x
 

Γαστρονομία

Τα μανιτάρια σχεδιάζουν το μέλλον μας

26 Νοεμβρίου 2022
Μετάφραση-Επιμέλεια: Γιάννα Κατσαγεώργη

Από τα μανιτάρια κάποια είναι νόστιμα, κάποια είναι θανατηφόρα και κάποια σας κάνουν να γλείφετε τα δάχτυλά σας. Γνωρίζατε όμως ότι θα μπορούσαν να λύσουν έναν τόνο προβλημάτων στις πόλεις του Κόσμου; Ορισμένοι επιστήμονες πιστεύουν ότι οι μύκητες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τον καθαρισμό ποταμών, ως καύσιμα σε οχήματα, ακόμα και για την κατασκευή σπιτιών.

Οσο τραβηγμένο κι αν ακούγεται, η ιδέα της κατασκευής πραγμάτων από μανιτάρια είναι αρκετά καλά εδραιωμένη. Η τεχνολογία υπάρχει ήδη και υπάρχει ένας ολόκληρος επαγγελματικός τομέας -η «μυκο-αρχιτεκτονική»- αφιερωμένος σε αυτήν. Το 2014, το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης παρήγγειλε έναν κυκλικό πύργο από 10.000 τούβλα που περιείχαν ένα μείγμα από ζωντανά μανιτάρια και απόβλητα στελεχών καλαμποκιού. Βέβαια, η κατασκευή -που ονομάστηκε Hy-Fi- δεν ήταν κατοικήσιμη ή ιδιαίτερα ανθεκτική (έκτοτε κατεδαφίστηκε και λιπασματοποιήθηκε), αλλά έδειξε τις δυνατότητες χρήσης μυκήτων, για την κατασκευή πραγμάτων.

Οι επιστήμονες που εργάζονται με αυτή την τεχνολογία, τεχνικά δεν χρησιμοποιούν ακριβώς μανιτάρια, αλλά στοιχεία που ονομάζονται μυκήλια, τα ριζοειδή μέρη ενός μύκητα. Αυτά μπορούν να αναπτυχθούν σε πολύ σύνθετες, ακριβείς και ισχυρές δομές, καθιστώντας τα ένα πραγματικά χρήσιμο και προσαρμόσιμο δομικό υλικό. Ισως το ισχυρότερο επιχείρημα για την κατασκευή με μυκήλια είναι ότι, ενώ οι συνήθεις μέθοδοι δόμησης συμβάλλουν σημαντικά στην κλιματική αλλαγή (και σπαταλούν μεγάλη ποσότητα φυσικών πόρων), οι μύκητες είναι εντελώς ανανεώσιμοι και πολύ πιο φιλικοί προς το περιβάλλον.

«Η δυνατότητα αντικατάστασης των πλαστικών και άλλων περιβαλλοντικά επιβλαβών υλικών και διαδικασιών με κάτι που είναι εντελώς φυσικό και πλήρως κομποστοποιήσιμο, θα αλλάξει τα δεδομένα στον τρόπο με τον οποίο κατασκευάζουμε και καταναλώνουμε πράγματα», αναφέρει Eben Bayer, συνιδρυτής της εταιρείας τεχνολογίας μανιταριών Ecovative.

Τα πράγματα που κατασκευάζονται από μυκήλια είναι επίσης ελαφριά, ανθεκτικά στη φωτιά και πολύ εύκολα στην παραγωγή. «Θα ήθελα να οραματιστώ ένα μέλλον όπου ό,τι χρειαζόμαστε για ένα οικοδομικό έργο θα κατασκευάζεται από μύκητες», λέει ο Maurizio Montalti, συνιδρυτής της ιταλικής εταιρείας παραγωγής μυκηλίων Mogu. «Οι μύκητες έχουν τη δυνατότητα να αντικαταστήσουν υλικά όπως το πλαστικό,τις πέτρες και ούτω καθεξής». Από δάπεδα και ακουστικά πάνελ μέχρι τούβλα και έργα τέχνης, η Mogu προσπαθεί ήδη να προωθήσει τη μυκο-αρχιτεκτονική στην επικρατούσα τάση.

