x
 

Υγεία

Παρασκευή Σακκά: Η Νόσος Αλζχάιμερ και η σημασία της έγκαιρης διάγνωσης

28 Νοεμβρίου 2021

Σύµφωνα µε πρόσφατα στατιστικά στοιχεία στη χώρα μας 160,000 άτομα πάσχουν από άνοια και 280,000 άτομα από ήπια νοητική διαταραχή που είναι προστάδιο της άνοιας. Συνολικά, ο πληθυσμός των ανθρώπων με νοητικά προβλήματα πλησιάζει το μισό εκατομμύριο και αν συνυπολογίσουμε ότι για κάθε ασθενή με άνοια επηρεάζεται σημαντικά η ζωή 2-3 φροντιστών- μελών της οικογένειας, η πάθηση αφορά άμεσα σε 1 εκατομμύριο Έλληνες πολίτες.

Τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας έχουν γίνει σημαντικά βήματα σχετικά με την αντιμετώπιση της άνοιας. Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την άνοια έχει εγκριθεί από την Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής και διατυπώνει προτάσεις για ένα ολοκληρωμένο και αποτελεσματικό σχέδιο διαχείρισης και αντιμετώπισης όλων των τομέων της άνοιας. To Εθνικό Παρατηρητήριο για την Άνοια και η Πανελλήνια Ομοσπονδία Αλτσχάιμερ με τις οργανώσεις Αλτσχάιμερ σε όλη την Ελλάδα συνεχίζουν με επιτυχία τον αγώνα να γίνει η άνοια προτεραιότητα για τη δημόσια υγεία αν και η υλοποίηση του Εθνικού Σχεδίου Δράσης έχει καθυστερήσει σημαντικά.

Κέντρα Ημέρας για άτομα με άνοια λειτουργούν στις μεγάλες πόλεις της Ελλάδος, υπάρχουν αρκετά Ιατρεία Μνήμης σε Γενικά και Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία και αρκετές μονάδες τελικού σταδίου για άτομα με άνοια βρίσκονται στο τελικό στάδιο  υλοποίησης.

Η νόσος Alzheimer είναι μη αναστρέψιμη και εξελίσσεται με αργούς ρυθμούς σε βάθος χρόνου. Τα συμπτώματα της είναι: διαταραχές μνήμης, διαταραχές λόγου, απώλεια προσανατολισμού στο χώρο και χρόνο και έκπτωση καθημερινής λειτουργικότητας. Επίσης υπάρχουν αλλαγές στην προσωπικότητα, συχνά σωματικά ενοχλήματα και ψυχιατρικά συμπτώματα όπως απάθεια, κατάθλιψη, επιθετικότητα, ευερεθιστότητα, αρνητισμός, παραλήρημα και ψευδαισθήσεις. Από την έναρξη των συμπτωμάτων μέχρι τα τελικά στάδια της νόσου μεσολαβούν κατά μέσο όρο 10 χρόνια.

Οι αιτίες της νόσου Alzheimer δεν είναι συνολικά γνωστές. Οι σημαντικότεροι παράγοντες κινδύνου που έχουν διαπιστωθεί είναι η γενετική προδιάθεση και η αύξηση της ηλικίας, παράγοντες μη τροποποιήσιμοι. Η αυστηρά κληρονομική μορφή της νόσου είναι σπάνια, αφορά σε 1-2 % του συνόλου των πασχόντων και εμφανίζεται σε ηλικίες κάτω των 65 ετών. Η  σποραδική μορφή της νόσου Alzheimer που εμφανίζεται μετά τα 65 έτη έχει μικρότερη κληρονομική επιβάρυνση.

Μελέτες πληθυσμών στην Ευρώπη και την Αμερική τα τελευταία χρόνια αποδεικνύουν ότι η επίπτωση της άνοιας μειώνεται ως αποτέλεσμα της αλλαγής του τρόπου ζωής και του ελέγχου των καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου. Οι πολιτικές για τη δημόσια υγεία θα πρέπει να ενθαρρύνουν τους μεσήλικες να διακόπτουν το κάπνισμα, να ασκούνται σωματικά, να ακολουθούν  διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και ψάρια (Μεσογειακή δίαιτα), να ελέγχουν την παχυσαρκία, το διαβήτη και την υπέρταση και  να αποφεύγουν την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. Επιπρόσθετα άνθρωποι με πολλά χρόνια εκπαίδευσης, απαιτητικά επαγγέλματα και περισσότερες δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου (συμπεριλαμβανομένων πνευματικών, κοινωνικών, αλλά και φυσικών-σωματικών δραστηριοτήτων) έχουν μικρότερες πιθανότητες ανάπτυξης νόσου Alzheimer.

