ΛΕΥΚΩΣΙΑ. Φως στο παρασκήνιο του Κραν Μοντανά ρίχνουν πρακτικά των Ηνωμένων Εθνών για την διάσκεψη, τα οποία δημοσιεύει η εφημερίδα «Ο Φιλελεύθερος» σε ρεπορτάζ του ανταποκριτή της στις ΗΠΑ, Μιχάλη Ιγνατίου.

Στα έγγραφα αποτυπώνεται η ξεκάθαρη άρνηση της Αγκυρας να αποδεχθεί κατάργηση του δικαιώματος επέμβασης, αλλά και η επιμονή της για εσαεί παραμονή τουρκικών στρατευμάτων στο νησί.

Αποδομείται, έτσι, το τουρκικό αφήγημα για «ελληνοκυπριακής ιδιοκτησίας ναυάγιο» στο Κραν Μοντανά, και μάλιστα με υπογραφή Ηνωμένων Εθνών.

Πρακτικά του διεθνούς οργανισμού, ημερομηνίας 6ης Ιουλίου την παραμονή δηλαδή του ναυαγίου, αποδεικνύουν ότι η Τουρκία ουδέποτε είχε πρόθεση να αποδεχτεί αποχώρηση στρατευμάτων ή κατάργηση του δικαιώματος επέμβασης.

Σύμφωνα με τα επίσημα πρακτικά, στη συνάντηση Γκουτέρες-Τσαβούσογλου το μεσημέρι της 6ης Ιουλίου 2017, διαμείφθηκαν τα εξής:

«Ο Γενικός Γραμματέας ρώτησε ποιες ήταν οι ‘κόκκινες γραμμές’ της Τουρκίας λαμβάνοντας υπόψη τις συνομιλίες των προηγούμενων ημερών.

Ο κ. Τσαβούσογλου δήλωσε ότι για την Τουρκία η άποψη μηδέν στρατεύματα, μηδέν εγγυήσεις δεν ήταν θέση εκκίνησης (was a non-starter). Ο κ. Τσαβούσογλου χαρακτήρισε ως ταμπού για Τουρκία και Τουρκοκύπριους τη Συνθήκη Εγγυήσεως», όπως αυτολεξεί καταγράφει ο πρακτικογράφος των Ηνωμένων Εθνών.

«Αυτό που η Τουρκία θα μπορούσε να αποδεχθεί είναι η μετονομασία της Συνθήκης Εγγυήσεως σε Συνθήκη Εφαρμογής. Με τέσσερα συμβαλλόμενα μέρη. Κατά το αρχικό στάδιο η Συνθήκη θα περιελάμβανε το δικαίωμα της μονομερούς δράσης, αν η από κοινού δράση από όλα τα μέρη (για αντιμετώπιση πράξεων που προκαλούν ανησυχία) δεν θα ήταν δυνατή. Αν οι πολιτικές και οι οικονομικές πτυχές της λύσης αποδεικνύονταν επιτυχείς, θα μπορούσε να υπάρξει αναθεώρηση (review) σε κοινά αποδεκτή ημερομηνία».

Ειδικά σε ό,τι αφορά τη μείωση στρατευμάτων, ο Τσαβούσογλου είπε ότι θα μπορούσε να γίνει σε σημαντικό βαθμό με την εφαρμογή της λύσης, αναθεώρηση ανάλογα με την πρόοδο εφαρμογής της, αλλά ποτέ πλήρη αποχώρηση.

Ο Τούρκος ΥΠΕΞ απαιτούσε μόνιμη παρουσία τουρκικών στρατευμάτων, επιχειρώντας εισαγωγή αυτής της πρόνοιας στην πρόταση Κοτζιά για «Συνθήκη Φιλίας» ως αντικατάσταση της Συνθήκης Συμμαχίας. Σε σχέση με το μονομερές δικαίωμα επέμβασης, ο Τσαβούσογλου υποσχόταν «ευελιξία, αφού πρώτα κλείσουν όλες οι πτυχές του Κυπριακού, συμπεριλαμβανομένης του εδαφικού».

Στο έγγραφο επισημαίνεται ότι «ο Γενικός Γραμματέας ρώτησε κατά πόσο αυτό σήμαινε ότι η Τουρκία θα μπορούσε να αποδεχθεί άμεση αντικατάσταση της Συνθήκης Εγγυήσεως με τη Συνθήκη Εφαρμογής και να καταργήσει το μονομερές δικαίωμα επέμβασης.

Ο κ. Τσαβούσογλου απάντησε πως αυτό δεν ισχύει (thiswasnot the case)».

«Δεν φεύγει ο Στρατός»

Σε άλλο έγγραφο το οποίο αποκαλύπτει η εφημερίδα «Ο Φιλελεύθερος» για τη δεύτερη συνομιλία του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου στις 6 Ιουλίου 2017 στις 4 και 30 το απόγευμα, ο Τούρκος ΥΠΕΞ επικαλέστηκε τη συριακή διένεξη και την τρομοκρατία για να διατηρήσει τα κατοχικά στρατεύματα στην Κύπρο.

Ο Αντόνιο Γκουτέρες, σύμφωνα με το έγγραφο, ρώτησε τον Μ. Τσαβούσογλου κατά πόσον η Τουρκία θα αποδεχόταν μείωση των στρατευμάτων της στο επίπεδο που προνοεί η Συνθήκη Συμμαχίας και ο Τούρκος Υπουργός είπε ότι αποδέχθηκαν αυτό τον αριθμό, δηλαδή εξακόσιους πενήντα στρατιώτες το 2004, αλλά τώρα τα πράγματα έχουν αλλάξει.

Στη συνομιλία που ακολούθησε, αποκαλύπτεται ότι ο Μ. Τσαβούσογλου ζήτησε ουσιαστικές υποχωρήσεις της ε/κ πλευράς στα άλλα τέσσερα κεφάλαια. Η συζήτηση κατέληξε με την ξεκάθαρη τοποθέτηση του Τούρκου αξιωματούχου ότι τα τουρκικά στρατεύματα δεν θα αποχωρούσαν ποτέ και την ταυτόχρονη απαίτηση για αύξηση του τελικού αριθμού που θα παρέμενε.