Στις ΗΠΑ έχουμε χρονιά εκλογής προέδρου. Από την ημέρα που έγινε η πρώτη τηλεοπτική συζήτηση μεταξύ των δύο μονομάχων προέκυψε αβεβαιότητα ως προς τη σύνθεση του ντουέτου των μονομάχων που θα συνεχίσει και θα φτάσει μέχρι το τέλος της προεκλογικής περιόδου. Η όλη συζήτηση τώρα γίνεται γύρω από ποια πρόσωπα, και όχι ποια προγράμματα, τυγχάνουν της προτίμησης των ψηφοφόρων. Αυτό, κατά την άποψή μου, είναι σαν να βάζουμε το κάρο μπροστά από τα άλογα και κάτι τέτοιο προκύπτει λόγω του συγκεκριμένου πολιτικού συστήματος που κυριαρχεί, κυρίως στον αποκαλούμενο Δυτικό Κόσμο. Είναι ένα σύστημα που διχάζει τους πολίτες και το οποίο μπορεί να οδηγήσει τη χώρα ακόμα και σε εμφύλιο πόλεμο. Στις ΗΠΑ ο επικίνδυνος διχασμός έχει προ πολλού επέλθει και μάλιστα ως αποτέλεσμα οπτικής επαφής των ψηφοφόρων με τις εκάστοτε τηλεοπτικές πασαρέλες και να σκεφτεί κανείς, ότι ένα μεγάλο κομμάτι των ψηφοφόρων δεν μπορεί να διακρίνει την κότα από τον κόκορα, πόσω μάλλον να αξιολογήσει και να κρίνει μεταξύ Μπάιντεν και Τραμπ.

Αυτή η παράσταση της διχαστικής πασαρέλας συναντάται συνεχώς στον, δήθεν, πολιτισμένο Δυτικό Κόσμο. Παράσταση υπό τον πλήρη έλεγχο των καρτέλ των μονοπωλίων, τα οποία σφάζονται καθημερινά σε μια, δήθεν, ελεύθερη αγορά, όπου κυριαρχεί ο άκρατος ανταγωνισμός πάνω στην αρχή: ο καθένας για πάρτη του. Αυτός είναι ο Δυτικός πολιτισμός, ο οποίος λανσάρεται και ως προϊόν της δημοκρατίας, ενώ είναι παιδί του ρεπουμπλικανισμού, που ουδεμία σχέση έχει με τη δημοκρατία.

Στη δημοκρατία των Αθηνών ουδέποτε υπήρξε εκλογή πολιτικών αξιωματούχων. Αυτοί αναδεικνύονταν διά της κλήρωσης, με την προϋπόθεση ότι πληρούσαν ορισμένα προαπαιτούμενα. Ως αποτέλεσμα για αυτήν την ανάδειξη ούτε καβγάδες υπήρχαν ούτε διχασμοί, μα ούτε και διαπλοκή ή ύπαρξη προσωπικών φατριών και αφεντικών. Η ψηφοφορία γινόταν στην Εκκλησία του Δήμου για έγκριση προγραμμάτων ανάπτυξης και εκλογής ειδικών τεχνοκρατών, όπως στρατηγοί κ.τ.λ., οι οποίοι, όμως, έπρεπε να ικανοποιούν ορισμένα προαπαιτούμενα. Αυτά γίνονταν στην Εκκλησία του Δήμου, η οποία είχε τα προβλήματά της, λόγω του μεγάλου αριθμού που έπαιρναν μέρος σε αυτήν, κάτι που διορθώνω με τη μικρή σε μέγεθος, όχι περισσότερα από 100 μέλη Εκκλησία του Δήμου, που τυχαίνει να είναι κάθε τοπική κομματική οργάνωση, ώστε η συνέλευση να γίνεται ανάμεσα σε γνωστά μεταξύ τους μέλη (βλ. «Δούρειος Ιππος της Δημοκρατίας», εκδόσεις Άμμων ή στα αγγλικά «A Therapy for Dying Democracies», Dorrance, Publishing Co.)

Πολλοί ρωτάνε πώς μπορεί ένα τόσο σοβαρό θέμα, που είναι η ανάδειξη των πολιτικών αξιωματούχων, να γίνει με κλήρωση;

Κατ’ αρχάς στο σύστημά μου οι αρχηγοί των κομμάτων και οι κομματικοί υποψήφιοι για περιφερειάρχη και δήμαρχο εκλέγονται από σχετικές συνελεύσεις, όπου οι ψηφοφόροι είναι όλοι στελέχη οργάνων που προκύπτουν με κλήρωση. Κανείς, δηλαδή, δεν είναι επιλογή του αρχηγού ή κάποιου κομματικού ή εξωγενούς παράγοντα και όσοι μπαίνουν στην κληρωτίδα είναι μέλη του κόμματος και εθελοντές.

