ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ. Άνθρωποι που τραυματίστηκαν σε βίαιες συγκρούσεις που εκτυλίχθηκαν κατά την επίσημη επίσκεψη του Τούρκου προέδρου Ερντογάν στην Ουάσιγκτον μήνυσαν την Τουρκία για τις επιθέσεις των μελών της ασφάλειας του προέδρου Ερντογάν. Η Τουρκία πολέμησε αυτή την αγωγή, ισχυριζόμενη ότι οι διατάξεις του νόμου περί κυριαρχικής ασυλίας την εξαιρούν από τη δικαιοδοσία των αμερικανικών δικαστηρίων. Αυτή η υπερασπιστική γραμμή απορρίφθηκε κατ’ επανάληψη, με πλέον πρόσφατη την απόφαση της ολομέλειας του Εφετείου της Ουάσιγκτον. Ο «Εθνικός Κήρυκας» μίλησε με τον ομογενή Ανδρέα Ακαρά, έναν από τους δικηγόρους που εκπροσωπεί τους ενάγοντες, για τα γεγονότα και τις περιπλοκές μιας μήνυσης εναντίον μιας χώρας.

«Εθνικός Κήρυκας»: Εξηγήστε μας τα περιστατικά που βρίσκονται στο επίκεντρο αυτής της δίκης και αφορούν την επίσημη επίσκεψη του προέδρου Ερντογάν στην Ουάσιγκτον στις 16 Μαΐου 2017.

Ανδρέας Ακαράς: Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν δει τα βίντεο από αυτά τα περιστατικά. Μιλάνε από μόνα τους. Φαίνεται μια ομάδα ανθρώπων να διαμαρτύρεται απέναντι από την κατοικία του Τούρκου πρέσβη, η οποία βρίσκεται στο Sheridan Circle. Τέτοιες διαμαρτυρίες είναι συνήθεις στην Ουάσιγκτον, και αυτή ήταν μια συνήθης διαμαρτυρία, υπό την έννοια πως οι διαδηλωτές είχαν συγκεντρωθεί για να εκφράσουν τη δυσαρέσκειά τους ή την αντίθεσή τους σε κάποιο πολιτικό ζήτημα. Σε αυτή την περίπτωση αυτό το ζήτημα ήταν η πολιτική της Τουρκίας και, συγκεκριμένα, η πολιτική του προέδρου Ερντογάν. Όπως φαίνεται στο βίντεο, κάποια στιγμή οι Τούρκοι πράκτορες ασφαλείας επιτίθενται στους ειρηνικούς διαδηλωτές και το κάνουν, όπως φαίνεται, μετά από εντολή του προέδρου Ερντογάν. Σίγουρα η εντολή προέρχεται από κάποιο ανώτερο αξιωματούχο ασφαλείας. Κοιτάζοντας τα βίντεο, οι ανώτεροι αξιωματούχοι ασφαλείας φαίνονται να συνομιλούν με τον πρόεδρο Ερντογάν την ώρα που μια συντονισμένη επίθεση των Τούρκων φρουρών ασφαλείας εξαπολύεται εναντίον των διαδηλωτών. Και οι διαδηλωτές ήταν περίπου 20 άτομα – τίποτα σπουδαίο.

«Ε.Κ.»: Αρα η εξιστόρηση των γεγονότων κατά τη μήνυσή σας υποστηρίζει πως οι ενέργειες των Τούρκων αξιωματικών ασφαλείας διατάχθηκαν από τον πρόεδρο Ερντογάν;

Α. Ακαράς: Η αξιολόγηση των γεγονότων είναι πως υπήρξε μια άνωθεν εντολή. Και υπάρχουν αναφορές πως αυτή η εντολή προήλθε από τον ίδιο τον Πρόεδρο. Μέσω της προακροαματικής διαδικασίας επιδιώκουμε να επιδείξουμε μέσω των αποδεικτικών στοιχείων πως αυτό που συνέβη εκείνη την ημέρα φτάνει μέχρι την κορυφή. Είμαστε διατεθειμένοι να το επιδιώξουμε ενώπιον του δικαστηρίου και να φέρουμε άπαντες ενώπιον των ευθυνών τους για τις ενέργειες και τις πράξεις τους εκείνη την ημέρα, συμπεριλαμβανομένου του Προέδρου της Δημοκρατίας της Τουρκίας, ο οποίος έχει αναφερθεί ως εντολέας.

