ΑΜΒΕΡΣΑ. ΒΕΛΓΙΟ. Το μπουζούκι του Γιώργου Νταλάρα εκτίθεται από τις 20 Μαΐου 2023 στο Μουσείο Vleeshuis| Klank van de stad (Ηχος της πόλης) στην Αμβέρσα, όπου κατά το παρελθόν εκατοντάδες Ελληνες ναυτικοί περιφέρονταν καθημερινά στους δρόμους της, αναζητώντας τη διασκέδαση και τη χαλάρωση, μετά από μήνες στη θάλασσα. «Αυτό το κενό -όπως δήλωσε στον «Εθνικό Κήρυκα» η κ. Πόλυ Ρουμελιώτη, αρχαιολόγος, Ελληνίδα τρίτης γενιάς στο Βέλγιο, και εμπνεύστρια αυτής της ιδέας- τροφοδότησε την ανάγκη να θυμηθούμε μια ξεχασμένη περίοδο, ένα πολύτιμο κομμάτι του ιστού που έχει εξαφανιστεί από την πόλη. Μια πόλη-λιμάνι που χάνει τα κοσμοπολίτικα φτερά της, δεν μοιάζει πλέον με βασιλικό παγώνι. Στόχος μας είναι να καταγράψουμε την εξαφανισμένη ελληνική αποικία της συνοικίας των ναυτικών, να μοιραστούμε τα ευρήματά μας με το κοινό και να τα διατηρήσουμε για τις επόμενες γενιές».

Είναι η πρώτη φορά που ένα ελληνικό μουσικό όργανο εντάσσεται στη συλλογή του Μουσείου, το οποίο βρίσκεται στην πρώην συνοικία των καπεταναίων, και έχει καταγράψει την ιστορία 600 ετών μουσικής ιστορίας στην Αμβέρσα. Η κ. Πόλυ Ρουμελιώτη, η οποία μαζί με τον Kris Kaerts εργάζονται εδώ και χρόνια γύρω από την ελληνική πολιτιστική κληρονομιά στις Βρυξέλλες και την Αμβέρσα. Με τη δράση τους αυτή σηματοδότησαν την έναρξη του πρότζεκτ «IN ΣKIPPERΣTREET», ενός φλαμανδο-ελληνικού έργου άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς για τους Ελληνες ναυτικούς στην Αμβέρσα και την επιρροή της παρουσίας τους στην πόλη. Η τελετή παράδοσης του οργάνου ήταν ιδιαίτερα συγκινητική με την αναχώρηση του πλοίου, που το μετέφερε από τις Βρυξέλλες στην Αμβέρσα, το οποίο συνοδευόταν από 80 άτομα. Στην προκυμαία της Αμβέρσας, μια ομάδα μουσικών περίμενε την αντιπροσωπεία. Γύρω στα 200 άτομα παρέλασαν μαζί μέσω της Grote Markt (Αγορά) της Αμβέρσας στο Μουσείο Vleeshuis για την παράδοση του μπουζουκιού. Πολλοί παρακολούθησαν τον σπάνιο αυτόν εορτασμό, με χορό και τραγούδι δημοτικό, ρεμπέτικο και σμυρνέικο.

Οπως μας είπε με ενθουσιασμό η κ. Ρουμελιώτη: «Η δράση μας αυτή όχι μόνο ανοίγει νέους δρόμους στη μουσική ιστορία της πόλης, αλλά αποτελεί και μια κίνηση αναγνώρισης της ελληνικής κοινότητας που ζει εδώ και εκατό χρόνια, συχνά στη σκιά. Είμαστε ευγνώμονες σε όλο το προσωπικό του μουσείου που κατανόησε τη σημασία αυτής της πρωτοβουλίας, την υποστήριξε και την αγκάλιασε. Στην αναζήτησή μας για ένα κατάλληλο μπουζούκι, πήγαμε πίσω στην ιστορία στον Λουκά Νταράλα που είχε ζήσει για μεγάλο χρονικό διάστημα στο Βέλγιο και είχε επισκεφθεί με το μπουζούκι του τις πόλεις που υπήρχαν Ελληνες μετανάστες.

Βρήκαμε τον διεθνώς αναγνωρισμένο καλλιτέχνη και γιο του, Γιώργο Νταλάρα, και τον ρωτήσαμε, αν είχε το μπουζούκι του πατέρα του. Το μπουζούκι του Λουκά Νταράλα δεν υπήρχε, αλλά ο Γιώργος Νταλάρας ήταν πρόθυμος να δωρίσει ένα δικό του. Με αυτή τη χειρονομία του, αποτίει φόρο τιμής όχι μόνο στον ίδιο του τον πατέρα, αλλά και σε όλους τους μουσικούς που συναντήθηκαν στην Αμβέρσα για να βγάλουν το ψωμί τους και κατάφεραν να αγγίξουν τόσες καρδιές με τη μουσική τους».

Το όργανο που δωρίστηκε κατασκευάστηκε το 1996 από τον Γιώργο Μάτσικα, κατασκευαστή μπουζουκιών, ο οποίος παίζει επίσης ως σολίστας μπουζουκιών στο συγκρότημα του Γιώργου Νταλάρα. Πολλοί αξιόλογοι μουσικοί, τραγουδιστές και χορευτές, Ελληνες, Φλαμανδοί, Βρυξελλιώτες, ζωντάνεψαν με τις νότες τους, όχι μόνο την συγκινητική τελετή παράδοσης του μπουζουκιού, αλλά και όλη την περιοχή γύρω από το Μουσείο. Σε όλους τους μουσικούς του παρελθόντος, που συνέβαλαν στο να παραμείνει αυτή η μουσική και αυτά τα τραγούδια στη συλλογική μνήμη απέτισαν φόρο τιμής οι καλλιτέχνες: ο Στράτος και ο γιος του Μιχάλης Σταμπούρλος, η Τζώρτζια Δουρουντούρα, η Μαριλένα Χρυσοχοΐδη, ο Γιώργος Μπαμπάνης, ο Σωτήρης Παπατραγιάννης, ο Frans Declerq, ο Dimi Dumortier, ο Karsten De Vilder, ο Nicolas Hauzeur, ο Δημήτρης Ρωσσίδης, ο Βασίλης Καλαγκιάς, ο Michael Braeckman, ο Niels Dejongh, ο Νικόλαος Τσουβάλας και ο Δημήτριος Τσουβάλας.