ΛΕΥΚΩΣΙΑ.  Έντονες ήταν οι αναφορές στο Κυπριακό κατά την πρόσφατη συζήτηση στο Άτυπο Συμβούλιο των υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και με βάση τα πρακτικά της σύναξης, προκύπτουν ενδιαφέροντα στοιχεία.

Με βάση, λοιπόν, τα όσα ακούστηκαν στη διάρκεια του γεύματος, στο οποίο «φιλοξενούμενος» ήταν ο υπουργός Εξωτερικών της κατοχικής Τουρκίας, Χακάν Φιντάν, αυτό που καταγράφεται δεν είναι ασφαλώς η αλλαγή στάσης της κατοχικής πλευράς, που δεν αναμενόταν άλλωστε να υπάρξει, αλλά η τάση που διαμορφώθηκε μέσα από τις τοποθετήσεις των κρατών-μελών.

Σε ό,τι αφορά το Κυπριακό και τα ευρωτουρκικά, έχουν σημασία τα όσα είπαν εταίροι μας στην Ένωση καθώς και η αντίδραση Φιντάν, ο οποίος επανέλαβε τις ακραίες θέσεις της κατοχικής πλευράς.

Σημειώνεται συναφώς ότι η πλειοψηφία των Ευρωπαίων ΥΠΕΞ, που τοποθετήθηκαν, όπως και οι δυο αξιωματούχοι της Κομισιόν αναφέρθηκαν στο γεγονός ότι η Λευκωσία συναίνεσε στην παρουσία του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών στο γεύμα.

Η στάση που τήρησαν

Ο Ύπατος Εκπρόσωπος για Εξωτερικά Θέματα, Ζοζέπ Μπορέλ, επισήμανε την ιδιαίτερη σημασία που αποδίδει στο Κυπριακό και την πλήρη δέσμευση της Ένωσης για επάνοδο στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων, «για την επίτευξη λύσης στη βάση των σχετικών ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και των Συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου».

Από την πλευρά του ο Επίτροπος Διεύρυνσης, Όλιβερ Βαρχέλι, ανέφερε πως είναι απαραίτητη η θετική εμπλοκή της Τουρκίας, η οποία θεωρείται κρίσιμης σημασίας για να γίνουν βήματα προόδου στις ευρωτουρκικές σχέσεις.

Σημειώνεται συναφώς ότι στην αρχική του τοποθέτηση ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, απέφυγε να αναφερθεί στο Κυπριακό. Εστίασε την προσοχή του στη σημασία που έχει η χώρα του, ως μεγάλο κράτος, ενώ τόνισε την ανάγκη πλήρους ένταξης της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Εντύπωση προκάλεσε η αναφορά του «πως εναπόκειται στην Ε.Ε. να κάνει τα δέοντα βήματα».

Μετά την τοποθέτηση Φιντάν, άρχισαν οι τοποθετήσεις των ΥΠΕΞ της Ε.Ε. Ζήτησαν και πήραν το λόγο 22 υπουργοί, μαζί με αυτούς η Κυπριακή Δημοκρατία και η Ελλάδα. Από αυτούς, πέραν από τους ΥΠΕΞ Ελλάδος και Κύπρου που δεδομένη ήταν η στάση τους, τοποθετήθηκαν με υποστηρικτές τοποθετήσεις για την Κύπρο και για το Κυπριακό, οι υπουργοί της Ιταλίας, Γερμανίας, Γαλλίας, Φιλανδίας, Ιρλανδίας, Ισπανίας, Ολλανδίας, Λουξεμβούργου, Πορτογαλίας Λετονίας Σλοβακίας, Ρουμανίας, Κροατίας, Μάλτας. Παράλληλα, έξι εκπρόσωποι κρατών-μελών, κατά τις τοποθετήσεις τους δεν αναφέρθηκαν στο Κυπριακό. Πρόκειται για τους εκπροσώπους της Ουγγαρίας, που προεδρεύει αυτό το εξάμηνο της Ε.Ε., του Βελγίου, της Τσεχίας, Σλοβενίας, Σουηδίας και Βουλγαρίας.

Τι είπαν οι ΥΠΕΞ

Κωδικοποιώντας τα όσα ανέφεραν οι εκπρόσωποι των κρατών-μελών, μπορούν να αναφερθούν, μεταξύ άλλων, τα εξής: Η πλέον υποστηρικτική παρουσιάσθηκε στην τοποθέτησή της η Γερμανίδα ΥΠΕΞ, η οποία επισήμανε την ανάγκη εκπλήρωσης των Κριτηρίων της Κοπεγχάγης, σε δομημένο διάλογο σε ό,τι αφορά την εξωτερική πολιτική. Με νόημα και απευθυνόμενη στον Φιντάν υπέδειξε ότι η Ε.Ε. αποτελείται από 27 κράτη-μέλη και όχι 26. Σημειώνοντας ότι είναι απαραίτητη η κινητικότητα στο Κυπριακό, υποστήριξε πως αναφορές σε δυο κράτη δεν είναι αποδεκτές, απαντώντας προφανώς  στη θέση της κατοχικής Τουρκίας, την οποία μέχρι εκείνη τη στιγμή ο Φιντάν δεν διατύπωσε. Η Γερμανίδα αξιωματούχος προειδοποίησε ότι δεν πρέπει να υπάρξουν οποιεσδήποτε ενέργειες της Τουρκίας στις ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Ελλάδος.

Ο Γάλλος ΥΠΕΞ αναφέρθηκε στα μεγάλα ζητήματα, που αφορούν τις δυο πλευρές, τα οποία περιέγραψε ως κοινού ενδιαφέροντος, όπως είναι τα δυο ανοικτά μέτωπα σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή. Σημείωσε ότι  το Κυπριακό είναι θέμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η δευτερολογία Φιντάν

Οι αναφορές στο Κυπριακό από την πλειοψηφία των κρατών-μελών, οδήγησαν τον Φιντάν να μιλήσει για το θέμα αυτό στη δευτερολογία του. Υποστηρίζοντας πως θα πρέπει να αποσυνδέονται τα ευρωτουρκικά από το Κυπριακό, επικαλέστηκε την αντίδραση της κοινής γνώμης της Τουρκίας, χωρίς να εξηγεί τι εννοούσε. Επανέλαβε δε το γνωστό τροπάρι για την δήθεν απομόνωση των Τουρκοκυπρίων, ισχυριζόμενος ότι η Ε.Ε. έδωσε «υποσχέσεις στους Τουρκοκύπριους, που δεν έχει τηρήσει». Βρήκε δε την ευκαιρία να επαναλάβει την πολιτική των δυο κρατών.

Ο υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου, Κωνσταντίνος Κόμπος, αξιοποιώντας το διαδικαστικό δικαίωμα για απάντηση, είπε μεταξύ άλλων, ότι η Τουρκία προσπαθεί να επιβάλει τη θέση της στο Κυπριακό στη διεθνή κοινότητα και στην Ε.Ε. Ανέφερε  ότι η στάση της ΕΕ σε σχέση με το Κυπριακό είναι ενδεικτικό ότι υπάρχουν κανόνες, δεσμευτικές αποφάσεις, υποχρεώσεις και θεσμικό πλαίσιο.