«Ε.Κ.»: Σε βίντεο των γεγονότων, οι άνθρωποι συγκρούονται σε μια ευρεία περιοχή. Αυτή η περιοχή ήταν μέρος της κατοικίας του Τούρκου πρέσβη ή ήταν αμερικανικό έδαφος;

Α. Ακαράς: Δεν ήταν η κατοικία του Τούρκου πρέσβη, ήταν απέναντι. Υπάρχει ένα πεζοδρόμιο που περιβάλλει έναν δημόσιο χώρο, ένα δημόσιο πάρκο μνημείων, ακριβώς στην καρδιά της λεγόμενης οδού των πρεσβειών στην Ουάσιγκτον. Αν περνάτε από τη λεωφόρο Μασαχουσέτης, φτάνετε σε αυτόν τον κυκλικό κόμβο. Και μέσα στον κυκλικό κόμβο υπάρχει ένας χώρος πρασίνου, αυτό το πάρκο. Στο κέντρο του είναι ένα άγαλμα του Sheridan και στην περιφέρειά του βρίσκονται μερικές πρεσβείες. Από την κατοικία του Τούρκου πρέσβη υπάρχει ο προαύλιος χώρος, το πεζοδρόμιο, ο δρόμος, το πεζοδρόμιο που οδηγεί στο Sheridan Circle. Η επίθεση πραγματοποιήθηκε στο δεύτερο πεζοδρόμιο – μετά την έξοδο από την κατοικία του Τούρκου πρέσβη, μετά από το πρώτο πεζοδρόμιο, διασχίζοντας τον δρόμο, και μετά στο πεζοδρόμιο όπου ξεκινάει το Sheridan Circle. Εκεί επιτέθηκαν στους διαδηλωτές. Οι διαδηλωτές φαίνονται σωριασμένοι στο πεζοδρόμιο όπου ξεκινάει το Sheridan Circle καθώς τους κλωτσούν οι Τούρκοι πράκτορες ασφαλείας.

«Ε.Κ.»: Αυτοί που συγκεντρώθηκαν μπροστά από την κατοικία του Τούρκου πρέσβη διαμαρτύρονταν για κάτι συγκεκριμένο;

Α. Ακαράς: Διάφοροι άνθρωποι διαμαρτύρονταν για διάφορα πράγματα. Όλοι όμως διαμαρτύρονταν για την πολιτική και τις πρακτικές της τουρκικής κυβέρνησης. Ασφαλώς, ήταν περίπου η εποχή που είχαμε τα επεισόδια στη Συρία, με την Τουρκία να εισβάλλει στη βόρεια Συρία και να επιτίθεται στους Κούρδους εκεί, αλλά η διαμαρτυρία ήταν ευρύτερη, επειδή υπήρχε ένα φάσμα ανθρώπων που διαμαρτύρονταν όλη την ημέρα για την παρουσία του Τούρκου Προέδρου. Υπήρξαν διαμαρτυρίες στο πάρκο Λαφαγιέτ, το οποίο βρίσκεται δίπλα στον Λευκό Οίκο, και αυτό ήταν απλώς μια συνέχεια αυτού.

Α. Ακαράς: Πώς ξεκίνησε η βία; Η τουρκική πρεσβεία είχε ισχυριστεί ότι κάποιοι Τουρκοαμερικανοί περίμεναν να χαιρετήσουν τον πρόεδρο Ερντογάν. Υπήρξε σύγκρουση μεταξύ αυτών των ομάδων, ή επιτέθηκαν οι Τούρκοι αξιωματικοί ασφαλείας στους διαδηλωτές;

