ΜΟΣΧΑ. Μόλις ο Βλαντίμιρ Πούτιν προχώρησε σε μερική επιστράτευση για να ενισχύσει τις δυνάμεις που πολεμούν στην Ουκρανία, ο Τιμοφέι και ο Αντρέι, δύο αδέλφια από τη Μόσχα, προσπάθησαν να κλείσουν αεροπορικά εισιτήρια για να φύγουν από τη χώρα. Αλλά μέχρι να συνδεθούν στο διαδίκτυο, οι τιμές είχαν εκτοξευθεί σε τέτοια ύψη που δεν μπορούσαν να αγοράσουν τα τελευταία εναπομείναντα εισιτήρια.

Αντ’ αυτού, μπήκαν στο αυτοκίνητο. Ο πατέρας τους οδήγησε όλη τη νύχτα και διασχίζοντας 700 χιλιόμετρα τους πήγε στο Μινσκ, της γειτονικής Λευκορωσίας. Εκεί, το επόμενο πρωί μπήκαν σε πτήση για την Τασκένδη, την πρωτεύουσα του Ουζμπεκιστάν.

«Σκεφθήκαμε ότι ίσως θα αναγκαζόμασταν να διασχίσουμε παράνομα τα σύνορα μέσα από τα δάση εάν δεν μας άφηναν να φύγουμε από τη Ρωσία», δήλωσε ο 26χρονος Αντρέι, μιλώντας από την Τασκένδη. Και οι δύο αδελφοί θέλησαν να μην δώσουν το επίθετό τους προκειμένου να προστατεύσουν την οικογένειά τους που βρίσκεται πίσω στην πατρίδα τους.

Η επιστράτευση του Πούτιν οδήγησε δεκάδες χιλιάδες Ρώσους στο να εγκαταλείψουν τη χώρα, συχνά από παρακαμπτήριες διαδρομές.

Ο Κίριλ Πονομαρέφ, ένας 24χρονος δημοσιογράφος από το Βορονέτς κοντά στην Ουκρανία, προσπάθησε να φθάσει στο Γερεβάν της Αρμενίας. Χρειάστηκε να ταξιδέψει μία εβδομάδα με αυτοκίνητο, τρένο και αεροπλάνο, καλύπτοντας πάνω από 10.000 χιλιόμετρα.

Ακόμα και πριν την ανακοίνωση του Πούτιν, ο Πονομαρέφ σχεδίαζε να φύγει: είχε ήδη κλείσει εισιτήριο για το Γερεβάν αλλά η πτήση του απείχε ακόμα έξι ημέρες.

Την ημέρα μετά την ομιλία του Πούτιν, ο Πονομαρέφ αποφάσισε ότι ήταν πολύ επικίνδυνο να περιμένει. Ο περιφερειακός κυβερνήτης υπέγραψε διάταγμα που απαγόρευε στους εφέδρους να φύγουν από την περιοχή. Ο Πονομαρέφ μάζεψε τα πράγματά του μέσα σε λιγότερο από μία ώρα πριν ξεκινήσει ένα ταξίδι 600 χιλιομέτρων με αυτοκίνητο έως το Βόλγκογκραντ, κοντά στα σύνορα με το Καζακστάν. Εκεί βρήκε φθηνό εισιτήριο με τρένο για το Τατζικιστάν, που συνήθως μεταφέρει εργαζόμενους μετανάστες της Κεντρικής Ασίας προς και από τη Ρωσία.

«Η αίσθησή μου ήταν ότι το 90% των ανθρώπων στο βαγόνι μου ήταν Ρώσοι στρατεύσιμης ηλικίας. Ο ένας κοιτούσε τον άλλο σιωπηρά, αλλά όλοι καταλάβαμε τι συνέβαινε», δήλωσε ο ίδιος. «Στα σύνορα, ένας φρουρός ανέβηκε στο τρένο και είπε ‘Πω-πω, δεν έχω δει ποτέ τόσους πολλούς άνδρες σε αυτό το τρένο, πού πάτε όλοι;’», πρόσθεσε. «Όλοι είπαν ότι πήγαιναν να επισκεφθούν συγγενείς, τη γιαγιά ή τη φίλη τους».

Το τρένο χρειάστηκε 17 ώρες για να φθάσει στην πόλη Ατιράου του Καζακστάν, στην Κασπία Θάλασσα. Εκεί, ο Πονομαρέφ βρήκε μια πτήση για την οικονομική πρωτεύουσα του Καζακστάν, το Αλμάτι, περίπου 2.000 χιλιόμετρα ανατολικότερα. Από εκεί μπήκε σε πτήση για το Σαρτζάχ στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Προσπάθησε να εκμεταλλευθεί στο έπακρο τις 11 ώρες που πέρασε εκεί, πηγαίνοντας στην παραλία και κάνοντας μπάνιο στον Κόλπο, πριν πετάξει τελικά για το Γερεβάν.

ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΙ

Η Τασκένδη και το Γερεβάν, όπως και άλλες πρωτεύουσες πρώην σοβιετικών δημοκρατιών που επέτρεπαν την είσοδο Ρώσων χωρίς βίζα, έχουν γίνει πλέον παράδεισοι, ειδικά για ανθρώπους της ρωσικής αστικής μεσαίας τάξης που μπορούν να μετακινηθούν γρήγορα και είχαν τους πόρους για να διαφύγουν.

«Κλείσαμε δωμάτιο σε έναν ξενώνα για δύο εβδομάδες –και κυριολεκτικά όλοι εκεί ήταν Ρώσοι», δήλωσε ο Τιμοφέι, ένας από τους αδελφούς που πήγαν από τη Μόσχα στην Τασκένδη. «Εάν περπατήσεις στην πόλη, βλέπεις πολλούς Ρώσους, πολλούς εργαζόμενους σε εταιρίες τεχνολογίας που κάθονται και εργάζονται σε καφέ».

Το Ουζμπεκιστάν επιτρέπει στους Ρώσους να παραμένουν στη χώρα χωρίς βίζα για 90 ημέρες και έχει δηλώσει ότι δεν θα απελάσει Ρώσους που φθάνουν εκεί προσπαθώντας να αποφύγουν τη στρατολόγηση. Ο Αντρέι και ο Τιμοφέι σχεδιάζουν να μετακινηθούν στην Τουρκία όπου οι Ρώσοι μπορούν να αποκτήσουν άδεια παραμονής σχετικά εύκολα.

«Δεν περιμένω να επιστρέψω στη Ρωσία τους επόμενους έξι μήνες ή χρόνο», δήλωσε ο Αντρέι.

Για τον Πονομαρέφ, τον δημοσιογράφο, το μεγαλύτερο πολιτιστικό σοκ από την μετακίνησή του στο Γερεβάν ήταν το επίπεδο δημοκρατίας και η σχετική ελευθερία του Τύπου, σε σύγκριση με τη Ρωσία όπου είχαν κλείσει όλα τα ανεξάρτητα μέσα.

«Μπορείς να νιώσεις ένα είδος ελευθερίας», δήλωσε. «Νιώθεις ότι είναι μια δημοκρατική χώρα».