x
 

ΑΠΟΨΕΙΣ

Τυφλοσούρτης του Ελληνισμού η Λαμπρή

Αν γραφόταν κάποτε τυφλοσούρτης για τον Ελληνισμό, θα περιείχε τις ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδας. Εκεί βιώνονται με τον πλέον εναργή τρόπο οι διαχρονικές αξίες και έννοιες που χαράσσουν την ιστορική πορεία του Ελληνισμού και στέκονται ως τηλαυγείς φρυκτωρίες.

Η αναζήτηση του «Λόγου», που ανέκαθεν έπαιξε κεντρικό ρόλο στην διαμόρφωση της ελληνικής κοσμοθεωρίας, απέκτησε πλήρες νόημα και ολοκληρώθηκε μέσα από το πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Στη λειτουργία της Ανάστασης, ακούμε στο κατά Ιωάννου Ευαγγέλιο ότι «εν αρχή ην ο Λόγος και ο Λόγος ην προς τον Θεόν, και Θεός ην ο Λόγος».

Στο Ευαγγέλιο που διαβάζεται το βράδυ της Μεγάλης Τρίτης, όπου ο Φίλιππος και ο Ανδρέας πληροφορούν τον Κύριο ότι ζητούν να Τον δουν «τινες Ελληνες», Εκείνος απαντά «ελήλυθεν η ώρα ίνα δοξασθή ο Υιός του ανθρώπου». Από εκείνη την στιγμή και μετά, Τον δοξάζει ακατάπαυστα ο Ελληνισμός, ειδικά την Μεγάλη Εβδομάδα, όταν κυριολεκτικά ξεπερνάει τον εαυτό του, συνοδεύοντας το ξετύλιγμα του θείου δράματος και της ζειδώρου Εγέρσεως με ποιητικά και μουσικά αριστουργήματα, λειτουργική δραματουργία, φιλοκαλία που εμποιεί κατάνυξη και ανυψώνει την καρδιά και πανηγυρισμούς που σημαίνουν τον θρίαμβο του θεανθρώπου Ιησού επί του θανάτου και τις σωτηριολογικές εκφάνσεις του γεγονότος αυτού για όλη την ανθρωπότητα.

Η αρχή της φιλοκαλίας κυριαρχεί ολόκληρη την εβδομάδα και εκδηλώνεται ποικιλοτρόπως, μέσα από τον ουσιαστικό συμβολισμό των ακολουθιών του Νυμφίου και των Αγίων Παθών ή την κομψότητα του απλού κι όμως συνάμα υπερβολικά όμορφου στολισμού του Επιταφίου. Το προανάκρουσμα της Ανάστασης το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου με το παταγώδη σκόρπισμα δαφνών είναι εξίσου συναρπαστικό, όπως, φυσικά, και η εμπειρία της Αναστάσιμης Ακολουθίας, όπου συγκεντρώνονται όλοι οι λαμπαδηφόροι πιστοί κάτω από τον «σαπφείρινο και αστερόεντα θόλο του ουρανού», ψάλλοντας τον πασχαλινό παιάνα «Χριστός Ανέστη», καθώς περιμένουν τα «πρώτα μειδιάματα της κροκοπέπλου Ηούς».

Η έννοια του «χαροποιού πένθους» είναι το κεντρικό θέμα ολόκληρης της Σαρακοστής, με την Εκκλησία να μας εισαγάγει στην αρχή της «χαρμολύπης», της «νηφάλιας μέθης». Ακόμη και στο απόγειο του θείου δράματος, την σύλληψη του Κυρίου, την σταύρωσή και θεόσωμο ταφή Του, υπάρχει μια υποβόσκουσα χαρά που ετοιμάζεται να ανθίσει όπως τα εαρινά άνθη, με την Εκκλησία να υπενθυμίζει στους πιστούς ότι μετά την Σταύρωση ακολουθεί πάντα η Ανάσταση.

Ισως γι’ αυτό, μετά την λειτουργία της Ανάστασης, η ακολουθία του Επιταφίου είναι η λαμπρότερη του έτους, διακρινόμενη για το κάλλος της υμνογραφίας, που συμπεριλαμβάνει τον Κανόνα «Κύματι θαλάσσης», τα Εγκώμια, και φυσικά την περιφορά του Επιταφίου, όπου συμμετέχει και αυτή τούτη η φύση, η μυροβόλος άνοιξη, στην προσφερόμενη δοξολογία, μεγαλύνοντας τα σωτήρια πάθη του Κυρίου και περιμένοντας την Ανάστασή Του.