Η εταιρεία συμμετέχει επίσης σε ένα διευρωπαϊκό συνεργατικό πρόγραμμα με την ονομασία Fungal Architectures (FUNGAR), το οποίο επιδιώκει να δοκιμάσει τα όρια του τι μπορεί να επιτευχθεί με την τεχνολογία. Συνδυάζοντας για πρώτη φορά τη μυκο-αρχιτεκτονική με την «έξυπνη» τεχνολογία, το FUNGAR εργάζεται επί του παρόντος σε ένα κτίριο κατασκευασμένο από μύκητες που αντιδρά στο φως, τη θερμοκρασία και τους ρύπους του αέρα. Με άλλα λόγια, δημιουργεί ένα κτίριο που είναι επίσης μια ζωντανή δομή που αναπνέει.

Τα μυκήλια είναι τόσο ευπροσάρμοστα που η NASA εκτιμά, ότι θα μπορούσαν μια μέρα να αποτελέσουν το ιδανικό δομικό υλικό για σπίτια, τόσο στο φεγγάρι όσο και στον Αρη. Θεωρητικά, μια μικρή και ελαφριά βάση από μυκήλια θα μπορούσε να πετάξει στον Αρη και να της παρασχεθούν η κατάλληλη τροφή και οι κατάλληλες συνθήκες για να αναπτυχθεί σε μια ολοκληρωμένη δομή. Η έρευνα βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο (άλλωστε, δεν έχουμε πατήσει ακόμη το πόδι μας στον Αρη), αλλά οι μύκητες θα μπορούσαν μια μέρα να αποτελέσουν τη βάση για ένα πιο πράσινο και βιώσιμο είδος διαπλανητικής κατοίκησης. Και δεν είναι μόνο αυτό. Σε ένα ερευνητικό πεδίο που ονομάζεται «μυκοδιήθηση», οι επιστήμονες βρήκαν πώς να χρησιμοποιούν μύκητες, για να φιλτράρουν τη ρύπανση από τα ποτάμια. Αυτά τα μυκο-φίλτρα πρωτοστάτησαν τη δεκαετία του 1980 από τον Αμερικανό μυκητολόγο, «μανιταρόφιλο» και ιδρυτή του Fungi Perfecti Paul Stamets. Αρκετά έξυπνο, δεδομένου, ότι ουσιαστικά είναι απλά τεράστιοι σάκοι άμμου γεμάτοι με μυκήλια, ξυλοτεμαχίδια και άχυρο.

Στα χρόνια που ακολούθησαν, τα myco-filters έχουν εφαρμοστεί σε όλο τον Κόσμο, από τον ποταμό Wandle στην Αγγλία μέχρι τη λίμνη Erie στην πολιτεία της Νέας Υόρκης. Και τα οφέλη δεν σταματούν εκεί. «Ερευνητικές μελέτες έχουν δείξει, ότι το myco-filtration απομακρύνει αποτελεσματικά μικροβιακά παθογόνα όπως το E. coli από τα νερά της βροχής, καθώς και βαρέα μέταλλα από μολυσμένες πηγές πόσιμου νερού», λέει ο Sanele Mnkandla, οικοτοξικολόγος στο Πανεπιστήμιο του Free State στη Νότια Αφρική.

Υπάρχουν πολλές δυνατότητες για την εφαρμογή της μυκοδιήθησης και σε κλίμακα πόλης. «Η μυκοδιήθηση θα μπορούσε επίσης να εφαρμοστεί ως εναλλακτική λύση επεξεργασίας οικιακών λυμάτων σε περιβάλλοντα με φτωχά μέσα, εξασφαλίζοντας έτσι βιώσιμη αποχέτευση», σημειώνει ο Mnkandla. Με άλλα λόγια, αυτή η οικονομικά αποδοτική τεχνολογία έχει τη δυνατότητα να λύσει όλα τα είδη των προβλημάτων ρύπανσης του νερού.

