ΑΘΗΝΑ. Ιστορίες ζωής γεμάτες αγώνα για ανακάλυψη της αλήθειας, επανασύνδεση με τις ρίζες, «επιστροφή» στα πάτρια εδάφη… Τέτοιες είναι οι ιστορίες πολλών από τα χιλιάδες Ελληνόπουλα που κατά τις δεκαετίες του ’50 και του ’60 δόθηκαν μαζικά προς υιοθεσία. Οι χαρές και οι λύπες που έκτοτε τους επιφύλασσε η ζωή, σε αυτές τις νέες οικογένειες και σε αυτές τις νέες πατρίδες, σχεδόν πάντα συμπορεύονταν με μία γλυκόπικρη νοσταλγία για τον γενέθλιο τόπο, την Ελλάδα, το παρελθόν που χάθηκε και το μέλλον που προσδοκούσαν να κερδηθεί. Τρεις γυναίκες, η Μαίρη Καρδάρα (Mary Cardaras), η Μαρία Χέκινγκερ (Maria Heckinger) και η Σόνια Ρίνσντορπ (Sonia Rijnsdorp) μίλησαν στον «Ε.Κ.» για τις δικές τους πορείες ζωής, το παράπονο, τις αγωνίες και τη δικαίωση.

Αναζήτηση της αλήθειας

Περήφανη Ελληνίδα δήλωνε από πάντα η Μαίρη, ούσα υιοθετημένη από ζευγάρι Ελληνοαμερικανών και έχοντας επαφή με την ελληνική κουλτούρα, γλώσσα και θρησκεία. Για χρόνια ολόκληρα έψαχνε διακριτικά οποιαδήποτε πληροφορία θα μπορούσε να την οδηγήσει στην αλήθεια για τις ρίζες της και την περαιτέρω επανένωση με αυτές.

Η Μαίρη εξιστόρησε στον «Ε.Κ.»: «Οταν η Αμαλία, η θετή μου μητέρα, πέθανε το 2018 (ο πατέρας μου πέθανε το 2000), ένιωσα εντελώς μόνη και ξεκρέμαστη και αποφάσισα λίγο αργότερα να επανασυνδεθώ με τις ρίζες μου. Επέστρεψα στην εκκλησία και γράφτηκα σε ελληνικό σχολείο».

Κατόπιν μίας σειράς μοιραίων συναντήσεων, συνέχισε η ίδια, «έμαθα για το βιβλίο ‘Adoption, Memory and Cold War Greece: Kidpro Quo?’ και έμαθα για πρώτη φορά για τη σκοτεινή περίοδο της Ιστορίας της Ελλάδας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Εμφύλιο Πόλεμο. Ημουν ένα από τα 4.000 υιοθετημένα παιδιά για τα οποία πραγματοποίησε έρευνα και έγραψε η Δρ Γκόντα Βαν Στιν (Dr. Gonda Van Steen). Με τη βοήθεια της Γκόντα Βαν Στιν και της Μαίρης Θεοδωροπούλου, η οποία διευθύνει μια οργάνωση που ονομάζεται Κέντρο Ερευνών Ρίζες, έμαθα ότι η βιολογική μου μητέρα είχε πεθάνει, αλλά στη συνέχεια βρήκα και γνώρισα τον θείο και τα ξαδέλφια μου, τους φίλους και τη γυναίκα που φρόντιζε τη μητέρα μου. Μόλις το 2022 έμαθα ότι η μητέρα μου καταγόταν από ένα χωριό της Ηπείρου που ονομάζεται Ελάτη. Πέρασε κάποιο διάστημα στην Αρτα, έπειτα στην Αθήνα μετά τη γέννησή μου και στη συνέχεια μετακόμισε στην Κάτω Βασιλική, κοντά στη Ναύπακτο».

Επιστροφή στον γενέθλιο τόπο

«Θα πάω στην Ελάτη αργότερα φέτος, αλλά έχω πάει στον τάφο της μητέρας μου και στο μέρος όπου ζούσε τα τελευταία τριάντα περίπου χρόνια. Είδα το σπίτι της και μου έδωσαν το παλτό της και ένα ρολόι που φορούσε. Πλησίασα το ρούχο στο πρόσωπό μου. Είχε ακόμα τη μυρωδιά της πάνω του», σημείωσε η Μαίρη δηλώνοντας συγκλονισμένη που με έναν τρόπο βρέθηκε κοντά στη βιολογική της μητέρα, στην οποία μάλιστα, όπως της εξέφρασαν άνθρωποι που τη γνώριζαν, μοιάζει πολύ.

