Αφιερωμένη στην προστασία του περιβάλλοντος και τον πλανήτη μας ήταν η τελευταία συναυλία για νεανικά ακροατήρια της Φιλαρμονικής της Νέας Υόρκης, ενώ σε δύο άλλες παιδικές συναυλίες την τιμητική του είχε το χιπ-χοπ.

«Dance Like a Firebird»

Συνεχίζοντας τη μεγάλη παράδοση που ξεκίνησε πριν από δεκαετίες η Φιλαρμονική Ορχήστρα της Νέας Υόρκης διοργανώνει κάθε χρόνο συναυλίες για παιδιά κάθε ηλικίας. Η φετινή παράδοση των Young People’s Concert ξεκίνησε το Φθινόπωρο με μια πολύ ιδιαίτερη μουσική συνάντηση. Το κύριο μέρος του μουσικού προγράμματος ήταν αφιερωμένο στο διάσημο και επαναστατικό για την εποχή του «Πουλί της Φωτιάς» (Firebird, 1910). Η ολοκληρωμένη εκδοχή της σύνθεσης, η σουίτα από την οποία παρουσιάζεται πολύ συχνά στις αίθουσες συναυλιών, είναι μουσική για μπαλέτο και προσφέρεται λόγω τόσο του προγραμματικού της χαρακτήρα, όσο και της ιστορίας από ένα παλιό ρωσικό παραμύθι για τις νεαρές ηλικίες. Ετσι η Φιλαρμονική, ο αρχιμουσικός Christopher James Lees και ο παρουσιαστής Justin Jay Hines εξηγούσαν στους θεατές το ρόλο κάθε οργάνου σε σχέση με την ιστορία, π.χ. το φαγκότο το οποίο ήταν συνδεμένο με τον ύπνο επί σκηνής, της ενορχήστρωσης, των διαθέσεων με έναν τρόπο ο οποίος ήταν ιδιαίτερα διδακτικός και για τους … πιο μεγάλους θεατές.

Η συγκεκριμένη συναυλία όμως ήθελε από την αρχή να δώσει έμφαση και στην ιστορία και αυτή η διάσταση του παραμυθιού συνέβαλε αποφασιστικά ώστε η συγκεκριμένη συναυλία να μείνει αξέχαστη στα παιδιά. Ηδη από την είσοδό τους στο φουαγιέ της αίθουσας οι μικροί φίλοι της μουσικής καλούνταν να πάρουν ορισμένα εκ πρώτης όψεως περίεργα υλικά, συμπεριλαμβανομένου και ενός μικρού καλωδίου με μικρά φωτάκια τα οποία τροφοδοτούνταν από μια μικρή μπαταρία. Ολα αυτά απέβλεπαν στο να δημιουργηθεί ένα «μαγικό ραβδί» που μπορούσε να είναι και φωτεινό, το οποίο τα παιδιά πήραν μαζί τους στην αίθουσα της συναυλίας και καθοδηγούνταν από τον παρουσιαστή να το ανάψουν και να το χρησιμοποιούν ανάλογα με την πορεία της ιστορίας δημιουργώντας μια παραμυθένια ατμόσφαιρα στην αίθουσα.

Τη διάσταση του μπαλέτου ανέλαβε να παρουσιάσει η ομάδα χορού χιπ-χοπ από το Bronx: Full Circle Souljahs, κάτι που αρχικά φάνηκε τολμηρό, αλλά τελικά ήταν πολύ λειτουργικό μια και οι εκφραστικοί χορευτές του χιπ-χοπ είναι συνηθισμένοι να παρουσιάζουν ένα ευρύ ρεπερτόριο διαθέσεων και έντονων κινήσεων σε σχετικά περιορισμένο χώρο (τα κάνουν κατά κόρον και σε γεμάτα βαγόνια του μετρό της Νέας Υόρκης) ενώ η χορογραφία και η διάδραση μεταξύ των χαρακτήρων ήταν εξαιρετικές, όπως και τα κοστούμια με τον Στραβίνσκι να παίρνει μια πολύ ιδιαίτερη διάσταση που εμφανώς ενθουσίασε μικρούς και μεγάλους.