Οι εγκεκριμένοι θεραπευτικοί παράγοντες που χρησιμοποιούνται σήμερα για τη θεραπεία της νόσου Alzheimer  είναι οι αναστολείς της χολινεστεράσης (δονεπεζίλη, ριβαστιγμίνη, γκαλανταμίνη) και η μεμαντίνη. Τα φάρμακα αυτά  θεωρούνται συμπτωματικές θεραπείες και ελέγχουν μερικώς τα νοητικά και συμπεριφορικά συμπτώματα της νόσου χωρίς να επηρεάζουν τη νευροεκφυλιστική διεργασία στον εγκέφαλο των πασχόντων.

Τα νευροπαθολογικά χαρακτηριστικά της νόσου Alzheimer είναι η ενδοκυττάρια εναπόθεση πρωτεΐνης τ που σχηματίζει τα νευροϊνιδιακά συμπλέγματα και η εξωκυττάρια εναπόθεση β-αμυλοειδούς  που σχηματίζει τις αμυλοειδικές πλάκες καταστρέφοντας έτσι  τους φυσιολογικούς εγκεφαλικούς νευρώνες.

Νέα επιστημονικά δεδομένα μας επιτρέπουν να είμαστε αισιόδοξοι ότι στα επόμενα χρόνια οι πρόοδοι της επιστήμης θα έχουν και πρακτική εφαρμογή στη φροντίδα των ασθενών με άνοια!  Τον  Ιούνιο  2021  o FDA, o αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων ενέκρινε την κυκλοφορία του Αducanumab,  του μονοκλωνικού αντισώματος που σηματοδοτεί την πρώτη αιτιολογική θεραπεία για την αντιμετώπιση της εξέλιξης της νόσου Alzheimer. Η βελτίωση όμως των κλινικών συμπτωμάτων δεν ήταν εξίσου σημαντική αλλά υπήρξαν οφέλη στους περισσότερους κλινικούς τομείς των ασθενών που συμμετείχαν. Η καινοτομία του Αducanumab εντοπίζεται στο γεγονός πως στοχεύει στις αλλοιώσεις του εγκεφάλου (πλάκες της πρωτεϊνης του β- αμυλοειδούς) των ατόμων με άνοια  και όχι μόνο στην ανακούφιση των συμπτωμάτων.  Οι μέχρι τώρα εγκεκριμένες  θεραπείες  για τη νόσο Alzheimer αντιμετώπιζαν τα συμπτώματα και δεν στόχευαν στην υποκείμενη εκφυλιστική διεργασία.

 

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΑΙΡΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ

Αν ανησυχείτε για τη μνήμη σας ή κάποιος δικός σας έχει παρατηρήσει το γεγονός ότι ξεχνάτε, απευθυνθείτε άμεσα σε ένα Ιατρείο Μνήμης και εξεταστείτε! Συζητήστε τις ανησυχίες σας με τον γιατρό σας, γιατί υπάρχουν και θεραπεύσιμες καταστάσεις που προκαλούν προβλήματα μνήμης όπως η κατάθλιψη, χρόνιες λοιμώξεις, ανεπάρκειες βιταμινών, προβλήματα θυροειδούς, όγκοι του εγκεφάλου!

Η άνοια δεν είναι φυσιολογικό κομμάτι των γηρατειών. Τα οφέλη της πρώιμης διάγνωσης είναι πολλά. Η έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση μας βοηθά να:

  • επωφεληθούμε από τις διαθέσιμες φαρμακευτικές και μη φαρμακευτικές θεραπείες
  • ενημερωθούμε σωστά για την εξέλιξη της νόσου και τις διαθέσιμες πηγές βοήθειας
  • προγραμματίσουμε τη ζωή μας και να πάρουμε αποφάσεις για το μέλλον μας
  • διατηρήσουμε την ποιότητα της ζωής μας μαζί με τους αγαπημένους μας

Επικοινωνήστε με την Οργάνωση Alzheimer της περιοχής σας!

ΤΟ ΦΟΡΤΙΟ ΤΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ

Στη νόσο Αλτσχάιμερ πάσχει όλη η οικογένεια. Παγκοσμίως και στην χώρα μας, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, τα άτομα με άνοια φροντίζονται στο σπίτι από τα μέλη των οικογενειών τους.

