ΜΠΕΡΚΛΕΪ. ΚΑΛΙΦΟΡΝΙΑ. Το Πρόγραμμα Νεοελληνικών και Ελληνικών Σπουδών (Modern Greek and Hellenic Studies Program) του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, Μπέρκλεϊ, και το Ιδρυμα Νεοελληνικών Σπουδών (Modern Greek Studies Foundation) ανακοίνωσαν από κοινού την καθιέρωση του Προγράμματος Επισκέπτη Ακαδημαϊκού Νίκος Καζαντζάκης (Nikos Kazantzakis Visiting Scholar Program). Το πρόγραμμα καθίσταται εφικτό χάρη σε ένα κληροδότημα ύψους 1 εκατομμυρίου δολαρίων από το Ιδρυμα Νεοελληνικών Σπουδών με έδρα το Σαν Φρανσίσκο.

Το πρόγραμμα θα ξεκινήσει επίσημα το 2023 για να υποστηρίξει επισκέπτες ακαδημαϊκούς στον τομέα των νεοελληνικών σπουδών με ιδιαίτερη έμφαση στη νεοελληνική γλώσσα, τη λογοτεχνία, τον κινηματογράφο, την ιστορία και τον πολιτισμό. Οι μετέχοντες θα παρουσιάζουν μια ετήσια Διάλεξη Νίκος Καζαντζάκης και θα μπορούν να διεξάγουν σεμινάρια, να ασχολούνται με την έρευνα και να εκτελούν συναφείς ακαδημαϊκές δραστηριότητες κατά τη διάρκεια της παραμονής τους. Το Ιδρυμα και το Πανεπιστήμιο επιδιώκουν επίσης να ενισχύσουν το κληροδότημα για τη χρηματοδότηση μιας μόνιμης θέσης καθηγητού ή έδρας πλήρους απασχόλησης στο όνομα του Νίκου Καζαντζάκη, η οποία θα αντικατοπτρίζει τη βαθιά συμβολή του συγγραφέα στη νεοελληνική γλώσσα και λογοτεχνία.

Η καθηγήτρια Ιστορίας και Διευθύντρια του Προγράμματος Νεοελληνικών και Ελληνικών Σπουδών, Χριστίνα Φίλιου (Christine Philliou), σχολίασε: «Πρόκειται για μια θαυμάσια ευκαιρία να φέρουμε νέες συζητήσεις για τη συναρπαστική ιστορία, τον πολιτισμό και τη λογοτεχνία της Σύγχρονης Ελλάδας στο UC Berkeley, προσθέτοντας στα μακροχρόνια, παγκόσμιας κλάσης προγράμματα που διαθέτουμε στις Αρχαίες και Βυζαντινές Ελληνικές Σπουδές και επικοινωνώντας με τόσα άλλα περιφερειακά προγράμματα και τμήματα σε όλο το πανεπιστήμιο. Τιμώντας τη ζωή και το έργο του Νίκου Καζαντζάκη, τιμούμε τις πολύπλοκες, όμορφες και συχνά γεμάτες ένταση εμπειρίες των Ελλήνων στον σύγχρονο κόσμο, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην παγκόσμια διασπορά – και είμαστε συγκινημένοι με τη γενναιοδωρία του Ιδρύματος Νεοελληνικών Σπουδών και την εμπιστοσύνη που μας έδειξαν με αυτό το δώρο».

Το κληροδοτούμενο πρόγραμμα επισκεπτών ακαδημαϊκών φέρει το όνομα του Νίκου Καζαντζάκη, ενός γίγαντα της νεοελληνικής λογοτεχνίας, του πιο πολυδιαβασμένου νεοέλληνα συγγραφέα, του οποίου το έργο έχει μεταφραστεί σε 52 γλώσσες και ο οποίος ήταν υποψήφιος για το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας εννέα φορές. Στα γνωστά μυθιστορήματά του περιλαμβάνονται τα: «Αλέξης Ζορμπάς», «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται», «Καπετάν Μιχάλης» και «Ο τελευταίος πειρασμός». Το πιο προσωπικό του μυθιστόρημα ήταν η «Αναφορά στον Γκρέκο», μια αυτοβιογραφική ιστορία της πνευματικής και διανοητικής του διαδρομής. Εγραφε επίσης ποίηση, θεατρικά έργα, ταξιδιωτικά περιοδικά, παιδικά βιβλία, κινηματογραφικά σενάρια και βαθυστόχαστα φιλοσοφικά δοκίμια, όπως η «Ασκητική». Ο Καζαντζάκης θεωρούσε σημαντικότερο έργο του το επικό του ποίημα, «Οδύσσεια», που αποτελείται από 24 ραψωδίες με 33.333 στίχους όπως το πρωτότυπο του Ομήρου. Το εκπληκτικό έργο του περιλαμβάνει εξαιρετικά ευρείες και ποικίλες πτυχές των ελληνικών πολιτιστικών πρακτικών και πεποιθήσεων.

Η Νίκη Σταύρου (Niki Stavrou), εγγονή της Ελένης Καζαντζάκη και διευθύνουσα σύμβουλος της Kazantzakis Estate στην Αθήνα, επεσήμανε ότι κανένα άλλο πανεπιστήμιο δεν διαθέτει καθηγητή ή έδρα στο όνομα του Καζαντζάκη, ούτε καν στην Ελλάδα. «Πρόκειται για ένα ιστορικό επίτευγμα για τον Ελληνισμό και τη Νεοελληνική Λογοτεχνία, καθώς και για μια πολιτιστική γέφυρα που συνδέει τις δύο χώρες μας. Το να κοσμεί το όνομα του Νίκου Καζαντζάκη ένα από τα μεγαλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου αποτελεί τιμή στην κληρονομιά του. Αυτό το κληροδοτούμενο πρόγραμμα είναι μια υπόσχεση ότι η βαθιά καλλιτεχνική και πνευματική ομορφιά του έργου του θα βρει νέα ακροατήρια σε όλες τις ηπείρους για πολλές επόμενες γενεές, όπως ήταν η ειλικρινής επιθυμία της Ελένης Καζαντζάκη. Η Ελλάδα γιορτάζει αυτό το γεγονός».