Οι ερευνητές επεξεργάζονται επίσης τρόπους, για να χρησιμοποιήσουν τα μανιτάρια ως ένα είδος βιοκαυσίμου. Αν και το έργο αυτό είναι λιγότερο ανεπτυγμένο από τις κατασκευές και το φιλτράρισμα του νερού, μια ομάδα από το Εθνικό Πανεπιστήμιο της Σιγκαπούρης εκτιμά ότι μια μέρα τα βιοκαύσιμα από απόβλητα μανιταριών θα μπορούσαν να αποτελέσουν άμεσο υποκατάστατο της βενζίνης. Φανταστείτε.

Η παραγωγή καυσίμων από μανιτάρια είναι μια πολύπλοκη διαδικασία – περιλαμβάνει τη χρήση βακτηρίων για τη διάσπαση της βιομάζας, από τη ζύμωση της οποίας παράγεται η βιοβουτανόλη, η οποία είναι ένα από τα πιο συναρπαστικά βιοκαύσιμα που υπάρχουν. Αλλα βιοκαύσιμα όπως η αιθανόλη, το βιοντίζελ και το βιοϋδρογόνο απαιτούν τροποποιήσεις στους υπάρχοντες κινητήρες για να λειτουργήσουν», αναφέρει ο Δρ Prachi Nawkarkar του Διεθνούς Κέντρου Γενετικής Μηχανικής και Βιοτεχνολογίας στο Νέο Δελχί. «Η βιοβουτανόλη δεν απαιτεί καμία αλλαγή στον κινητήρα – το μόνο εμπόδιο είναι η μαζική διαθεσιμότητά της, για να αντικαταστήσει τα ορυκτά καύσιμα».

Ετσι, η βιοβουτανόλη δεν είναι απλώς ανανεώσιμη: θα μπορούσε μια μέρα να αποτελέσει μια βιώσιμη εναλλακτική λύση για τα εξαιρετικά ρυπογόνα, περιβαλλοντικά καταστροφικά ορυκτά καύσιμα. Και επιπλέον, επειδή το καύσιμο είναι λιγότερο πτητικό και εκρηκτικό από τη βενζίνη, θα μπορούσε επίσης να είναι ευκολότερο και ασφαλέστερο στη μεταφορά.

Αλλά οι χρήσεις των μυκηλίων εκτείνονται πολύ πέρα από τις κατασκευές, το φιλτράρισμα και τα καύσιμα. Οι προοπτικές της τεχνολογίας των μανιταριών φαίνονται απεριόριστες: θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ακόμη και για την καλλιέργεια ρούχων, προϊόντων υγείας, συσκευασιών τροφίμων και υπερτροφών. «Τα μυκήλια είναι κάτι σαν μια εξωγήινη τεχνολογία που βρήκαμε στο δάσος», λέει ο Bayer. «Είναι ικανή για τόσα πολλά, και μόλις τώρα αρχίζουμε να κατανοούμε τις πραγματικές δυνατότητές τους».

Πηγή: Time Out

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ανάμεσα στα 9 νησιά της Μεσογείου που διατηρούν την αυθεντικότητα τους και προσφέρονται για ποιοτικές διακοπές το 2024 συμπεριλαμβάνεται η Σκόπελος, σύμφωνα με τη νέα έρευνα του δημοφιλούς ιστότοπου Travelbook.

ΠΙΟ ΔΙΑΒΑΣΜΕΝΑ

Αντίλογος

Παρενέβη, διαβάζω, ο υπουργός Υγείας, Θάνος Πλεύρης, για να τεθεί σε διαθεσιμότητα ο δημόσιος υπάλληλος που συνελήφθη για εμπλοκή του στην υπόθεση της 12χρονης στα Σεπόλια.

Εκδηλώσεις

ΜΠΡΟΥΚΛΙΝ. Μέσα σε ιδιαίτερα συγκινητικό κλίμα πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 18 Ιουνίου η τελετή αποφοίτησης της 8ης τάξης του Ημερήσιου Ελληνικού Σχολείου “Αργύριος Φάντης” στον Καθεδρικό Ναό των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στο Μπρούκλιν.

Πολιτισμός

Η πρωτοεμφανιζόμενη συγγραφέας Μαρίνα Πλούμπη, μας χάρισε φέτος ένα παιδικό βιβλίο ξεχωριστό και μοναδικό για τα ελληνικά δεδομένα.

ΒΙΝΤΕΟ