Ο Debussy συναντά την ευαισθησία για το περιβάλλον

Στην πιο πρόσφατη συναυλία για παιδιά και πάλι από τη Φιλαρμονική στο πλαίσιο των Young People’s Concerts, το θέμα ήταν η προστασία του περιβάλλοντος, με τίτλο «Η κοινωνία μας, η Γη μας» (Our Community-Our Earth). Αυτή τη φορά η αρχιμουσικός της παράστασης Lidiya Yankovskaya, ανέλαβε η ίδια τον ρόλο της παρουσιάστριας. Η συναυλία περιείχε δύο μόνο έργα του παρελθόντος, ενώ η έμφαση δόθηκε, ίσως λίγο παρακινδυνευμένα, αφού αυτό ίσως δημιουργούσε δυσκολίες στο πολύ νεανικό κοινό, σε σύγχρονα έργα εμπνευσμένα από τη θεματική της προστασίας του περιβάλλοντος.

Εξηγώντας στα παιδιά το… Χάος!

Το πρώτο έργο που παρουσιάστηκε ήταν το Χάος (Le Chaos) από το έργο «Les Éléments» του Γάλλου συνθέτη του 17ου αιώνα Jean-Féry Rebel (1666-1747) με τον τσελίστα της Φιλαρμονικής Patrick Jee να παίρνει το λόγο και με φιλοσοφική θα λέγαμε διάθεση, να εξηγεί στα παιδιά τις λέξεις «Χάος» και «σύστημα», θέλοντας να τονίσει τη σημασία των «συστημάτων» τόσο για τη λειτουργία της φύσης, της οποίας το σύστημα δεν πρέπει να διαταράσσεται, όσο και για τη λειτουργία της μουσικής, αναφερόμενος στην ορχήστρα ως ένα σύστημα.
Ακολούθησε η αρχιμουσικός η οποία, στον γνωστό παραδοσιακό, για αυτές τις συναυλίες ρόλο, και την ορχήστρα να παίζει κομμάτια του έργου, «περιηγήθηκε» στον κόσμο της «Θάλασσας» του Claude Debussy (Κλωντ-Ασίλ Ντεμπυσσύ). Από το δημοφιλές έργο επιλέχτηκε να παρουσιαστεί ολόκληρο το δεύτερο μέρος: «Το παιχνίδισμα των κυμάτων» («Jeuxdevagues») με τις άρπες να γοητεύουν και τα παιδιά να αισθάνονται μέρος των κυματισμών..!

Κάπου εκεί σταμάτησε και το, ας το πούμε συμβατικό, πρόγραμμα της συναυλίας με τα παιδιά να εισέρχονται στον κόσμο των σύγχρονων και πειραματικών συνθέσεων για το περιβάλλον. Το επόμενο έργο, από μια συνθέτη που συμμετέχει από χρόνια στα προγράμματα της Φιλαρμονικής για τις νεαρές ηλικίες είχε μια πολύ σύγχρονη διάσταση, την οποία παρουσίασε η ίδια η συνθέτης. Η Angélica Negrón στην ενορχήστρωση του έργου της για μεγάλη ορχήστρα: «For Those…» που της παρήγγειλε η Φιλαρμονική και του οποίου παρουσίασε την παγκόσμια πρεμιέρα, είχε συμπεριλάβει και ένα φυτό, στα φύλλα του οποίου είχαν τοποθετηθεί υπερευαίσθητοι σένσορες, οι οποίοι μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή και σε δεύτερο χρόνο ηχείων μετέφεραν στην αίθουσα την κίνηση, τις ροές των υγρών στο εσωτερικό του φυτού, με την συνθέτη να τονίζει στα παιδιά ότι τα φυτά είναι και αυτά πλάσματα που έχουν ζωή!

