Η νόσος Αλτσχάιμερ (Alzheimer) είναι μια χρόνια εκφυλιστική νόσος του εγκεφάλου και αποτελεί το συχνότερο αίτιο της άνοιας. Η κύρια κλινική εκδήλωσή της είναι η διαταραχή στη μνήμη, αλλά προσβάλλονται και άλλες εγκεφαλικές λειτουργίες και έτσι επηρεάζεται σοβαρά η κοινωνική ζωή του ασθενούς. Η νόσος Αλτσχάιμερ δεν έχει σχέση με την φυσιολογική γήρανση και λειτουργική έκπτωση του εγκεφάλου. Ωστόσο, όσο μεγαλώνει κανείς, τόσο πιο πολύ έχει πιθανότητες να προσβληθεί από τη νόσο.

Ποια είναι τα συμπτώματα της νόσου Αλτσχάιμερ;

Η νόσος Αλτσχάιμερ εκδηλώνεται με:

1. απώλεια μνήμης (το κυριότερο γνώρισμα της νόσου)
2. δυσκολία στην αφηρημένη σκέψη π.χ. στους υπολογισμούς με τους αριθμούς
3. δυσκολία στον λόγο, υπό την έννοια της εύρεσης της σωστής λέξης
4. έλλειψη προσανατολισμού, δηλαδή ο ασθενής μπορεί να χάσει το δρόμο για το σπίτι του κ.ο.κ.
5. δυσκολία στην κρίση και τη λήψη αποφάσεων. Ετσι ο ασθενής δεν μπορεί να λύσει απλά προβλήματα της καθημερινότητας, όπως το τι να κάνει όταν καίγεται το φαγητό στην κουζίνα
6. δυσκολία στην εκτέλεση των καθημερινών πράξεων
7. ψυχικές διαταραχές όπως κατάθλιψη, άγχος και επιθετικότητα.

Ο πατέρας μου, ηλικίας 65 ετών, έχει αρχίσει να ξεχνάει κατά καιρούς πράγματα, όπως π.χ. πού έβαλε τα κλειδιά του ή ποιο είναι το όνομα ενός καλού του φίλου. Αυτό σημαίνει ότι είναι η αρχή της νόσου Αλτσχάιμερ;

Οχι απαραίτητα. Η διαταραχή της μνήμης, όπως αναφέρεται και στην ενότητα άνοια, δεν αποτελεί από μόνη της ένδειξη νόσου Αλτσχάιμερ. Κάθε ασθενής με τέτοια συμπτώματα, πρέπει να εξεταστεί από νευρολόγο, προκειμένου να ελεγχθούν όλες οι γνωσιακές λειτουργίες (κρίση, προσανατολισμός, σύνθετη σκέψη κ.ο.κ.) και να τεθεί η σωστή διάγνωση.

Σε τι οφείλεται η νόσος Αλτσχάιμερ;

Αυτό που είναι σαφές είναι ότι η εκδήλωση της νόσου δεν έχει μια αιτία αλλά ένα πλέγμα από αίτια: γενετικά, περιβαλλοντικά και τρόπος ζωής. Σ’ ό,τι αφορά στο βιοχημικό υπόστρωμα, έχει βρεθεί ότι ορισμένες πρωτεΐνες όπως το βήτα-αμυλοειδές και η πρωτεΐνη-ταυ, σχετίζονται με την εκφύλιση και τον θάνατο των νευρικών κυττάρων κι αυτό είναι το πεδίο στο οποίο εστιάζεται η σύγχρονη έρευνα και τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται.

Σύγκριση ενός φυσιολογικού εγκεφάλου και ενός με νόσο Αλτσχάιμερ

Ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση της νόσου;

Οι παράγοντες κινδύνου είναι:

* Η ηλικία. Οσο αυξάνεται, τόσο μεγαλώνει η πιθανότητα εκδήλωσης της νόσου. Περίπου 5% των ασθενών στην ομάδα 65-74 ετών πάσχουν από τη νόσο Αλτσχάιμερ, αλλά στις ηλικίες άνω των 85 το ποσοστό ανεβαίνει στο 50%. Πολύ σπάνια υπάρχει ασθενής με Αλτσχάιμερ σε ηλικία κάτω των 40 ετών.

* Κληρονομικότητα. Αν έχετε πρώτου βαθμού συγγενή (πατέρα, μητέρα, αδελφό ή αδελφή) με νόσο Αλτσχάιμερ, υπάρχει ελαφρά αυξημένη πιθανότητα και για εσάς.

* Το φύλο. Η νόσος εμφανίζεται σχετικά συχνότερα στις γυναίκες. Πιθανώς παίζει ρόλο και το αυξημένο προσδόκιμο επιβίωσης στις γυναίκες.

* Η αρτηριακή υπέρταση, η αυξημένη χοληστερίνη και ο σακχαρώδης διαβήτης, εκτός από τα καρδιολογικά νοσήματα, αυξάνουν και τις πιθανότητες για νόσο Αλτσχάιμερ.