Για παράδειγμα, για την ανάδειξη των μελών της συντονιστικής επιτροπής της Τοπικής Οργάνωσης του κόμματος συγκροτείται η ομάδα που μπαίνει στην κληρωτίδα. Αυτά τα μέλη πρέπει να ικανοποιούν συγκεκριμένα προαπαιτούμενα που περιγράφονται στο καταστατικό. Για παράδειγμα:

1. Να είναι τουλάχιστον δύο χρόνια μέλος της τοπικής οργάνωσης.
2. Να έχει βγάλει τουλάχιστον το γυμνάσιο.

Με αυτά τα δύο εξασφαλίζεις το απαιτούμενο επίπεδο γνώσεων και εμπειρίας με τα κοινά για αυτό το επίπεδο κομματικού οργάνου. Δεν θα πρέπει, όμως, να συμμετέχουν στο όργανο ίσος αριθμός γυναικών και ανδρών; Η δημοκρατία απαιτεί ισότητα ανάμεσα σε ομότιμους. Δεν θα πρέπει στο όργανο να εκπροσωπούνται όλοι οι τομείς παραγωγής; Είτε παράγονται προϊόντα, είτε υπηρεσίες;

Αρα, από κάθε τομέα παραγωγής κληρώνεις μια γυναίκα και έναν άνδρα, εφόσον πληρούν τα παραπάνω προαπαιτούμενα. Εδώ μπορείς να βάλεις και χρόνια εμπειρίας στην παραγωγή ως προαπαιτούμενο.

Με τον τρόπο αυτό ικανοποιούνται οι απαιτήσεις της δημοκρατίας περί ισότητας και συγχρόνως προστατεύεις την αξιοκρατία από παρεμβάσεις μελών που ανήκουν σε άλλα όργανα ή εσωτερικούς και εξωτερικούς παράγοντες. Επίσης, επειδή όλοι αυτοί δεν αναδεικνύονται από κάποια φατρία, οι φατρίες καταλήγουν στα αζήτητα. Δεν χρειάζεται κανείς και χρήματα για να εκλεγεί, ιδίως οι υποψήφιοι βουλευτές που το κόστος είναι υψηλό. Σήμερα για να γίνει κανείς βουλευτής ή πρέπει να είναι πλούσιος, ή θα πρέπει να έχει χορηγούς, που είναι και το σύνηθες, άρα και να είναι και εξαρτημένος. Επίσης, τελειώνει η μουρμούρα, οι ανταγωνισμοί και οι καβγάδες και η ενότητα ανάμεσα στα μέλη δεν διαταράσσεται. Το σύνθημα, για παράδειγμα, του ΠΑΣΟΚ: Το ΠΑΣΟΚ είναι εδώ ενωμένο δυνατό τώρα γίνεται πράξη και τελειώνει η διαπλοκή και η εσωστρέφεια στο κόμμα. Εάν ένα κόμμα κάνει κάτι τέτοιο, όλα θα ακολουθήσουν.

Στην Ελλάδα τελειώσαμε από γενικές εκλογές. Τώρα έχουμε κομματικές εκλογές για αλλαγή της φρουράς. Και εδώ παραστάσεις έχουμε. Τώρα στο ΠΑΣΟΚ. Και μάλιστα, ο νυν πρόεδρος κ. Ανδρουλάκης την ονόμασε πασαρέλα, που σημαίνει ότι είναι και κάτι φτηνιάρικο, αλλά έτσι ήταν και η προηγούμενη αλλαγή φρουράς και ως ιδρυτικό μέλος του ΠΑΣΟΚ θλίβομαι και αναζητώ κάποιον που θα υιοθετήσει το σύστημά μου για να πάει το ΠΑΣΟΚ μπροστά και για να πάει η Ελλάδα μπροστά, δανειζόμενος το λεγόμενο που είπε κάποτε και ο Χαρίλαος Τρικούπης.

* Ο Θεόδωρος Στάθης έζησε για χρόνια στις ΗΠΑ. Είναι πρώην βουλευτής Λάρισας με το ΠΑΣΟΚ, ενώ διετέλεσε υφυπουργός Εθνικής Αμυνας, αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού και υπουργός Γεωργίας. Είναι διδάκτωρ του Columbia University και πρόεδρος του Ιδρύματος Μεσογειακών Μελετών.