Με τη βοήθεια της Negrón στο ρόλο της ως παιδαγωγού αυτή τη φορά είχαν δημιουργηθεί και οι επόμενες συνθέσεις, καρποί του προγράμματος της Φιλαρμονικής σε συνεργασία με τα σχολεία της Νέας Υόρκης που ονομάζεται: «Very Young Composers», που ενθαρρύνει και βοηθά παιδιά μικρών και πολύ μικρών ηλικιών να συνθέτουν, με τη Φιλαρμονική να βρίσκει κάθε τόσο ευκαιρία, όχι μόνο στις παιδικές συναυλίες, αλλά και στις κανονικές, καθώς και σε αυτές που πραγματοποιούνται με ευρύ κοινό στα πάρκα της πόλης το καλοκαίρι, να παρουσιάζει κάποια από αυτά τα έργα.
Πρώτο παρουσιάστηκε το έργου του φιλανδικής καταγωγής νεαρού Olli Oksanen: «Viimeinen toivo» («Η τελευταία ελπίδα»), με το νεαρό παιδί επί σκηνής να εξηγεί τους κινδύνους για το περιβάλλον που τον ενέπνευσαν. Το έργο μιλάει για κάποιο νησί που κινδυνεύει και, όπως μας εξήγησε ο συνθέτης για το πολύ δραματικό και τραγικό φινάλε της μουσικής, τελικά βυθίζεται από τη στάθμη των υδάτων που έχει ανέβει από το λιώσιμο των πάγων.

Στο ίδιο, ή και χειρότερο κλίμα το σπονδυλωτό επόμενο έργο με διάφορες σκηνές καταστροφής από την κλιματική αλλαγή με τον τίτλο: «Environment Nightmare» («Περιβαλλοντολογικός εφιάλτης»). Το πολύ ενδιαφέρον και ενίοτε πολύ δραματικό κομμάτι είχε ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, αφού δεν ήταν η σύνθεση ενός μόνο παιδιού, αλλά ένα συλλογικό έργο των κοριτσιών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα των νέων συνθετών από το 11ο Δημοτικό Σχολείο (PS 11) του Brooklyn.

Η συναυλία έκλεισε με επιλογές το έργο «Xinjiang Province 2122» (από το έργο Alternative Energy) ενός γνωστού και βραβευμένου με Grammy (Γκράμι) μάλιστα συνθέτη, του Mason Bates, το οποίο είχε και αυτό αναφορές στο περιβάλλον και ήταν ένα δείγμα αυτού για το οποίο έγινε γνωστός ο συγκεκριμένος συνθέτης, του παντρέματος της κλασικής σύνθεσης ενορχήστρωσης με τον κόσμο της τεχνολογίας.
Βραβείο Grammy έχει κερδίσει και ο σκηνοθέτης της όλης παρουσίασης Habib Azar, ενώ τα κείμενα της παρουσίασης έγραψε ο Ken Kaissar.

Η επόμενη συναυλία της σειράς θα λάβει χώρα στον ίδιο χώρο, το προσφάτως ανακαινισμένο Dafid Geffen Hall το Σάββατο 13 Μαρτίου και θα είναι αφιερωμένη στον αυτοσχεδιασμό: «The ArtofImprovisation with Etienne Charles», ενώ η σεζόν για τους νεαρούς μουσικόφιλους θα κλείσει στις 6 Μαϊου με το πρόγραμμα: New Voices – Composing Inclusion να είναι αφιερωμένο αποκλειστικά σε νέα έργα με τη συνεργασία του διάσημου, γειτονικού στη Φιλαρμονική, μουσικού πανεπιστημίου: «The Juilliard School».

* Ο Φώτης Καλιαμπάκος είναι μέλος της Ενωσης Μουσικοκριτικών Βορείου Αμερικής (MCANA)

Η Lidiya Yankovskaya διευθύνει τη Φιλαρμονική Ορχήστρα της Νέας Υόρκης. Διακρίνεται το φυτό στο οποίο έχουν ενσωματωθεί σένσορες για να «αποκαλύψουν» τους ήχους του! Chris Lee

Ο πολύ νεαρός συνθέτης από τη Φιλανδίία Olli Oksanen, η συνθέτης Angélica Negrón και η αρχιμουσικός Lidiya Yankovskaya καταχειροκροτούνται από το ενθουσιώδες κοινό μετά την αφιερωμένη στο περιβάλλον συναυλία για τις νεαρές ηλικίες της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Νέας Υόρκης. Chris Lee

Η συνθέτης Angélica Negrón εξηγεί στο κοινό το πώς θα «ακούσει» μέσω ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή στο έργο της «For Those…» τις εσωτερικές ροές του φυτού που διακρίνεται. Chris Lee

ΤΕΛΟΣ