Ποιες είναι οι επιπλοκές της νόσου Αλτσχάιμερ;

Η κυριότερη επιπλοκή, που επηρεάζει τόσο τον ίδιο τον ασθενή όσο και το περιβάλλον του, είναι η κοινωνική απόσυρση. Ο ασθενής σε προχωρημένα στάδια της νόσου, δεν αναγνωρίζει τα οικεία του πρόσωπα και το σπίτι του, και θέτει τον εαυτό του σε κίνδυνο. Υπάρχει συχνά αδυναμία στη σίτιση (δυσκολία στην κατάποση, εισρόφηση) και πτώσεις στο έδαφος με αποτέλεσμα τραυματισμούς στο κεφάλι, κάταγμα ισχίου κ.ο.κ. Σε προχωρημένα στάδια ο ασθενής καθηλώνεται στο κρεβάτι και δεν μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί.

Πώς μπαίνει η διάγνωση της νόσου Αλτσχάιμερ;

Η διάγνωση της νόσου γίνεται από νευρολόγο και περιλαμβάνει:

1. τη λήψη του ιστορικού
2. την νευρολογική εξέταση
3. νευροψυχολογικές δοκιμασίες
4. αιματολογικές εξετάσεις για να αποκλειστούν άλλα απλά αίτια άνοιας όπως ο υποθυρεοειδισμός, η έλλειψη βιταμινών κ.ο.κ.
5. αξονική ή μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου, αλλά και PET.

Ποια είναι η αντιμετώπιση της νόσου Αλτσχάιμερ;

Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει:

1. ειδικά φάρμακα που επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου, ειδικά στα αρχικά στάδια
2. φάρμακα για άλλα συμπτώματα της νόσου, π.χ. αγχολυτικά, αντικαταθλιπτικά, υπνωτικά, αντιψυχωσικά κ.ο.κ.
3. αλλαγές στον τρόπο ζωής, τόσο για τον ασθενή όσο και για τους οικείους του. Ειδικά ο άνθρωπος που φροντίζει καθημερινά τον πάσχοντα από Αλτσχάιμερ, (π.χ. ο γιoς, η κόρη, ο σύζυγος) υφίσταται μεγάλη ψυχική καταπόνηση και πολύ συχνά χρειάζεται ψυχολογική υποστήριξη.

Ποια είναι τα ειδικά φάρμακα για τη νόσο Αλτσχάιμερ;

Πρόκειται για τους αναστολείς χολινεστεράσης (δονεπεζίλη, ριβαστιγμίνη και γαλανταμίνη) και για την μεμαντίνη.

Ποιες είναι οι αλλαγές στον τρόπο ζωής για έναν ασθενή με νόσο Αλτσχάιμερ;

Ο ασθενής με νόσο Αλτσχάιμερ πρέπει:

* να έχει μια διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά, ελαιόλαδο, ψωμί ολικής άλεσης κ.ο.κ.

* να ασκείται όσο είναι εφικτό, π.χ. να περπατά κάθε μέρα

* να ασκεί το μυαλό του με δραστηριότητες όπως το διάβασμα, η ζωγραφική και τα σταυρόλεξα

* να έχει οργανώσει τον τρόπο ζωής του (τη «ρουτίνα» του) π.χ. να έχει γραμμένα τα φάρμακά του και να τηρεί αυστηρά το πρόγραμμα της

καθημερινότητας (ώρες ύπνου κ.λπ).

* να συμμετέχει ενεργά όσο είναι εφικτό στην ζωή της οικογένειας παίρνοντας ρόλους, ακόμα και ασήμαντους. Να μην κάθεται π.χ. όλη την ημέρα στην τηλεόραση αλλά να βοηθάει στο μαγείρεμα, στο συγύρισμα του σπιτιού κ.ο.κ.

Η μητέρα μου πάσχει από νόσο Αλτσχάιμερ. Τι μπορώ να κάνω για να μειώσω την πιθανότητα να εμφανίσω κι εγώ;

1. να έχετε καλή φυσική κατάσταση, π.χ. να περπατάτε όσο μπορείτε κάθε ημέρα
2. να διατηρείτε φυσιολογικό σωματικό βάρος
3. να ρυθμίσετε την αρτηριακή πίεση και το σάκχαρο αίματος
4. να έχετε φυσιολογική χοληστερίνη
5. να σταματήσετε το κάπνισμα, αν καπνίζετε
6. η διατροφή σας να είναι πλούσια σε φρούτα και λαχανικά
7. να ασκείτε το μυαλό σας με δραστηριότητες όπως διάβασμα, ζωγραφική, ξένες γλώσσες και σταυρόλεξα
8. να κρατάτε επαφή με τους φίλους σας, να συμμετέχετε σε ταξίδια και άλλες κοινωνικές δραστηριότητες.

Ποια είναι η φυσική πορεία της νόσου, δηλαδή ποια θα είναι η εξέλιξη αν δεν γίνει τίποτα ως προς την αντιμετώπιση;

Σε γενικές γραμμές η νόσος Αλτσχάιμερ ακολουθεί μια πορεία σταδιακής επιδείνωσης.

Τα φάρμακα θα λαμβάνονται εφ’ όρου ζωής;

Τα ειδικά φάρμακα για τη νόσο Αλτσχάιμερ (δηλαδή οι αναστολείς χολινεστεράσης και η μεμαντίνη) χορηγούνται για όσο καιρό βοηθούν.

Πηγή: https://www.neurocenter.gr/alzheimer.html