«Voices of the Lost Children of Greece»

Προσφάτως κυκλοφόρησε και το βιβλίο «Voices of the Lost Children of Greece» (Φωνές των χαμένων παιδιών της Ελλάδας), το οποίο εισηγήθηκε και επιμελήθηκε η ίδια η Μαίρη. «Είμαι πολύ, πολύ περήφανη για τη συλλογή και για τους δεκατρείς δοκιμιογράφους που μαζί μου αφηγήθηκαν τις ιστορίες υιοθεσίας τους. Για πολλούς από τους συμπατριώτες μου υιοθετημένους, ήταν κάτι πολύ θαρραλέο – να εκθέσουν τον εαυτό τους ξαναζωντανεύοντας κάποιες από τις πολύ οδυνηρές εμπειρίες τους, μιλώντας σε άλλους γι’ αυτές. Ολοι έχουμε διαφορετικές ιστορίες, αλλά υπάρχουν ομοιότητες στα συναισθήματά μας. Αυτές οι μαρτυρίες είναι σημαντικές ώστε οι άνθρωποι να καταλάβουν ότι η υιοθεσία μπορεί επίσης να αποτελέσει πηγή μεγάλου πόνου και σύγχυσης. Σκεφτείτε το. Για να δημιουργηθεί μια οικογένεια, μια άλλη έπρεπε να καταστραφεί. Η υιοθεσία δεν είναι τόσο απλή. Τα υιοθετημένα μωρά και τα μικρά παιδιά εξελίσσονται σε ενήλικες υιοθετημένους και έχουμε την ανάγκη και θέλουμε να ξέρουμε από πού και από ποιον προερχόμαστε. Είναι ανθρώπινο δικαίωμά μας να έχουμε αυτές τις ζωτικές πληροφορίες, οι οποίες τελικά μας ολοκληρώνουν», είπε.

Το «γιατί»

Σε σχετική ερώτηση γι’ αυτό το πιθανώς αιώνιο «γιατί», η Σόνια, η οποία δόθηκε προς υιοθεσία σε μία οικογένεια στην Ολλανδία όταν ήταν 1,5 ετών, αποκρίθηκε: «Συναντήθηκα με τη βιολογική μου μητέρα το 2000 και μου είπε ότι ήταν έγκυος και ο πατέρας μου δεν ήθελε να την παντρευτεί, οπότε αναγκάστηκε να με δώσει. Μόλις πριν από 2 χρόνια έμαθα την πλήρη ιστορία, όταν έμαθα ποιος ήταν ο πατέρας μου. Μια από τις αδελφές του είναι ακόμα ζωντανή και μου είπε ότι η μητέρα μου επέστρεψε στην πόλη λέγοντας σε όλους ότι είχε αποβάλει. Κανείς δεν έμαθε ποτέ για τη γέννησή μου».

Συναισθήματα για τους βιολογικούς γονείς

Η Σόνια, αφού παραδέχτηκε ότι για πολλά χρόνια ήταν πολύ θυμωμένη με τη βιολογική της μητέρα που την έδωσε για υιοθεσία, περιέγραψε την ιδιαίτερα συναισθηματικά φορτισμένη επανασύνδεση με την οικογένεια του πατέρα της. «Πριν από δύο χρόνια βρήκα όλη την οικογένεια από την πλευρά του πατέρα μου, αλλά ο πατέρας μου είχε ήδη πεθάνει το 1994. Η οικογένειά του με αποδέχτηκε πλήρως. Εχω άλλα 8 αδέλφια και πολλά ξαδέλφια. Μου λένε ότι ο πατέρας μου θα ήθελε πολύ να μάθει για μένα. Ο μεγαλύτερος αδελφός μου με ρώτησε, εξ ονόματος και των άλλων αδελφών, αν ήθελα να πάρω το επώνυμό τους, μαζί με το ολλανδικό μου επώνυμο, καθώς ο πατέρας μου θα το ήθελε αυτό. Ετσι, πέρυσι κατέθεσα την αίτηση στο υπουργείο Δικαιοσύνης, για να αλλάξω το επώνυμό μου. Η υπόθεση εκκρεμεί».