Ο αριθμός των ατόμων με άνοια αυξάνεται με γρήγορους ρυθμούς και συγχρόνως αυξάνεται και αριθμός των φροντιστών τους. Το ψυχολογικό, πρακτικό και οικονομικό φορτίο των φροντιστών είναι βαρύ και πολύπλευρο. Οι αυξημένες απαιτήσεις φροντίδας των ανοϊκών ασθενών, επιδρούν στην υγεία των φροντιστών, επηρεάζουν τη συμμετοχή τους σε κοινωνικές & επαγγελματικές δραστηριότητες, περιορίζουν τον ελεύθερο χρόνο τους, κλονίζουν την κοινωνική τους θέση και απειλούν την οικονομική τους ασφάλεια.

Σύμφωνα με πρόσφατη διαδικτυακή έρευνα της Εταιρείας μας, οι Έλληνες φροντιστές ατόμων με άνοια είναι σε ποσοστό 75% γυναίκες, σε ποσοστό 56% μέσης ηλικίας και φροντίζουν το άτομο κατά μέσο όρο 40 ώρες την εβδομάδα. Η υποβάθμιση της ψυχικής υγείας των φροντιστών αναδεικνύεται ως η σημαντικότερη πτυχή του φορτίου τους ενώ η σωστή εκπαίδευση των φροντιστών σε θέματα πρακτικής καθημερινής φροντίδας του ασθενούς αναδεικνύεται ως η κυριότερη ανάγκη τους.

Οι ανάγκες ασθενών και φροντιστών μπορούν και οφείλουν να καλύπτονται πολύπλευρα, σε όλα τα επίπεδα και με όλα τα είδη φροντίδας (πρωτοβάθμια μέχρι τριτοβάθμια περίθαλψη, φαρμακευτική θεραπεία και ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις, οικονομική στήριξη).

Οι οργανώσεις Αλτσχάιμερ παίζουν σημαντικό ρόλο στη συνολική διαχείριση των ανοϊκών συνδρόμων, προσφέροντας μη φαρμακευτικές θεραπείες στους πάσχοντες και εκπαίδευση και υποστήριξη στους φροντιστές.

 

ΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΤΩΝ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Στην  χώρα μας η άνοια εξακολουθεί να μην αποτελεί προτεραιότητα για τη Δημόσια Υγεία! Ήρθε η ώρα όλοι μαζί όσοι ενδιαφερόμαστε και  εμπλεκόμαστε στην φροντίδα των ατόμων με άνοια, γιατροί και άλλοι Επαγγελματίες Υγείας, φροντιστές, πολιτικοί, απλοί άνθρωποι, να δραστηριοποιηθούμε και να κινητοποιήσουμε τους ιθύνοντες ώστε να υλοποιηθεί πλήρως και άμεσα το Εθνικό Σχέδιο Δράσης ώστε οι ασθενείς με άνοια και οι φροντιστές τους να :

  1. Έχουν πρόσβαση σε έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση,  θεραπεία και καλής ποιότητας ιατρική και κοινωνική  φροντίδα
  2. Λαμβάνουν την απαραίτητη πρακτική υποστήριξη και βοήθεια- θεσμοί, δομές, υπηρεσίες
  3. Εξακολουθούν να αποτελούν ενεργά μέλη της κοινότητας και να αντιμετωπίζονται με σεβασμό και κατανόηση

ΠΑΝΔΗΜΙΑ COVID 19 KAI ANOIA

Η πανδημία COVID-19 επέβαλε δραματικές αλλαγές στον χώρο των υπηρεσιών υγείας και  συγχρόνως ανέδειξε τις διακρίσεις εις βάρος των ηλικιωμένων στις κοινωνικές δομές και στους θεσμούς πολλών χωρών.  Οι ηλικιωμένοι και ειδικά εκείνοι που πάσχουν από  άνοια, είναι εξαιρετικά ευάλωτοι κατά τη διάρκεια της πανδημίας, εμφανίζουν ιδιαίτερα υψηλό κίνδυνο για νόσηση και αυξημένη θνητότητα.

Τα άτομα με προβλήματα μνήμης και άνοια δυσκολεύονται να εφαρμόσουν μέτρα υγιεινής και προφύλαξης όπως η κοινωνική αποστασιοποίηση, η χρήση μάσκας, το συστηματικό πλύσιμο των χεριών λόγω των νοητικών δυσκολιών  που παρουσιάζουν.

Ο εγκλεισμός και η κοινωνική απομόνωση στο πλαίσιο της καραντίνας, ο περιορισμός κοινωνικών επαφών, δραστηριοτήτων και μετακίνησης έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην ψυχική υγεία των ηλικιωμένων, επιδεινώνει την ποιότητα ζωής  τους και  οδηγεί σε  αύξηση  νέων περιστατικών άνοιας (επίπτωση) στο γενικό πληθυσμό.

