ΑΘΗΝΑ. Δεν υπήρχε περίπτωση η Ελλάδα να είναι απούσα από την Διεθνή Συμμαχία 34 Εθνών για τη Μνήμη του Ολοκαυτώματος (IHRA), η οποία ιδρύθηκε το 1998 από τον τότε πρωθυπουργό της Σουηδίας Γκόραν Πέρσον. Μάλιστα, στην παρούσα φάση (από τον Απρίλιο του 2021 μέχρι και τον Μάρτιο του 2022) η Ελλάδα έχει την προεδρία της IHRA με πρόεδρο τον πρέσβη Χριστόδουλο Λάζαρη. Ο τελευταίος (που σημειωτέον έχει επιλεγεί από την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη να αναλάβει ως πρέσβης της Ελλάδας στην Αγκυρα, από τον Δεκέμβρη του 2021), ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα του «Ε.Κ.» και μας μίλησε για ελληνικές πρωτοβουλίες σε αυτό το υψίστης σημασίας ζήτημα.

«Εθνικός Κήρυξ»: Η Ελλάδα έχει αναλάβει την προεδρία της Διεθνούς Συμμαχίας της Μνήμης του Ολοκαυτώματος από την 1η Απριλίου 2021. Ποιες είναι οι προτεραιότητες της ελληνικής προεδρίας;

Πρέσβης Λάζαρης: Αναλάβαμε την προεδρία από τον Απρίλιο του 2021, για δώδεκα μήνες, ως αποτέλεσμα της βαθιάς δέσμευσης στην αντιμετώπιση του Αντισημιτισμού και της διατήρησης της ανάμνησης του Ολοκαυτώματος ζωντανή. Η δέσμευση έχει δύο κύριους στόχους. Πρώτα απ’ όλα, καμία διάκριση στους Εβραίους ή σε οποιοδήποτε άτομο διαφορετικής πίστης, οποιουδήποτε εθνικού υπόβαθρου και, δεύτερον, μία πιο δίκαιη και ανοιχτή κοινωνία. Η IHRA ξεκίνησε το 1998 και ενώνει τις κυβερνήσεις και τους ειδικούς για να ενδυναμώσει, να εξελίξει και να προωθήσει την εκπαίδευση σχετικά με το Ολοκαύτωμα, την έρευνα και την ανάμνηση. Το κεντρικό θέμα της ελληνικής προεδρίας είναι «Διδάσκοντας και μαθαίνοντας για το Ολοκαύτωμα: Εκπαίδευση για έναν Κόσμο χωρίς γενοκτονίες, ποτέ ξανά», ενισχυμένη από το θέμα «Καταπολεμώντας την Αρνηση και τη Διαστρέβλωση του Ολοκαυτώματος στο Διαδίκτυο».

«Ε.Κ.»: Είναι ο Αντισημιτισμός ένα μεγάλο ζήτημα στις σύγχρονες κοινωνίες; Θεωρείτε ότι η πανδημία επιδείνωσε το πρόβλημα σε παγκόσμιο επίπεδο;

Πρέσβης Λάζαρης: Ο Αντισημιτισμός είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα και είναι αναγεννημένο σε πολλά μέρη στον Κόσμο κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας. Σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο, κάθε δευτερόλεπτο η Ευρώπη θεωρεί τον Αντισημιτισμό πρόβλημα, ενώ 9 στους 10 Εβραίους πιστεύουν ότι έχει αυξηθεί στην χώρα όπου ζουν. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, οι έρευνες που παρουσίασαν πρόσφατα το Ερευνητικό Κέντρο Pew και η Anti-Defamation League αποκαλύπτουν ότι οι ανησυχίες για τον Αντισημιτισμό έχουν αυξηθεί στους Αμερικανούς Εβραίους.

