Η υπογραφή της συμφωνίας «συναντίληψης» για την εκτόνωση της κρίσης που προκάλεσαν οι κατοχικές δυνάμεις στην Πύλα -στο μοναδικό μεικτό χωριό της Κύπρου στο οποίο διαβιούν Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι μαζί, όπως και πριν από το 1974- και είχε διαφημιστεί εντόνως από τα Ηνωμένα Εθνη, σαν μια επιτυχία που θα ανοίξει και το δρόμο για την επίλυση του Κυπριακού, βρίσκεται στον «αέρα». Για μια ακόμη φορά, η κατοχική Τουρκία μας επιδεικνύει προκλητικά την αναξιοπιστία της στην τήρηση μιας συμφωνίας, όπως το είχε πράξει και στο παρελθόν με άλλες συμφωνίες –όπως για παράδειγμα την Τρίτη Βιέννης για την Καρπασία- τις οποίες αποδέχθηκε για λόγους σκοπιμότητας αλλά ουδέποτε εφάρμοσε.

Τα εμπόδια για το «πείραμα της Πύλας», όπως χαρακτηρίστηκε -και παρουσιάστηκε σαν ένα τεστ για τη συμβίωση Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων σε μια μελλοντική λύση δικοινοτικής ομοσπονδίας- μας δείχνει πόσο εύθραυστη και επισφαλής είναι η πραγματικότητα επί του εδάφους, ενόσω συνεχίζεται η τουρκική κατοχή, με την Τουρκία να έχει ρόλο και λόγο σε ό,τι συμβαίνει στην Κύπρο.

Να θυμίσουμε ότι η περιβόητη συμφωνία/συναντίληψη που ήταν όντως κάτι πρωτόγνωρο στη διαδρομή του Κυπριακού, υπογράφηκε στις 9 Οκτωβρίου 2023 μεταξύ των δυο πλευρών και των Ηνωμένων Εθνών. Υπήρξε μάλιστα και δήλωση υποστήριξης από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Στην ουσία, όμως, δεν επρόκειτο για μια ξεκάθαρη συμφωνία αλλά για ένα «έγγραφο συναντίληψης» μεταξύ της ελληνοκυπριακής πλευράς και των Ηνωμένων Εθνών και μεταξύ της τουρκοκυπριακής πλευράς και των Ηνωμένων Εθνών. Η συμφωνία, δηλαδή, έγινε χωριστά, ανάμεσα στα δύο μέρη και τον ειδικό αντιπρόσωπο του ΓΓ του ΟΗΕ στην Κύπρο Κόλιν Πάουελ και όπως αποδεικνύεται από τις μετέπειτα ενέργειες της τουρκικής πλευράς έγινε έτσι για να μπορεί το κατοχικό καθεστώς εκ των υστέρων να την ερμηνεύει κατά το δοκούν. Αυτό πράττει και σήμερα, τινάζοντας το «πείραμα της λύσης» στον αέρα.

Το κατοχικό ψευδοκράτος δεν αναγνωρίζει τα συμφωνηθέντα μεταξύ της ε/κ πλευράς και των Ηνωμένων Εθνών για την επέκταση της νεκρής ζώνης στην περιοχή της Πύλας και τη μετατροπή της σε Αστική και Οικιστική Ζώνη Ανάπτυξης, στην οποία θα συνυπάρχουν και θα συμβιώνουν Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι. Ο προγραμματισμός προνοούσε την κατασκευή του δρόμου που ζητούν οι Τουρκοκύπριοι αλλά να διέλθει μέσω της νεκρής ζώνης που θα ελέγχουν τα Ηνωμένα Εθνη και για διαχωρισμό 400 οικιστικών οικοπέδων που με την υλοποίηση θα ήταν σαν να κτίζεται από το μηδέν ένα ολόκληρο δικοινοτικό χωριό, με αρχικό πληθυσμό 1.000 περίπου κατοίκων.

Με το που άρχισαν, όμως, οι εργασίες διαχωρισμού των οικοπέδων παρενέβη το κατοχικό καθεστώς και τις σταμάτησε με τη δικαιολογία ότι γίνονται έργα που δεν προβλέπονται από τη συμφωνία «συναντίληψης». Οι πληροφορίες, μάλιστα, αναφέρουν ότι το κατοχικό καθεστώς προβάλλει τώρα νέες απαράδεκτες αξιώσεις που καθιστούν τη συμφωνία μη εφαρμόσιμη.

Αν, λοιπόν, το πείραμα της Πύλας είναι και μια πρόβα λύσης του Κυπριακού, το συμπέρασμα είναι απογοητευτικό. Δεν πρόκειται να έχουμε ποτέ συμφωνία για μια πραγματικά βιώσιμη λύση, ενόσω διαρκεί η τουρκική κατοχή και η Τουρκία κρατά όμηρο την Κύπρο μόνο για τις γεωστρατηγικές της επιδιώξεις.