Α. Ακαράς: Σίγουρα, κάποια φίλα προσκείμενα στην τουρκική κυβέρνηση άτομα ήταν συγκεντρωμένα στην κατοικία του Τούρκου πρεσβευτή. Αυτά τα άτομα διέτρεχαν όλο το φάσμα, που σημαίνει πως, για την ακρίβεια, ήταν συγκεντρωμένοι και διάφοροι Τούρκοι πράκτορες ασφαλείας. Υπήρχε ακόμη και κάποια ειδική μονάδα κομάντο. Συγχρόνως, υποτίθεται πως είχαν συγκεντρωθεί και Τουρκοαμερικανοί. Με άλλα λόγια, άτομα που είχαν μεταναστεύσει στις ΗΠΑ ή στον Καναδά και είχαν συγκεντρωθεί εκεί για να δείξουν την υποστήριξή τους στην τουρκική κυβέρνηση. Συγκεντρώθηκαν και αναμίχθηκαν με τους Τούρκους πράκτορες ασφαλείας. Όταν οι Τούρκοι πράκτορες ασφαλείας εξαπέλυσαν την επίθεσή τους, μερικά από αυτά τα άτομα αποφάσισαν και εκείνα να περάσουν το δρόμο και να εισέλθουν στο Sheridan Circle, και να επιτεθούν στους διαδηλωτές. Μάλιστα, δύο άτομα ομολόγησαν την ενοχή τους και φυλακίστηκαν για ένα χρόνο.

«Ε.Κ.»: Μιλώντας για αυτό, πολλοί είναι οι επιτιθέμενοι που φαίνονται στα βίντεο. Εκτός των δύο που αναφέρατε, υπήρξαν άλλα άτομα που συνελήφθησαν ή που αντιμετώπισαν κατηγορίες για αυτά τα περιστατικά;

Α. Ακαράς: Αν δεν με απατά η μνήμη μου, πιστεύω πως κατηγορήθηκαν 15 πράκτορες ασφαλείας. Αυτά τα 15 άτομα είναι πράκτορες ασφαλείας της τουρκικής εθνικής αστυνομίας που υπηρετούν στην ασφάλεια του προέδρου Ερντογάν. Αυτοί όντως κατηγορήθηκαν για διάφορα εγκλήματα. Οι κατηγορίες αποσύρθηκαν για τους 11, νομίζω. Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, αυτό συνέβη κατά τη συνέργεια μεταξύ της κυβέρνησης Τραμπ και της κυβέρνησης Ερντογάν. Για την ακρίβεια, μερικές από αυτές τις κατηγορίες αποσύρθηκαν την παραμονή της επίσκεψης του υπουργού Εξωτερικών Τίλερσον στην Τουρκία. Λάβετε υπόψη ότι όταν λέμε πως «αντιμετώπισαν κατηγορίες» ή πως «συνελήφθησαν», αναφερόμαστε στην εκ του δημοσίου δίωξη εγκληματικής δραστηριότητας. Οι εισαγγελείς της Ουάσιγκτον θα δίωκαν ποινικά αυτά τα άτομα. Η υπόθεσή μας είναι αστική υπόθεση, για αυτό και ασκείται εναντίον της Τουρκικής Δημοκρατίας, επειδή πρέπει να περάσουμε από τους περιορισμούς της νομοθεσίας περί κυριαρχικής ασυλίας.

«Ε.Κ.»: Αναφέρατε ότι εκείνοι που έχουν αντιμετωπίσει κατηγορίες ή έχουν συλληφθεί περιλαμβάνουν Αμερικανούς, Καναδούς και Τούρκους υπηκόους. Τι γίνεται με τους τραυματίες; Είναι Αμερικανοί υπήκοοι;

Α. Ακαράς: Κάποιοι από αυτούς είναι.

«Ε.Κ.»: Πώς διαφέρει μια μήνυση εναντίον μιας χώρας από μια μήνυση εναντίον ατόμων;

Α. Ακαράς: Για να κινηθούν οι διαδικασίες του αστικού δικαίου, πρέπει να ξεπεραστεί το ζήτημα της κυριαρχικής ασυλίας. Οι τρίτες χώρες έχουν κυριαρχική ασυλία. Η Τουρκία επικαλείται την κυριαρχική ασυλία ως άμυνά της και μέχρι στιγμής έχει αποτύχει. Η μήνυση εναντίον κάποιου μεμονωμένου ατόμου για πράξη που εκτέλεσε ενώ βρισκόταν στην κυβέρνηση περνά από την αξιολόγηση αυτών των προβλέψεων του νόμου περί ασυλίας. Ο τρόπος με τον οποίο μπορείς να μηνύσεις για τις πράξεις προέδρου, αξιωματικού, πράκτορα, ή εκπροσώπου μιας χώρας είναι να μηνύσεις στην πραγματικότητα την ίδια τη χώρα, η οποία αντιπροσωπεύεται από τη συμπεριφορά των πρακτόρων της – στην περίπτωση αυτή του προέδρου και, ακολούθως, του προσωπικού της προεδρικής ασφαλείας στην ολότητά του. Ονοματίζοντας ως εναγόμενο, όπως πρέπει, ένα κυρίαρχο κράτος, τότε η μόνη οδός προς την αναγνώριση της δικαιοδοσίας της αμερικανικής δικαιοσύνης είναι το νομικό αρχιτεκτόνημα του Νόμου περί Κυριαρχικής Ασυλίας. Πρέπει να βρεθεί μια εξαίρεση που να ισχύει για το περιστατικό εν προκειμένω, ώστε η κυριαρχική ασυλία να μην εμποδίζει την αναγνώριση δικαιοδοσίας. Στη δική μας περίπτωση, όλες οι αποφάσεις μέχρι τώρα αναγνωρίζουν ότι για το είδος της συμπεριφοράς των Τούρκων αξιωματούχων εκείνη την ημέρα, την επίθεση, ουσιαστικά, σε ειρηνικούς διαδηλωτές, η δικαιοδοσία δεν αμφισβητείται.