«Τα συναισθήματά μου, κυρίως για τη μητέρα μου, έχουν χαλαρώσει. Ξέρω τώρα ότι οι γυναίκες στα τέλη της δεκαετίας του ’50, αρχές της δεκαετίας του ’60 δεν είχαν άλλη επιλογή από το να δώσουν το παιδί τους. Κάτω από την πίεση της οικογένειας, της εκκλησίας…», συμπλήρωσε στη συνέχεια της κουβέντας μας.

Επαφές με άλλους υιοθετημένους

«Εχουμε μια μεγάλη κοινότητα και βλεπόμαστε τακτικά. Μια φορά το χρόνο οργανώνουμε ένα δείπνο για όποιον θέλει να συμμετάσχει (περίπου 40-50 άτομα, συνήθως τα ίδια κάθε χρόνο!) και εν τω μεταξύ έχουμε τους δικούς μας φίλους και μικρές υποομάδες με τους οποίους τρώμε, βγαίνουμε έξω κ.λπ. Εκτός αυτού, έχουμε τη δική μας ομάδα στο Facebook, TaPedia», είπε η Σόνια αναφερόμενη στους ελληνικής καταγωγής υιοθετημένους της Ολλανδίας.

Τα δύσκολα χρόνια με τη θετή οικογένεια

«Ημουν τριών ετών όταν έφτασα στο Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνιας από το Ορφανοτροφείο της Πάτρας. Δεν μου είπαν ποτέ ότι ήμουν υιοθετημένη, αλλά ήξερα από νωρίς ότι ήμουν διαφορετική από τους συνομήλικούς μου», σημείωσε μιλώντας στον «Ε.Κ.» η Μαρία, της οποίας η πορεία ζωής στους κόλπους της θετής οικογένειας, τους Πέισις (Paces), απεδείχθη πλέον δύσκολη.

«Ο μπαμπάς μεγάλωσε από δύο ψυχικά ασταθείς γονείς και δεν ήταν κατάλληλα προετοιμασμένος για να γίνει ένας στοργικός σύζυγος και πατέρας, επειδή δεν είχε βιώσει ο ίδιος την αγάπη. Οταν προσπάθησαν να δημιουργήσουν οικογένεια χωρίς επιτυχία, ο μπαμπάς κατηγορούσε τη μαμά. Δώδεκα χρόνια αργότερα ένα τεστ γονιμότητας έδωσε τελικά την απάντηση. Ο μπαμπάς ήταν στείρος! Σε μια απελπισμένη κίνηση αυτοπροστασίας, ο μπαμπάς αποδέχτηκε την υιοθεσία, αλλά κατά βάθος παρέμενε διστακτικός απέναντι στην ιδέα. Το κίνητρό του να υιοθετήσει είχε ελάχιστη σχέση με την αγάπη για τα παιδιά – ήταν μια ύστατη προσπάθεια να αποκρύψει την στειρότητά του και να σώσει το γάμο του. Η συνέπεια αυτής της απόφασης είχε ένα συναισθηματικό τίμημα για μένα που άφησε βαθιά σημάδια με τα οποία παλεύω ακόμα και σήμερα».

«Αν»…

«Μεγαλώνοντας στο σπίτι των Πέισις, συχνά ευχόμουν να μην είχα υιοθετηθεί ή τουλάχιστον να μην είχα υιοθετηθεί από αυτούς. Αν είχα μείνει με τη βιολογική μου μητέρα, τη Χαρίκλεια, θα είχαμε δυσκολευτεί οικονομικά τα πρώτα χρόνια, αλλά φτωχή δεν σημαίνει δυστυχισμένη. Η Χαρίκλεια θα μου παρείχε ένα ασφαλές σπίτι, γι’ αυτό είμαι σίγουρη. Θα ήταν όλα τελείως διαφορετικά αν η Χαρίκλεια μπορούσε να κρατήσει εμένα και τη δουλειά της στο εργοστάσιο επίπλων. Οπως και να ‘χει, δεν έχω καμία αμφιβολία ότι κάτι θα είχε σκεφτεί», εξομολογήθηκε καταληκτικά η ίδια σε μία εκ βαθέων κατάθεση ψυχής.