Στις μέρες μας είναι ιδιαίτερα δημοφιλής και αποτελεί αντικείμενο πολλών άρθρων και ιστορικών αναδρομών η κινηματογραφική ταινία για την ζωή του φυσικού Robert Oppenheimer (Ρόμπερτ Οπενχάιμερ), του θεωρούμενου ως «πατέρα» της ατομικής βόμβας, του υπερόπλου με το οποίο, ως γνωστόν, η Αμερική ολοκλήρωσε τη νίκη της επί της Ιαπωνίας και τερμάτισε τον πόλεμο.

Η ταινία έχει βασιστεί στο βραβευμένο βιβλίο των K. Bird και M. Sherwin «American Prometheus: The Triumph and Tragedy of J. Robert Oppenheimer», βιογραφία του Αμερικανού φυσικού ο οποίος ηγήθηκε επιτυχώς της προσπάθειας για την κατασκευή της ατομικής βόμβας και μετέπειτα πέρασε βαθειά κρίση συνειδήσεως όταν συνειδητοποίησε το μέγεθος των φονικών συνεπειών της χρήσεως του όπλου αυτού.

Η σύγκριση του Oppenheimer με τον μυθικό Προμηθέα είναι ασφαλώς υπερβολική αφού τα δυο αφηγήματα διαφέρουν σε σημαντικά στοιχεία.

Να θυμηθούμε ότι ο Προμηθέας, κατά την Ελληνική μυθολογία, έκλεψε τη φωτιά από τους θεούς και τη χάρισε στους ανθρώπους. Για την πράξη αυτή βασανίστηκε σκληρά όχι από προσωπικές τύψεις συνειδήσεως όπως ο Oppenheimer, αλλά από αιώνιο μαρτύριο με το οποίο τον τιμώρησαν οι θεοί και από το οποίο απελευθερώθηκε μόνο με παρέμβαση του Ηρακλή.

Υπάρχει όμως, ανάμεσα στις δυο ιστορίες και μια κοινή συμβολική βάση.

Τόσο ο Προμηθέας όσο και o Oppenheimer, αν αντιπαρέλθουμε τις μυθικές αφενός και τις σύγχρονες αφετέρου λεπτομέρειες των δυο αφηγημάτων, απελευθέρωσαν γιγαντιαίες δυνάμεις που είναι δυνατόν μεν να χρησιμοποιηθούν για το καλό της ανθρωπότητας, μπορούν όμως ανεξέλεγκτες να οδηγήσουν και σε ανείπωτες καταστροφές.

Είναι ακριβώς αυτή η κοινή θεμελιώδης αλήθεια ανάμεσα στις δυο περιπτώσεις που ίσως παραγνωρίζεται από την επικέντρωση του ενδιαφέροντος του κοινού στην προσωπική πορεία, θρίαμβο και τραγωδία, του R. Oppenheimer. Η περίπτωσή του γίνεται βέβαια ιδιαίτερα δραματική, αφού ο διάσημος φυσικός εξ αιτίας των τύψεών του τάχθηκε μετέπειτα κατά της πυρηνικής τεχνολογίας και για τον λόγο αυτόν εδιώχθη βάναυσα από την αμερικανική κυβέρνηση.

Οσο όμως και εάν είναι εμβληματική από ανθρώπινης και ηθικής πλευράς η προσωπική ιστορία του Αμερικανού φυσικού, εκείνο που πρέπει να παραμένει στο κέντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος όταν αναφερόμαστε στην αρχή της εφαρμογής της πυρηνικής τεχνολογίας είναι, γενικώς, η γιγαντιαία απειλή που ενέχουν οι εγγενείς, ελλοχεύοντες θανάσιμοι κίνδυνοι από την ανακάλυψη και αλόγιστη χρήση τρομακτικών δυνάμεων της φύσεως.

Ιδιαίτερα στις μέρες μας, η ανθρωπότητα με τη ραγδαία πρόοδο στην ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης ευρίσκεται πάλι αντιμέτωπη με τους ίδιους φοβερούς κινδύνους οι οποίοι ενδεχομένως να βαίνουν και πέραν από εκείνους που δημιούργησαν όλες οι προηγούμενες ανακαλύψεις.

Διότι εάν η απόκτηση της πυρηνικής τεχνολογίας έδωσε στην ανθρωπότητα τη δυνατότητα, σε περίπτωση πυρηνικού πολέμου, να καταστρέψει τον πλανήτη, η τεχνητή νοημοσύνη, σύμφωνα με τους εκφραζόμενους φόβους ακόμη και των ίδιων των δημιουργών της, μπορεί να οδηγήσει στην υποδούλωση ή την εξαφάνιση του ανθρώπινου γένους.

Η κινηματογραφική ταινία για την ζωή του R. Oppenheimer δικαιολογημένα συγκεντρώνει σημαντικό ενδιαφέρον στην προσωπική τραγωδία ενός «σύγχρονου Προμηθέα».

Ομως, η, λόγω και του δικού του προσωπικού ρόλου, είσοδος της ανθρωπότητας στην πυρηνική εποχή με όλους τους γνωστούς τεράστιους κινδύνους, πρέπει πάνω από όλα να επισύρει την προσοχή όλων μας στις ενδεχόμενες τρομακτικές συνέπειες που μπορεί να έχει κάθε νέα τεχνολογία αυτής της φύσεως όπως είναι σήμερα η τεχνητή νοημοσύνη.