x
 

ΑΠΟΨΕΙΣ

Προβληματισμός επί επαναπατρισμού αρχαιοτήτων

Η προ ολίγων εβδομάδων συμφωνία μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, από ελληνικής πλευράς και του Μητροπολιτικού Μουσείου της Νέας Υόρκης και του Ινστιτούτου Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού του Ντελαγουεάρ, από αμερικανικής πλευράς, για τη σταδιακή «σε βάθος 25ετίας» επιστροφή στην Ελλάδα 161 πρωτοκυκλαδικων αρχαιοτήτων του Αμερικανού συλλέκτη Λέοναρντ Στερν, αποτελεί ένα καθοριστικό σταθμό για την ελληνική αρχαιολογία.

Ως γνωστόν, η Ελλάδα όπως και άλλες χώρες, έχει αποδυθεί τις τελευταίες δεκαετίες σε μια σύντονη και εκτεταμένη προσπάθεια, με διαπραγματεύσεις ή δικαστικώς, για τον επαναπατρισμό ελληνικών αρχαιοτήτων οι οποίες έχουν εξαχθεί παράνομα ή κλαπεί από τη χώρα και ευρίσκονται σε μουσεία η ιδιωτικές συλλογές στο εξωτερικό.

Κορυφαία βεβαίως ελληνική διεκδίκηση στον τομέα αυτόν είναι η επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα.

Η συμφωνία για τις μείζονος αρχαιολογικής και αισθητικής αξίας κυκλαδικές αρχαιότητες αποτέλεσε, εντούτοις, στόχο όχι ολίγων συζητήσεων και αντιρρήσεων εκ μέρους ακόμη και κορυφαίων Ελλήνων επιστημόνων και ειδημόνων οι οποίοι, γενικώς είδαν την «εις βάθος χρόνου» επιστροφή τους ως ένα απαράδεκτο εξωδικαστικό συμβιβασμό, ο οποίος στερεί από τη νόμιμη δικαιούχο των αρχαιοτήτων, την Ελλάδα, την απόλαυσή τους για ολόκληρες δεκαετίες και προβλέπει ρυθμίσεις οι οποίες, κατά τη γνώμη τους, μειώνουν γενικότερα τη διαπραγματευτική θέση της χώρας.

Εν όψει των επικρίσεων αυτών αξίζει να επικεντρωθεί κανείς πάνω στο θέμα όχι τόσο των επί μέρους λεπτομερειών και ρυθμίσεων όσο στην αρχή αυτή καθεαυτή της έναντι έστω κάποιων ανταλλαγμάτων επιστροφής αρχαιοτήτων.

Η εμφανώς μαξιμαλιστική ως άνω τοποθέτηση επισημαίνει ότι η Ελλάδα, στην οποία πολιτιστικά και νομικά ανήκουν οι αρχαιότητες, δεν είναι δυνατόν να διαπραγματεύεται την επιστροφή τους με δόσεις και σε μεγάλα χρονικά διαστήματα. Πολύ περισσότερο που γενικώς, κατά συντριπτική πλειοψηφία, οι αρχαιότητες αυτές έχουν βάναυσα αφαιρεθεί από το αρχικό αρχαιολογικό τους περιβάλλον με τεράστια ζημιά στην επιστημονική τους αξία.

Εν τούτοις, όσο και εάν κριθεί θεωρητικά σωστή η άποψη αυτή, ο ρεαλισμός και το τελικό αποτέλεσμα δικαιώνουν το πνεύμα και τη φιλοσοφία της Κυκλαδικής συμφωνίας.

Η αναβολή της άμεσης επιστροφής του συνόλου των αρχαιοτήτων, η αποδοχή όπως εκτεθούν και σε μεγάλα μουσεία του εξωτερικού, ακόμη και η υπόσχεση περιοδικού δανεισμού προς έκθεση και άλλων ελληνικών αρχαίων αντικειμένων δεν μπορούν με κανένα τρόπο να μειώσουν την αξία της αναγνώρισης ότι ανήκουν στην Ελλάδα και της τελικής επιστροφής τους έστω και μετά από κάποιο χρονικό διάστημα στην πατρίδα τους.

Από τη στιγμή που κατοχυρώνεται εξ αρχής και επισήμως η ελληνική ιδιοκτησία και η τελική επιστροφή τους, η Ελλάδα, χώρα με ιστορία χιλιετιών, μπορεί να περιμένει λίγο ακόμη.

Εξάλλου, το αντάλλαγμα του προσωρινού δανεισμού και άλλων αρχαιοτήτων προς έκθεση σε ξένα μουσεία υπηρετεί την θεμελιώδη επιδίωξη της προβολής του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού παγκοσμίως και βεβαίως συνάδει με την οικουμενική σημασία της ελληνικής κληρονομιάς και των αρχαιοτήτων που την εκφράζουν.

Η φιλοσοφία της προσέγγισης αυτής μπορεί άλλωστε να προετοιμάσει το έδαφος και να διευκολύνει και την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, που ως γνωστόν αποτελεί τη μείζονα δίκαιη επιδίωξη της ελληνικής αρχαιολογίας αλλά και του ελληνικού λαού στο σύνολό του.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Το κατοχικό καθεστώς αποφάσισε πρόσφατα την επέκταση μέχρι και τις 3 Δεκεμβρίου 2024, της «άδειας» της «εταιρείας» με την ονομασία «Selin Tourism Ltd» για διαχείριση του καζίνο του ξενοδοχείου «Oscar Resort» στην κατεχόμενη Κερύνεια.

ΠΙΟ ΔΙΑΒΑΣΜΕΝΑ

Αντίλογος

Παρενέβη, διαβάζω, ο υπουργός Υγείας, Θάνος Πλεύρης, για να τεθεί σε διαθεσιμότητα ο δημόσιος υπάλληλος που συνελήφθη για εμπλοκή του στην υπόθεση της 12χρονης στα Σεπόλια.

Εκδηλώσεις

ΜΠΡΟΥΚΛΙΝ. Μέσα σε ιδιαίτερα συγκινητικό κλίμα πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 18 Ιουνίου η τελετή αποφοίτησης της 8ης τάξης του Ημερήσιου Ελληνικού Σχολείου “Αργύριος Φάντης” στον Καθεδρικό Ναό των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στο Μπρούκλιν.

Πολιτισμός

Η πρωτοεμφανιζόμενη συγγραφέας Μαρίνα Πλούμπη, μας χάρισε φέτος ένα παιδικό βιβλίο ξεχωριστό και μοναδικό για τα ελληνικά δεδομένα.

ΒΙΝΤΕΟ