ΗΝΩΜΕΝΑ ΕΘΝΗ. Συνεργάσου. Πήγαινε μόνος σου. Η αποκάλυψη πλησιάζει. Φωνές στα Ηνωμένα Εθνη. Αλλά το μέλλον μπορεί να είναι λαμπρό. Οι τσακωμοί δεν σταματούν ποτέ, όμως εδώ είναι ανθρώπινα όντα από όλο τον κόσμο – κατακερματίζουν τις συγκρούσεις με λέξεις και διαδικασίες, και συγκεντρωμένοι κάτω από μια στέγη, προσπαθούν να γράψουν το επόμενο κεφάλαιο ενός κοινού ονείρου.

Στα Ηνωμένα Εθνη, η «πολυμερής σχέση» είναι πάντα ο στόχος. Ωστόσο, το ίδιο ισχύει και για την αναζήτηση μιας συνεκτικής ιστορίας που ενώνει και τα 193 κράτη μέλη και τις ιδέες τους. Αυτά τα δύο ιερά δισκοπότηρα βρίσκονται συχνά σε αντίθεση όταν οι ηγέτες συγκεντρώνονται κάθε Σεπτέμβριο στα Ηνωμένα Εθνη – μια κατασκευή του οποίου το ίδιο το όνομα μπορεί να είναι μια αντίφαση δύο λέξεων.

Ακούς πολλά για την «αφήγηση» αυτές τις μέρες στην πολιτική (και οπουδήποτε αλλού). Είναι ένας τρόπος για να ξεπεράσετε το στατικό και να βεβαιωθείτε ότι οι άνθρωποι απορροφούν το μήνυμά σας – και, τελικά, κάνουν αυτό που θέλετε να κάνουν. Αλλά πώς να δημιουργηθεί μια συνεκτική ιστορία όταν η ίδια η έννοια πολλών εθνών με πολλές φωνές χάνεται στην πορεία;

Κάτι που εγείρει το μεγαλύτερο ερώτημα, αυτό που βρίσκεται πίσω από όλη αυτή τη συγκέντρωση ανθρώπων που προσπαθούν να καταλάβουν πώς να τρέξουν τα προβλήματά τους στον πλανήτη και να γίνουν μέρος ενός πολιτισμού που διασυνδέεται όλο και περισσότερο: Με τον 21ο αιώνα να ξεδιπλώνεται σε όλες τις αδιανόητες πολυπλοκότητές του και αινίγματα, με θραύση και κατακερματισμό παντού, αναρωτιέται κανείς αν μπορεί καν να κυβερνηθεί ο κόσμος;

«Ναι, μπορεί, αλλά μόνο με την έννοια ότι ο κόσμος έχει ποτέ κυβερνηθεί, συμπεριλαμβανομένου αυτού του εξαιρετικά θεσμοθετημένου και ρυθμισμένου κόσμου – δηλαδή ελάχιστα», ανέφερε σε ένα email ο Τζέφρι Μάρτινσον (Jeffrey Martinson) αναπληρωτής καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο «Meredith College» στη Βόρεια Καρολίνα.

Αυτή η αλήθεια γίνεται εμφανής ακούγοντας τις δύο πρώτες ημέρες των ομιλιών των ηγετών στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ αυτή την εβδομάδα. Είναι, για να το θέσω ήπια, ένα παγκόσμιο φεστιβάλ ανταγωνιστικών επιθυμιών και αναγκών και παραπόνων και αιτημάτων – με το κλίμα και τον πόλεμο και τη δημόσια υγεία και την ανισότητα στο επίκεντρο όλων, αλλά τον κατακερματισμό και το χάος πάντα παρόντα.

«Ο κόσμος», είπε ο Γουόβελ Ραμκάλαβαν (Wavel Ramkalawan), πρόεδρος του νησιωτικού έθνους των Σεϋχελλών, «στέκεται στο χείλος του γκρεμού».

Το συναίσθημά του ενσαρκώνει την κύρια πρόκληση που εμφανίζεται κάθε χρόνο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν οι ηγέτες έχουν συγκεντρωθεί στα Ηνωμένα Εθνη: πώς ακριβώς να εξισορροπηθεί η ελπίδα και η ψυχρή πραγματικότητα.

Τα τελευταία χρόνια, ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες έχει δώσει τον τόνο με προειδοποιήσεις για σκοτεινό ουρανό. Οι εικόνες του γίνονται όλο και πιο τρομερές κάθε χρόνο και φέτος ξεπέρασε τον εαυτό του. Πρώτον, στην εναρκτήρια ομιλία του την Τρίτη, είπε ότι «ο κόσμος μας γίνεται ανενόχλητος». Στη συνέχεια, σε μια διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα την Τετάρτη, ανέβασε ακόμη περισσότερο την πρόβλεψη -αν ήταν δυνατό- με τη δήλωση ότι η ανθρωπότητα «άνοιξε τις πύλες στην κόλαση».

Ακολουθεί ένα δείγμα τού τι ακολούθησε:

– «Περνάμε μια κρίση – πιθανώς την πιο σημαντική από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου», δήλωσε ο Αλέν Μπερσέ (Alain Berset), ο πρόεδρος της Ελβετίας.

– «Δεν εμπιστευόμαστε πλέον καμία αφήγηση», δήλωσε η Νατάσα Πιρκ Μούζαρ (Nataša Pirc Musar), πρόεδρος της Σλοβενίας.