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, έχουμε δει μία αξιοσημείωτη αύξηση των μύθων συνομωσίας, με μια αύξηση στις online και offline εκφράσεις μίσους που έχει στόχο τους Εβραίους συγκεκριμένα. Η σύγκλιση της υπερασπιστικής γραμμής του αντι-εμβολιασμού και των αντισημιτικών απόψεων είναι ανησυχητική. Οι Εβραίοι έχουν αδικαιολόγητα κατηγορηθεί για τη δημιουργία του ιού, όπως και για τον έλεγχο των πληθυσμών ή για το ότι βγάζουν κέρδη από την ανάπτυξη των εμβολίων. Ακόμη, τα μέτρα για την αντιμετώπιση της πανδημίας έχουν συχνά συγκριθεί με πολιτικές που οδήγησαν του Εβραίους ανθρώπους σε γενοκτονίες, που είναι ένας τρόπος διαστρέβλωσης του Ολοκαυτώματος, που υποβαθμίζει τις εμπειρίες του Ολοκαυτώματος των θυμάτων και των επιζώντων. Οσο περισσότεροι άνθρωποι περνούν περισσότερο χρόνο στο Διαδίκτυο κατά τη διάρκεια της πανδημίας εξαιτίας των lockdown, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το Διαδίκτυο έχουν κάνει πιο εύκολο για τους εξτρεμιστές να προπαγανδίσουν τέτοιες ακραίες απόψεις και για τους ανθρώπους να εκτεθούν σε αυτές.

«Ε.Κ.»: Πώς αντιλαμβάνονται οι νεότερες γενιές το Ολοκαύτωμα σήμερα; Εχουν περάσει παραπάνω από 70 χρόνια από το Ολοκαύτωμα και πιθανώς η ανάμνηση δεν είναι τόσο ακέραιη όσο θα έπρεπε.

Πρέσβης Λάζαρης: Οσο περνούν τα χρόνια, και λιγότεροι επιζώντες του Ολοκαυτώματος παραμένουν ζωντανοί για να μοιραστούν την εμπειρία τους, φοβόμαστε την μείωση ενδιαφέροντος για το Ολοκαύτωμα και τις συνέπειές του. Μια έρευνα των Millennials και των Gen Zers σε όλα τα 50 κράτη των Ηνωμένων Πολιτειών, που παρουσιάστηκε το 2020 από την Επιτροπή των Εβραϊκών Ουσιαστικών Διεκδικήσεων Εναντίων της Γερμανίας, βρήκε πως σχεδόν τα δύο τρίτα των Millennials και Gen Zers δεν γνώριζαν ότι 6 εκατομμύρια Εβραίοι εξολοθρεύτηκαν στο Ολοκαύτωμα. Περίπου το μισό του δείγματος της έρευνας δεν μπορούσε να ονομάσει ούτε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης ή γκέτο από τα 40.000 αναγνωρισμένα στην Ευρώπη κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου.

«Ε.Κ.»: Θα αφήσει η ελληνική προεδρία κάποια κληρονομιά για την IHRA, για την μάχη ενάντια στον Αντισημιτισμό και άλλων μορφών διακρίσεων; Σχεδιάζετε κάποιες ειδικές εκδηλώσεις; Αν ναι, έχετε κάποιο συγκεκριμένο στόχο στο νου σας;

Πρέσβης Λάζαρης: Η εκπαίδευση για το Ολοκαύτωμα είναι το νήμα που διαπερνά την θητεία μας. Επικεντρωνόμαστε στο να διδάσκουμε και να μαθαίνουμε για το Ολοκαύτωμα όχι μόνο στην αίθουσα διδασκαλίας, αλλά και στην καθημερινή ζωή και ειδικότερα στο ψηφιακό πεδίο μάχης. Για να καταπολεμηθεί διαδικτυακά ο Αντισημιτισμός και οι άλλες μορφές διακρίσεων, οι κυβερνήσεις, οι ειδικοί και η κοινωνία των πολιτών χρειάζεται να ενωθούν και να συνδυάσουν τις προσπάθειές τους. Περισσότερη έρευνα για τον Αντισημιτισμό στο Διαδίκτυο, ο ψηφιακός έλεγχος και η διαφάνεια των πλατφορμών είναι προαπαιτούμενα. Κάποια από τα ζητήματα που χρειάζεται να αντιμετωπιστούν περιλαμβάνουν την εκπαίδευση των χρηστών και των συντονιστών των πλατφορμών σχετικά με τις ποικίλες ενδείξεις του Αντισημιτισμού, την δίωξη παράνομης χρήσης λεξιλογίου μίσους, αλλά και λαμβάνοντας υπόψη προληπτικά μέτρα ενάντια στα παράνομο και επιβλαβές αντισημιτικό περιεχόμενο.