«Ε.Κ.»: Για να φτάσει η υπόθεσή σας στο δικαστήριο, πρέπει να προχωρήσει πέρα από τις εφέσεις της Τουρκίας. Η οριστική απόρριψη από το Εφετείο της Ουάσιγκτον σημαίνει ότι απομένει μόνο ένα βήμα στην Τουρκία. Περιμένετε ότι θα προσπαθήσει τώρα να ασκήσει έφεση ενώπιον του Ανώτατου Δικαστηρίου;

Α. Ακαράς: Όταν το δικαστήριο εξέτασε τα γεγονότα, όπως ζήτησε ακόμη και η Τουρκία, για να εξετάσει εάν η υπόθεση υπόκειται στη δικαιοδοσία του, έλαβε την κατηγορηματική και σαφή απόφαση πως οι δραστηριότητες της Τουρκίας δεν εντάσσονται σε κάποιο πλαίσιο που θα της νομιμοποιούσε την υπερασπιστική τακτική της κυριαρχικής ασυλίας. Στη συνέχεια, η Τουρκία άσκησε έφεση ενώπιον του τριμελούς Εφετείου της Ουάσιγκτον. Στο Εφετείο υπηρετούν δέκα δικαστές, αλλά συνεδριάζουν σε επιτροπές των τριών για να αποφασίσουν ανά υπόθεση. Όταν η Τουρκία άσκησε έφεση, οι τρεις δικαστές αποδέχθηκαν το αίτημα, εκκίνησαν την ακροαματική διαδικασία, και στη συνέχεια ζήτησαν από το υπουργείο Δικαιοσύνης ένα υπόμνημα που θα περιέγραφε τις θέσεις του, σε συνεννόηση με το υπουργείο Εξωτερικών και σε συνεννόηση με τη Μυστική Υπηρεσία, ζητώντας ένα υπόμνημα και από την κυβέρνηση των ΗΠΑ, που εκείνη την εποχή ήταν η κυβέρνηση Μπάιντεν. Η κυβέρνηση του Μπάιντεν κατέθεσε ένα υπόμνημα όπου διασαφήνιζε πως δεν θεωρούσε ότι θα έπρεπε να υπάρχει ασυλία από τη δίωξη. Όλα αυτά αναθεωρήθηκαν από τους τρεις δικαστές, οι οποίοι στη συνέχεια επιβεβαίωσαν την πρωτόδικη απόφαση πως η Τουρκία δεν χαίρει κυριαρχικής ασυλίας. Η επόμενη κίνηση της Τουρκίας ήταν να ζητήσει επανεξέταση της απόφασης του τριμελούς Εφετείου από την ολομέλεια, ζητώντας και από τους δέκα δικαστές να αξιολογήσουν την έφεση και να εκδώσουν απόφαση. Για να συμβεί αυτό, έξι δικαστές θα έπρεπε να συνταχθούν με το τουρκικό αίτημα για να ανατρέψουν την απόφαση του τριμελούς. Ούτε ένας δικαστής δεν ψήφισε έστω για να αξιολογήσει το αίτημα της Τουρκίας, πόσο μάλλον να την υποστηρίξει. Τα λέω όλα αυτά για να σας πω ότι δεν ξέρω με σιγουριά πώς η Τουρκία θα συνεχίσει την υπεράσπισή της. Αλλά είναι ικανοί να εκμεταλλευθούν κάθε πιθανή υπερασπιστική τακτική μόνο και μόνο για να επιβραδύνουν και να ζημιώσουν τη διαδικασία. Αλλά, όπως μπορείτε να δείτε, αυτές οι ευκαιρίες γίνονται όλο και λιγότερες.

