Oχι όμως σαν απλή αποτύπωση γεγονότων που σημάδεψαν το διάβα του βίου του, αλλά ως απόσταγμα συλλογισμού πάνω σε αυτά τα γεγονότα, αλλά και όλα τις προσφυείς καταστάσεις και σκέψεις που εκείνα πυροδότησαν πάνω στη φωτοευαίσθητη πλάκα της συγκίνησης και του στοχασμού του. Το διαπίστωσαν άλλωστε και όσοι παρίσταντο στην παρουσίαση του βιβλίου και απόλαυσαν τις καίριες και λιτές απαντήσεις του και τον αποφθεγματικό τους χαρακτήρα. Eνας χαρακτήρας αποφθεγματικός που όμως δεν περιέκλειε τον κομπασμό του ξεχωριστού, αλλά συμπίεζε στη λιτή του έκφραση την ουσία της σκέψης πάνω στο πράγμα που συλλογίζεται και πρέπει να εκφράσει. Oπως το χαρακτήρισε ο ίδιος, μιλώντας και για το ύφος του, “είναι το αλάτι που μένει στα βράχια, από το νερό που φυλακίζεται μέσα τους και στεγνώνει από τον ήλιο”.

Aλλωστε, τούτον τον χαρακτήρα, τον λυρικά λιτό, τον στοχαστικά βαθύ κι απέριττο και βυθομετρημένα προσωπικό, μπορεί κανείς να βρει και στο βιβλίο του, το “Αδύνατο”, που αφορμή παίρνει από μια δική του, παλιότερη, εμπειρία. Αφορά την αδυναμία επικοινωνίας ανάμεσα σε έναν δικαστή κι έναν κατηγορούμενο, τη δυσκολία να υπάρξει μία όχι τυπική, αλλά επακριβής κατανόηση, μία προσέγγιση που θα κατανοεί τα ανθρώπινα κίνητρα. Ιδίως για την περίπτωση του πρώτου, του εκπρόσωπου του θεσμού, που για εκείνον η ανάκριση/ συνδιάλεξη με τον κατηγορούμενο χρησιμεύει “όχι για να διερευνήσει το δίκαιο, μα για να δικαιώσει αυτό που νομίζει εκ των προτέρων ότι είναι σωστό” , όπως τόνισε ο ίδιος ο Ντε Λούκα. Μία αδυναμία επικοινωνίας ανάμεσα σε ανθρώπους και σε επίπεδο τυπικής λογικής και γλώσσας, αλλά κυρίως σε επίπεδο συναισθήματος. Είναι η σύγκρουση (το είχε δείξει άλλωστε και ο Κάφκα) με έναν άτεγκτο θεσμό — σε γενικό και αφηρημένο πλαίσιο–που άπαξ και εγκαθιδρυθεί δεν αναγνωρίζει πλέον το συμβόλαιο που έχουν υπογράψει μεταξύ τους οι άνθρωποι για τη θέσπισή του ως όργανο προστασίας τους ή διαιτησίας στο πλαίσιο μίας κοινωνίας των πολιτών, αλλά διεκδικεί μία αυτεξούσια επιβολή και το δικό του δίκαιο. Ο δικαστής δεν μπορεί να κατανοήσει, γιατί αγνοεί, το πάθος του κατηγορουμένου για την ορειβασία, τη μεταφορά αυτή της διαρκούς μετατόπισης του ορίου ή στην περιωπή της γλώσσας ή του δικαίου της διεύρυνσης της σημασίας ενός όρου και, κυρίως, της κατά περίπτωση ερμηνείας του. Περιεχόμενο και μήνυμα του βιβλίου, που στις ταραχώδεις μέρες μας, με την κρίση να σωβεί σε πολλά επίπεδα, έρχεται να μας υπενθυμίσει με καίριο τρόπο τη σημασία που πρέπει να δωθεί στον ανθρώπινο παράγοντα.