ΑΘΗΝΑ. Το βαθύτατο χάσμα που προκλήθηκε στους κόλπους της χριστιανοσύνης με το Σχίσμα του 1054, επιχείρησε να γεφυρώσει ύστερα από εννέα αιώνες ο μέγας Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας.

Οι πρωτοβουλίες του Πατριάρχη Αθηναγόρα αποσκοπούσαν στην άμβλυνση των αντιθέσεων μεταξύ της Ρωμαιοκαθολικής και της Ορθόδοξης Εκκλησίας μέσω της οικοδόμησης κλίματος αμοιβαίας κατανόησης, εμπιστοσύνης και συνεργασίας, με σκοπό την έναρξη θεολογικού διαλόγου.

Έτσι, στις 5 Ιανουαρίου 1964 οι Προκαθήμενοι των δύο Εκκλησιών, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας και ο Πάπας Παύλος ΣΤ’, συναντήθηκαν στο Όρος των Ελαιών, στα Ιεροσόλυμα, και αντάλλαξαν τον ασπασμό της αγάπης και της ειρήνης.

Μια νέα σελίδα άρχισε να γράφεται για τον Χριστιανισμό στον 20ό αιώνα, με γεγονότα που σημάδεψαν και τις δύο Εκκλησίες.

Ο πρώτος καρπός της ιστορικής εκείνης συνάντησης του Ιανουαρίου 1964 ήρθε λίγους μήνες μετά, στις 26 Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους. Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία ανταποκρίνεται σε σχετικό αίτημα της Πάτρας και επιστρέφει την Κάρα του πολιούχου των Πατρών, Αγίου Αποστόλου Ανδρέου του Πρωτοκλήτου, η οποία φυλασσόταν στη Ρώμη, από τότε που την μετέφερε (1462) ο ηγεμόνας Θωμάς Παλαιολόγος για να μην πέσει στα χέρια των Τούρκων.

Η Ρώμη, λοιπόν, που έχει ως ιδρυτή της τον Απόστολο Πέτρο, εναγκαλίζεται την Πάτρα, την πόλη του Πρωτοκλήτου, του αυταδέλφου του Πρωτοκορυφαίου. Έχει προηγηθεί ο εναγκαλισμός των δύο Προκαθημένων, Αθηναγόρα και Πάπα Παύλου ΣΤ’, που αποτελεί τον πρώτο ασπασμό των δύο Αποστόλων, καθώς Πάπας και Πατριάρχης έχουν τις έδρες τους εκεί που μαρτύρησαν οι αυτάδελφοι Απόστολοι, εκεί από όπου πηγάζει η αποστολικότητά τους. Ο Πάπας στη Ρώμη του Πέτρου και ο Οικουμενικός Πατριάρχης στην Κωνσταντινούπολη του Ανδρέου.

Η Πάτρα, ως η πόλη του μαρτυρίου του Πρωτοκλήτου, δέχεται την δροσοβόλο αύρα αυτού του αποστολικού εναγκαλισμού.

Μέχρι τότε ο Χριστιανισμός ήξερε τον εναγκαλισμό Πέτρου και Παύλου, οι οποίοι, άλλωστε, γιορτάζουν και μαζί στις 29 Ιουνίου, ημέρα της Θρονικής Εορτής της Εκκλησίας της Ρώμης.

Τώρα, οι Χριστιανοί φοιτούν στον εναγκαλισμό των αυταδέλφων Πέτρου και Ανδρέου, των κατά σάρκα αδελφών, που σαρκώνουν τη νέα πραγματικότητα του διαλόγου και της καταλλαγής, της πορείας προς την ενότητα των δύο Εκκλησιών.

Μετά τον ασπασμό, λοιπόν, Πατριάρχη και Πάπα, η Πάτρα δέχεται τον θησαυρό της, την Κάρα του Αποστόλου Ανδρέου από τη Ρώμη, που σηματοδοτεί τη νέα εποχή στις σχέσεις Ορθόδοξης και Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.

Παρά το γεγονός ότι η Μητρόπολις Πατρών και η τοπική κοινωνία δεν αφουγκράζεται, στην πραγματικότητα, τη σημαντικότητα του γεγονότος σε επίπεδο διαχριστιανικό, η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία προβαίνει σε έναν ακόμη εναγκαλισμό.

Στις 19 Ιανουαρίου 1980 επέστρεψε στην Πάτρα τον Σταυρό του Μαρτυρίου του Πρωτοκλήτου, που φυλασσόταν στον Ι. Ναό του Αγίου Βίκτωρος στη Μασσαλία. Ο Απόστολος Ανδρέας, ως οικουμενικός Απόστολος, φωτίζει και πάλι τις σχέσεις Δύσης και Ανατολής.

Αλλά, ο εναγκαλισμός Ρώμης και Πάτρας συνεχίζεται το 2002, όταν από την Μονή Hautecombe της Γαλλίας, επέστρεψε η Κάρα της Αγίας Ειρήνης, η οποία αποθησαυρίστηκε στον Ι. Ναό της Αγίας Ειρήνης στο Ρηγανόκαμπο Πατρών.

Έτσι, η Πάτρα καθίσταται η Μοναδική Πόλη της Ελλάδας, στην οποία επιστρέφονται από την Πρεσβυτέρα Ρώμη, σε διάστημα σχεδόν σαράντα ετών, τρία εκκλησιαστικά κειμήλια, που αποτελούν πλέον τον πνευματικό Θησαυρό της πόλεως: Η Κάρα του Πρωτοκλήτου, ο Σταυρός του μαρτυρίου του και η Κάρα της Αγίας Ειρήνης.

Δυστυχώς, η Πάτρα αδιαφόρησε γι’ αυτόν τον πνευματικό εναγκαλισμό της με την Ρώμη, που περνάει φυσικά και μέσα από το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Η Μητρόπολη και η πόλη δεν προώθησε τις διαχριστιανικές σχέσεις, παρά το γεγονός ότι υπάρχει και ιστορική Κοινότητα Καθολικών στην Πάτρα, με ναό του Αγίου Ανδρέου.

Δεν έγινε άνοιγμα προς τον δυτικό χριστιανισμό. Προτιμήθηκε από όλους μια βολική εσωστρέφεια, που αντίκειται στην οικουμενικότητα του Ευαγγελίου και των καιρών.

Ο Πάπας Φραγκίσκος έρχεται στην Ελλάδα το διήμερο 4-6 Δεκεμβρίου 2021. Θα επισκεφθεί Αθήνα και Λέσβο. Ομως, θα ήταν απολύτως λογικό και επιβεβλημένο, υπό άλλες συνθήκες, να επισκεφθεί την πόλη του Πρωτοκλήτου, στην οποία η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία επέστρεψε τρία λείψανα και η σχέση Πατρών και Ρώμης είναι ιστορικά ισχυρή και αδιαμφισβήτητη, ακόμα κι αν οι σύγχρονοι κλείνουν τα μάτια τους σε αυτήν.

Ο εναγκαλισμός των αυταδέλφων Αποστόλων Ανδρέου και Πέτρου, Ρώμης και Κωνσταντινουπόλεως, Ρώμης και Πάτρας, υφίσταται ως πνευματική κατάσταση. Μένει να διανοιχθούν οι οφθαλμοί μας για να τον κατανοήσουμε ως Ανάσταση.

* Ο Παναγιώτης Ανδριόπουλος είναι καθηγητής Θεολογίας, συγγραφέας, μουσικός και Διευθυντής του Πρακτορείου Εκκλησιαστικών Ειδήσεων «Φως Φαναρίου»