– «Πιστεύουμε ότι ο κόσμος… πρέπει να ξαναγεννηθεί», δήλωσε ο πρόεδρος του Ελ Σαλβαδόρ Ναγιμπ Μπουκέλε (Nayib Bukele).

– «Ο χρόνος τελειώνει για όλους μας», δήλωσε ο πρόεδρος του Παναμά Λουρεντίνο Κορτίζο (Laurentino Cortizo).

Οχι ακριβώς αποσπάσματα από το «The Power of Positive Thinking» (Η δύναμη θετικής σκέψης). Ωστόσο, ακούγοντας τις ομιλίες, έγινε σαφές ότι ορισμένα από αυτά ήταν απλώς μια συσκευή που τραβούσε την προσοχή. Ακόμη και ο Γκουτέρες, με την αποκαλυπτική γλώσσα του, πρόσφερε δρόμους για να προχωρήσουμε. Η απάντησή του -δεν προκαλεί έκπληξη, αφού το επαναλαμβάνει κάθε χρόνο- είναι ένας κόσμος «πολυπολικός» και πολυμερής, τα συνεργατικά θεμέλια πάνω στα οποία ιδρύθηκαν τα Ηνωμένα Εθνη. «Προχωρούμε γρήγορα προς έναν πολυπολικό κόσμο», είπε. «Αυτό είναι, από πολλές απόψεις, θετικό. Φέρνει νέες ευκαιρίες για δικαιοσύνη και ισορροπία στις διεθνείς σχέσεις. Αλλά η πολυπολικότητα από μόνη της δεν μπορεί να εγγυηθεί την ειρήνη».

’Η ακόμα και συνοχή. Το να είσαι πολυμερής σημαίνει κοινή ευθύνη, κοινές ιδέες, κοινές διαδρομές προς τα εμπρός. Και τα έθνη έχουν εσωτερικές εκλογικές περιφέρειες που συχνά εμποδίζουν αυτό το είδος συνεργασίας (Εκθεση Α: Η καχυποψία ορισμένων Αμερικανών για τα Ηνωμένα Εθνη, έναν κυρίως συμβουλευτικό οργανισμό, ως το μονοπάτι προς μια «μονοκοσμική κυβέρνηση»).

«Η ιδέα ενός ενιαίου κυβερνητικού οργάνου ικανού να κατανοεί και να αντιμετωπίζει τις ανάγκες και τις φιλοδοξίες κάθε χώρας έχει αποδειχθεί μια ψευδαίσθηση», δήλωσε σε ένα email η Ανδρέα Μόλι (Andrea Molle), μελετητής Κοινωνιολογίας και Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο Chapman στην Καλιφόρνια. «Ενα από τα αξιώματα του συστήματος διεθνών σχέσεων είναι ότι ένα τέτοιο σύστημα είναι εγγενώς άναρχο».

Ο αναρχικός έχει δίκιο. Αυτό θα συμβεί όταν αυτά τα 193 μέλη προσπαθούν να κάνουν οικογένεια και να τα πάνε καλά κάτω από την ίδια στέγη. Αλλά ο στόχος -ένα κοινό όραμα, αλλά πολυμερές- είναι πάντα ο πιο άπιαστος στόχος των Ηνωμένων Εθνών. «Φαινόμαστε ανίκανοι να ενωθούμε για να απαντήσουμε», είπε ο Γκουτέρες στην εναρκτήρια ομιλία του την Τρίτη. Ιδού το πράγμα όμως: Μπορεί να είχε δίκιο, αλλά είχε όμως και άδικο.

Γιατί μπροστά του κάθονταν δεκάδες ηγέτες και αναπληρωτές αρχηγοί και υπουργοί και διπλωμάτες, που ταξίδεψαν συνολικά περισσότερα από ένα εκατομμύριο μίλια για να βρεθούν σε ένα κομμάτι γης στη Νέα Υόρκη για να μιλήσουν, να ακούσουν άλλους να μιλούν και να προσπαθήσουν να το λύσουν. Είναι χάος, αλλά είναι χάος εκθειασμένο.

«Μπορεί κανείς να υποστηρίξει ότι αυτό το ζήτημα διακυβέρνησης βασάνιζε πάντα τα Ηνωμένα Εθνη», είπε σε ένα email η Κέτι Λαατικένεν (Katie Laatikainen), καθηγήτρια Πολιτικών Επιστημών και διεθνών σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Adelphi της Νέας Υόρκης. «Ισως η διακυβέρνηση και μια ενοποιημένη αφήγηση είναι πολύ φιλόδοξα για έναν οργανισμό όπως ο ΟΗΕ. Η δημιουργική επίλυση προβλημάτων και η ένταξη είναι αξιόλογοι στόχοι της πολυμερούς προσέγγισης και τα Ηνωμένα Εθνη έχουν αξιοσέβαστο ιστορικό από αυτή την άποψη». Ισως είναι αρκετό. Ισως αυτό είναι επίσης που κάνει την πιο περίπλοκη εποχή στην ανθρώπινη ιστορία να κυβερνηθεί: Μερικές φορές δεν σκοτωνόμαστε απλώς ο ένας με τον άλλον. Μερικές φορές, όπως αυτή την εβδομάδα, μαζευόμαστε με όλη μας τη φιλονικία και όλο τον εγωισμό μας, και καθόμαστε και προσπαθούμε να το λύσουμε. Ισως αυτή η πράξη της προσπάθειας να είναι όλη η ουσία.

Πηγή: «Associated Press»