«Ε.Κ.»: Τον Νοέμβριο, η δεύτερη ολομέλεια της IHRA θα λάβει χώρα. Τι διακυβεύεται στη διάρκεια αυτής; Ποια είναι τα βασικά ζητήματα;

Πρέσβης Λάζαρης: Οι συσκέψεις της ολομέλειας της IHRA, που συγκαλούνται δύο φορές τον χρόνο από την χώρα που διατηρεί την προεδρία, παρέχουν μια ευκαιρία για τα μέλη των χωρών, των επιτροπών και των εργασιακών ομάδων να ανταλλάξουν απόψεις για τις τελευταίες εξελίξεις για την εκπαίδευση για το Ολοκαύτωμα, την έρευνα και την ανάμνηση, την υιοθέτηση προτάσεων και την λήψη αποφάσεων. Κατά τη διάρκεια της πρώτης ολομέλειας της Ελληνικής Προεδρίας, η οποία έλαβε μέρος στην Αθήνα τον Ιούνιο, η Δημοκρατία της Κύπρου καλωσορίσθηκε ως νέα Χώρα Παρατηρητής. Η Ολομέλεια υποστήριξε επιπλέον την δήλωσή μου καταπολεμώντας την αντισημιτική βία και τις εκφράσεις μίσους που εκτοξεύθηκαν ως απάντηση στην κλιμάκωση της βίας στην Μέση Ανατολή τον Μάιο του 2021.

«Ε.Κ.»: Εχει η ελληνική προεδρία της IHRA την δυνατότητα να προάγει αμφίπλευρες σχέσεις μεταξύ της Ελλάδας και του Ισραήλ;

Πρέσβης Λάζαρης: Οι αμφίπλευρες σχέσεις ανάμεσα στην Ελλάδα και το Ισραήλ είναι πιο δυνατές από ποτέ. Οι δεσμοί μεταξύ των ανθρώπων μας πάνε πίσω πολλές χιλιάδες χρόνια. Η Αθήνα, μαζί με την Κόρινθο και την Θεσσαλονίκη, ήταν σπίτια για τις πρώτες ισραηλινές κοινωνίες σε ευρωπαϊκό έδαφος από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Η Ελλάδα και οι Ελληνικές Εβραϊκές κοινότητες συγκεκριμένα, ήταν από τα πιο δυνατά χτυπήματα των επιθέσεων των Ναζί στην Ευρώπη κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το Ολοκαύτωμα και η σοκαριστική απώλεια ζωής και τα βασανιστήρια που αυτό συνεπάγεται, ακόμα στοιχειώνουν την συλλογική μνήμη της Ελλάδας μέχρι και σήμερα.

«Ε.Κ.»: Κατά τη διάρκεια της ελληνικής προεδρίας συνεργαστήκατε αρκετά κοντά με τους οργανισμούς της Εβραϊκής κοινωνίας των πολιτών από τις Ηνωμένες Πολιτείες και αλλού; Στήριξαν την προεδρία σας;

Πρέσβης Λάζαρης: Οι εβραϊκές οργανώσεις από το Ισραήλ, τις Ηνωμένες Πολιτείες και αλλού έπαιξαν κύριο ρόλο στην προώθηση της εκπαίδευσης και της έρευνας για το Ολοκαύτωμα, ενισχύοντας την επίγνωση, ενέπνευσαν πολιτικές και εκδηλώσεις, συνέδεσαν κοινότητες και οντότητες με τον ίδιο τρόπο σκέψης. Η ελληνική προεδρία είχε την ευκαιρία να συνεργαστεί με τους B’nai b’rith International, Yad Vashem και το Ευρωπαϊκό Εβραϊκό Κογκρέσο μέχρι τώρα, σε διαδικτυακά σεμινάρια και δημόσιες εκδηλώσεις και έτσι να προσκομίσει της εξωπραγματική απόδοση, τον επαγγελματισμό και το θετικό πνεύμα αυτών των ανθρώπων.