Η μειωμένη δυνατότητα επικοινωνίας με τους οικείους, η διατάραξη της καθημερινής  ρουτίνας και η αδυναμία εξόδου προκαλούν εκνευρισμό, ευερεθιστότητα, σωματική δυσφορία στα άτομα με άνοια. Στα πιο προχωρημένα στάδια, η νοητική έκπτωση αυξάνεται  και νευροψυχιατρικά συμπτώματα όπως η άσκοπη κινητικότητα, το παραλήρημα και οι ψευδαισθήσεις  αναδύονται ή επιδεινώνονται. Οι οικογένειές τους καλούνται να πάρουν δύσκολες αποφάσεις σχετικά με τη φροντίδα, την υγειονομική περίθαλψη και την εισαγωγή των ατόμων με άνοια στο νοσοκομείο. Ιατρικά ραντεβού ακυρώνονται, Κέντρα Ημέρας κλείνουν, η πρόσβαση σε εξειδικευμένη φροντίδα για τα άτομα με άνοια περιορίζεται.

Μελέτη σε 504 οικογένειες ατόμων με άνοια στη χώρα μας, έδειξε ότι η πανδημία COVID-19 επιδείνωσε τη διανοητική κατάσταση και τη συμπεριφορά στο 78% των ασθενών με άνοια.  Κατά την περίοδο της πανδημίας, οι φροντιστές των ατόμων με άνοια, σε ποσοστό 64% βίωσαν αυξημένο σωματικό φορτίο και σε ποσοστό 79% αυξημένο ψυχολογικό φορτίο. Το 59% των φροντιστών δεν είχαν καμία πηγή βοήθειας, ενώ για τους υπόλοιπους, οι οργανώσεις Alzheimer ήταν η κύρια πηγή βοήθειας (International Journal of Geriatric Psychiatry).

Συνολικά η συνεχιζόμενη πανδημία COVID-19 αύξησε δραματικά τις ανάγκες για βοήθεια των ατόμων με άνοια και των οικογενειών τους. Παραμένοντας πάντα στο πλευρό τους, στην Εταιρεία Alzheimer Αθηνών  δημιουργήσαμε τη Γραμμή Βοήθειας για την άνοια 1102 και αυξήσαμε σημαντικά τις υπηρεσίες που προσφέρει η «Φροντίδα στο Σπίτι» που αυτή τι στιγμή εξυπηρετεί 800 οικογένειες σε όλη την Αττική.EΤΑΙΡΕΙΑ ALZHEIMER ΑΘΗΝΩΝ

Η Εταιρεία Alzheimer Αθηνών (www.alzheimerathens.gr) είναι μη κερδοσκοπικός οργανισμός  που ιδρύθηκε το 2002 από άτομα με άνοια, συγγενείς τους και επαγγελματίες υγείας που ασχολούνται με την άνοια και τη νόσο Alzheimer.  Σήμερα έχει  5.500 μέλη, απασχολεί 60 εργαζόμενους και έχει 55 ενεργούς εθελοντές. Όλες οι υπηρεσίες της παρέχονται δωρεάν.

Δράσεις

  • Ενημερωτικές ομιλίες και εκδηλώσεις για το κοινό
  • Εκστρατείες ευαισθητοποίησης και πρόληψης της άνοιας
  • Εκπαίδευση επαγγελματιών υγείας – επιστημονικές ημερίδες
  • Υλοποίηση Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων
  • Επιστημονική έρευνα
  • Συνεργασία με κοινωνικούς φορείς και εθελοντικές οργανώσεις
  • Διαδικτυακές Υπηρεσίες για άτομα με άνοια και φροντιστές
  • Έκδοση και δωρεάν διανομή έντυπου ενημερωτικού υλικού
  • 5 Κέντρα Ημέρας για άτομα με άνοια (Παγκράτι, Αμπελόκηποι, Μαρούσι, Ηλιούπολη, Ίλιον)

Τα Κέντρα Ημέρας είναι μονάδες ημερήσιας θεραπευτικής φροντίδας ατόμων με νόσο Alzheimer και άλλες μορφές άνοιας όπου εφαρμόζονται ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις που παράλληλα με τη φαρμακευτική αγωγή, βοηθούν στην νοητική ενδυνάμωση των συμμετεχόντων  και στην κινητοποίηση και διατήρηση των δεξιοτήτων και των επικοινωνιακών ικανοτήτων τους για όσο το δυνατό μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Παράλληλα δίνεται έμφαση στην πληροφόρηση, εκπαίδευση και ψυχολογική υποστήριξη των φροντιστών των ατόμων με άνοια  και στην ευαισθητοποίηση της κοινότητας σε θέματα σχετικά με την άνοια.

