Σε πρόσφατη συνέντευξή του, στη μεγάλη ομογενειακή εφημερίδα «Εθνικός Κήρυξ» της Αμερικής, ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής Θεόδωρος Β’ απάντησε στην ερώτηση του Θ. Καλμούκου αν είναι «δόκιμος ο χρόνος να καλέσει ο Οικουμενικός Πατριάρχης μία Σύναξη των Προκαθημένων», ως εξής:

«Είναι προσωπική απόφαση του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου ως η κεφαλή των Ορθοδόξων όποτε το κρίνει θα το κάνει γιατί ο Θεός του έχει δώσει σοφία».

Φυσικά η Κεφαλή, Δομήτωρ της Εκκλησίας είναι θεολογικώς ο Χριστός, αλλά η κεφαλή της υπ’ ουρανόν Ορθοδοξίας –ως πρωτεύθυνος– είναι, ιεροκανονικώς, ο Οικουμενικός Πατριάρχης, κι αυτό δεν μειώνει κανένα.

Το έχει πει ξεκάθαρα και ο Σεβ. Μητροπολίτης Σπάρτης κ. Ευστάθιος: «Η Κεφαλή της Εκκλησίας μας γενικώς αναγνωρίζουμε ότι είναι ο Χριστός μας. Αλλά επί της Γης είναι ο Οικουμενικός Πατριάρχης».

Αίφνης θυμήθηκα πρόσφατη αναφορά της Αρχιγραμματείας της Εκκλησίας της Αλβανίας σε κείμενο του Αρχιγραμματέως της Αγίας και Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου Γρηγορίου Φραγκάκη.

Εκεί, εν κατακλείδι, σημειώνεται:

«Τέλος, στον Τόμο της Ουκρανίας αναγράφονται τα εξής:

‘Προσεπιδηλούμεν τοις ανωτέρω ότι η εν Ουκρανία Αυτοκέφαλος Εκκλησία γινώσκει ως κεφαλήν τον Αγιώτατον Αποστολικόν Πατριαρχικόν Θρόνον, ως και οι λοιποί Πατριάρχαι και Προκαθήμενοι’. Παρόμοια αναφορά δεν υπάρχει στον Τόμο του Αυτοκεφάλου της Ορθοδόξου Εκκλησίας της Αλβανίας.

Δε νομίζω ότι διαφεύγει της προσοχής του Μακ. Αλβανίας κ. Αναστασίου ότι στο Συνοδικό Χρυσόβουλλο ή Τόμο, για την Πατριαρχική αξία της Εκκλησίας της Ρωσίας, ο οποίος φέρει τις υπογραφές του Κωνσταντινουπόλεως Ιερεμίου, Αντιοχείας Ιωακείμ, Ιεροσολύμων Σωφρονίου και ογδόντα ενός Μητροπολιτών, Αρχιεπισκόπων και Επισκόπων (Μάιος 1590, Καλ. Δελ. Τόμος ΙΙΙ, σελ. 25), αναγράφεται επί λέξει: ‘και ίνα κεφαλήν και αρχήν έχη αυτός τον Αποστολικόν Θρόνον της του Κωνσταντίνου πόλεως ως και οι άλλοι Πατριάρχαι’».

Επομένως, όχι ο τόμος της Αυτοκεφαλίας της Ουκρανίας, αλλά της ίδιας της Ρωσίας, ήδη από το 1590, αναγνωρίζει το Οικουμενικό Πατριαρχείο ως «κεφαλήν» και «αρχήν».

Ο Πατριάρχης του Δευτερόθρονου, πρεσβυγενούς Πατριαρχείου της Ανατολής, Αλεξανδρείας Θεόδωρος, δεν δυσκολεύεται να παραδεχτεί αυτή την αλήθεια των αιώνων, όπως, δυστυχώς, ο Αλβανίας Αναστάσιος.

Στη σημερινή, Τρίτη 10 Ιανουαρίου 2023, συνεδρίαση της Αγίας και Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, όπως αναφέρεται στο σχετικό ανακοινωθέν «το Ιερόν Σώμα επληροφορήθη εν συνοχή καρδίας και θλίψει τας διά των Γραμμάτων του Μακ. Πατριάρχου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ. Θεοδώρου ανακοινωθείσας ιεροκανονικάς αποφάσεις της κατ’ Αυτόν Εκκλησίας ως προς την εισπήδησιν της Εκκλησίας Ρωσσίας εις την δικαιοδοσίαν αυτής, ας αποδεχομένη, στηρίζει κατά πάντα το Παλαίφατον τούτο Πατριαρχείον εις τον δίκαιον αγώνα του υπέρ της κανονικής τάξεως».

Η κεφαλή, ο Αποστολικός και Πατριαρχικός Οικουμενικός Θρόνος, τάσσεται απερίφραστα υπέρ του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, που πλήττεται από την αντικανονική εισβολή του Πατριαρχείου Μόσχας στην δικαιοδοσία του.

Η κεφαλή, ως έχουσα το πρωτεύθυνον, παίρνει θέση, σαφή και ξεκάθαρη. Όχι αοριστολογίες, όχι ευχολόγια, όχι ανέξοδες ρητορείες περί ενότητος, αλλά θέση υπέρ του αδικουμένου έναντι του αδίστακτου εισβολέως.

Είθε και οι υπόλοιπες Ορθόδοξες Εκκλησίες να αναλάβουν «πανοπλίαν του φωτός», ήτοι την ευθύνη τους και να συμπορευθούν με την πρωτεύθυνη κεφαλή.

Τα ενυπόγραφα άρθρα στο «Φως Φαναρίου» εκφράζουν τον συντάκτη τους.

* Ο Παναγιώτης Ανδριόπουλος είναι καθηγητής Θεολογίας, μουσικός, συγγραφέας και υπεύθυνος του πρακτορείου εκκλησιαστικών ειδήσεων «Φως Φαναρίου».