«Ε.Κ.»: Έχουμε να κάνουμε με μια πολύ διαφορετική χώρα και ένα πολύ διαφορετικό Ανώτατο Δικαστήριο από το 2017. Ο πρόεδρος Τραμπ δεν είναι στην εξουσία και τρεις δικαστές που διορίστηκαν από τον Τραμπ διαμορφώνουν ένα αποφασιστικά συντηρητικότερο δικαστήριο, το οποίο ίσως κληθεί να αποφασίσει σε μια υπόθεση όπου η κυριαρχική ασυλία αντιμάχεται την πρώτη τροπολογία. Πώς βλέπετε να εξελίσσονται τα πράγματα σε αυτό το πλαίσιο;

Α. Ακαράς: Δεν πιστεύω ότι το Ανώτατο Δικαστήριο θα θεωρούσε αυτή την υπόθεση ως κάποιου είδους πολιτική έκφραση ανάμεσα σε Τραμπ – Μπάιντεν. Δεν νομίζω ότι η φύση αυτής της διαμάχης προσφέρεται για τέτοιου είδους πολιτικοποίηση. Νομίζω ότι η φύση της είναι τέτοια στην οποία το δικαστήριο θα δώσει εξαιρετική σημασία. Θα μου έκανε μεγάλη έκπληξη να δω να δίδεται σε αυτή την υπόθεση η πατίνα και το χρώμα της εσωτερικής πολιτικής στο οποίο έχουμε φτάσει να δίνουμε συχνά φωνή. Είτε είναι κάποιος μέλος της πολιτικής Δεξιάς, είτε της πολιτικής Αριστεράς, βλέπει Αμερικανούς να δέχονται επίθεση στο αμερικανικό έδαφος ενώ ασκούν την ελευθερία του λόγου. Ποιος δεν υποστηρίζει αυτή την ελευθερία;

«Ε.Κ.»: Πώς μπορεί να τελειώσει αυτή η υπόθεση, τι μορφή μπορεί να έχει μια απόφαση;

Α. Ακαράς: Απόδοση ευθυνών. Φέρνοντας τον υπαίτιο προ των ευθυνών του, βάσει της αλήθειας, και εις γνώσιν όλων. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Ερντογάν και η ασφάλειά του, ενόσω ταξιδεύουν, επιτίθενται σε άτομα. Το έχουν κάνει πολλές φορές. Το έκαναν στα Ηνωμένα Έθνη, το έκαναν στο Ινστιτούτο Brookings έναν χρόνο πριν, το έκαναν στο Βέλγιο… Νομίζω ότι το έκαναν πολλές φορές στη Νότια Αφρική. Έσπασαν τη μύτη ενός βουλευτή – νομίζω ότι ήταν στον Ισημερινό.

«Ε.Κ.»: Πώς μεταφράζεται όμως η «απόδοση ευθυνών»;

Α. Ακαράς: Κατ’ αρχάς, μεταφράζεται στην ύπαρξη μιας απόφασης που θα λέει ότι, όπως δείχνουν τα γεγονότα, μέλη της ασφάλειας του Τούρκου Προέδρου επιτέθηκαν σε άτομα που ασκούν την ελευθερία του λόγου τους. Κατά δεύτερον, στη δικαίωση των πελατών μας, στο ότι οι πελάτες μας θα γνωρίζουν ότι στην Αμερική μπορούν να κατέβουν στο πεζοδρόμιο και να εκφράσουν τις πολιτικές τους απόψεις και να μιλήσουν ελεύθερα. Ότι αυτή δεν είναι μια χώρα όπου η εξουσία μπορεί να υποτάξει την ελευθερία του λόγου, ότι αυτή είναι μια χώρα στην οποία κανείς δεν είναι υπεράνω του νόμου. Και μόνο αυτή η διαβεβαίωση είναι τεράστιο πράγμα. Κατόπιν αυτού, πρόκειται για ένα αστικό δικαστήριο: όταν κάποιος ζημιώνεται, αποζημιώνεται.