Πρόγραμμα «Φροντίδα στο Σπίτι για άτομα με άνοια»

Το πρόγραμμα “Φροντίδα στο Σπίτι” απευθύνεται σε οικογένειες ατόμων με άνοια που δεν μπορούν να μετακινηθούν, λόγω προχωρημένου σταδίου της νόσου ή άλλων προβλημάτων. Στόχος του προγράμματος είναι η παραμονή των ατόμων με άνοια στο οικείο περιβάλλον, η αποφυγή της ιδρυματικής φροντίδας και η ανακούφιση των φροντιστών.

«Σχολείο Φροντιστών-Σεμινάρια Εκπαίδευσης και Υποστήριξης για Φροντιστές ατόμων με άνοια »

Κύκλοι σεμιναρίων που επαναλαμβάνονται τακτικά κατά τη διάρκεια του χρόνου ώστε οι  φροντιστές να  καταρτίζονται υπεύθυνα για να διαχειριστούν  καλύτερα τα άτομα με άνοια, ενώ παράλληλα έχουν τη δυνατότητα να μοιραστούν τα προβλήματα, τις ανησυχίες και τις εμπειρίες τους με άλλους φροντιστές.

Διαδικτυακές Υπηρεσίες για τα άτομα με άνοια και τους φροντιστές τους.

Στην εποχή της πανδημίας Covid-19, τα άτομα με άνοια και τα άτομα τρίτης ηλικίας γενικότερα είναι ευπαθείς ομάδες και πρέπει να παραμένουν όσο γίνεται περισσότερο στα σπίτια τους. Η Εταιρεία Alzheimer Αθηνών προκειμένου να ικανοποιήσει την πληθώρα των αιτημάτων και αναγκών των ατόμων με άνοια και των φροντιστών τους, μετασχημάτισε τις υπηρεσίες της και τις προσφέρει όλες διαδικτυακά:

  • Συνεδρίες συμβουλευτικής φροντιστών μέσω τηλεφώνου, viber, skype, messenger και webex
  • Online συνεδρίες ατομικών και ομαδικών ψυχοκοινωνικών παρεμβάσεων (π.χ. νοητική ενδυνάμωση, σωματική άσκηση κ.ά.)
  • Τηλεϊατρική: διαδικτυακή εξέταση μνήμης και άλλων νοητικών λειτουργιών από νευροψυχολόγο και γιατρό
  • Μπορείτε να απευθύνεστε καθημερινά στα Κέντρα Ημέρας για άτομα με άνοια της Εταιρείας Alzheimer Αθηνών για ενημέρωση, καθοδήγηση και δήλωση συμμετοχής στις διαδικτυακές μας υπηρεσίες

Παρασκευή Σακκά
Νευρολόγος – Ψυχίατρος,

Πρόεδρος Εταιρείας Alzheimer Αθηνών

Πρόεδρος του Εθνικού Παρατηρητηρίου για την Άνοια και τη νόσο Alzheimer

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Μελέτη που διεξήχθη σε ποντίκια από την Ιατρική του Στάνφορντ και τα Εργαστήρια Rocky Mountain του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας των ΗΠΑ και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature, παρέχει ενδείξεις ότι ίσως μια μέρα είναι δυνατόν να αναζωογονηθεί το ανοσοποιητικό σύστημα των ηλικιωμένων με μια θεραπεία που ρυθμίζει τη σύνθεση ενός τύπου ανοσοποιητικού κυττάρου.

ΠΙΟ ΔΙΑΒΑΣΜΕΝΑ

Αντίλογος

Παρενέβη, διαβάζω, ο υπουργός Υγείας, Θάνος Πλεύρης, για να τεθεί σε διαθεσιμότητα ο δημόσιος υπάλληλος που συνελήφθη για εμπλοκή του στην υπόθεση της 12χρονης στα Σεπόλια.

Εκδηλώσεις

ΜΠΡΟΥΚΛΙΝ. Μέσα σε ιδιαίτερα συγκινητικό κλίμα πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 18 Ιουνίου η τελετή αποφοίτησης της 8ης τάξης του Ημερήσιου Ελληνικού Σχολείου “Αργύριος Φάντης” στον Καθεδρικό Ναό των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στο Μπρούκλιν.

Πολιτισμός

Η πρωτοεμφανιζόμενη συγγραφέας Μαρίνα Πλούμπη, μας χάρισε φέτος ένα παιδικό βιβλίο ξεχωριστό και μοναδικό για τα ελληνικά δεδομένα.

ΒΙΝΤΕΟ