Οπως γράφει χαρακτηριστικά ένας από τους μεγαλύτερους λογοτέχνες της Ρωμιοσύνης, ο ανυπέρβλητος Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, το βράδυ το Μεγάλου Σαββάτου, στην Ανάσταση, η Εκκλησία, «αποβάλλουσα την πένθιμον περιβολήν, ενδύεται λευκήν και φεγγοβόλον στολήν, ως αναντανακλά επ’ αυτής η λευκότης και η λάμψις του αγγέλου, του αποκυλίσαντος τον λίθον του μνημείου. Τα ανήλια βάθη, οι ζοφεροί θόλοι των χριστιανικών ναών διαυγάζονται ως εν ημέρα ανεσπέρου φωτός, και τα άνθη τα εύοσμα και δροσόεντα, άτινα από των λειμώνων και των κήπων μετηνέχθησαν, όπως στολίσωσι την επιτάφιον σινδόνα του Σωτήρος, τηρούσιν έτι της ραδινής των χάριτος, των κοσμικών των θελγήτρων τα ίχνη εν τη τεθολωμένη υπό του λιβάνου ατμοσφαίρα των ναών. Και η Εκκλησία καταπέμπει την ευχήν αυτής την αναστάσιμον κατά την ημέραν ταύτην εν γλώσση αλλοία ή η συνήθης εν γλώσση πλήρει παιδικών, θα ελέγομεν, σκιρτημάτων και παιδικής συγκαταβάσεως. Εις την μεγάλην ευωχίαν της Αναστάσεως προσκαλεί πάντας, παρόντας και απόντας, νηστεύσαντας και μη νηστεύσαντας, πιστούς και απίστους, και τους φέροντας ένδυμα γάμου και τους αγοραίον περιβαλλομένους ιμάτιον. Ω μέθη της Νύμφης επί τη ανακτήσει του Νυμφίου, ώ μέθη τρισαγία και ανερμήνευτος»!

Ο Παπαδιαμάντης, εξηγεί επίσης, στην κατατοπιστική αρθρογραφία του για την Μεγάλη Εβδομάδα, ότι όσοι μελετήσουν προσεκτικά την υμνογραφία των ιερών ακολουθιών θα διαπιστώσουν ότι η Εκκλησία διασώζει και κάνει γνήσια χρήση της πινδαρικής ρυθμοποιίας, της αρχαίας μετρικής στιχουργικής τέχνης, κλασσικών ρητορικών σχημάτων όπως το υπερβατόν και τον παραλληλισμό και φυσικά, της εναλλαγής ήχων, όπου το καθένα επιδρά και εμπνέει τους πιστούς ανάλογα, όπως οι εξαίσιες μελαγχολικές λυδικές αρμονίες και οι πανηγυρικές δώριες.

Στον φημισμένο Επιτάφιο λόγο του Περικλέους, ο κορυφαίος Αθηναίος πολιτικός αναφέρει την φημισμένη φράση ότι «φιλοκαλούμεν μετ’ ευτελείας», τονίζοντας παράλληλα ότι οι Αθηναίοι φιλοσοφούν χωρίς μαλθακότητα. Το ήθος της Εκκλησίας εμποτίζεται από παρόμοια αντίληψη, όπου μπορεί να ανυψώσει τα πλέον απέριττα πράγματα (η μονοφωνική μουσική, τα φρεσκοκομμένα άνθη, το ψωμί και το κρασί που αποτελούν τα τίμια δώρα) στα πλέον ουσιαστικά και όμορφα, ενώ οι πνευματικές της αναζητήσεις δεν αποκλείουν την σωματική άσκηση και σκληραγωγία.

Το Πάσχα είναι πραγματικός τυφλοσούρτης για τον Ελληνισμό, με την διαφορά ότι «βιώνεται», δεν «μαθαίνεται» (για να συνάδει και με την αριστοτελική αντίληψη περί μετάδοσης γνώσεως). Αποτελεί την μεγαλύτερη γιορτή του Ελληνισμού και το πολυτιμότερό του στολίδι, εξ ου και λέγεται ελληνοπρεπέστατα Λαμπρή. Χριστός Ανέστη!

Twitter @CTripoulas

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Το κατοχικό καθεστώς αποφάσισε πρόσφατα την επέκταση μέχρι και τις 3 Δεκεμβρίου 2024, της «άδειας» της «εταιρείας» με την ονομασία «Selin Tourism Ltd» για διαχείριση του καζίνο του ξενοδοχείου «Oscar Resort» στην κατεχόμενη Κερύνεια.

Σχόλια

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

ΠΙΟ ΔΙΑΒΑΣΜΕΝΑ

Αντίλογος

Παρενέβη, διαβάζω, ο υπουργός Υγείας, Θάνος Πλεύρης, για να τεθεί σε διαθεσιμότητα ο δημόσιος υπάλληλος που συνελήφθη για εμπλοκή του στην υπόθεση της 12χρονης στα Σεπόλια.

Εκδηλώσεις

ΜΠΡΟΥΚΛΙΝ. Μέσα σε ιδιαίτερα συγκινητικό κλίμα πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 18 Ιουνίου η τελετή αποφοίτησης της 8ης τάξης του Ημερήσιου Ελληνικού Σχολείου “Αργύριος Φάντης” στον Καθεδρικό Ναό των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης στο Μπρούκλιν.

Πολιτισμός

Η πρωτοεμφανιζόμενη συγγραφέας Μαρίνα Πλούμπη, μας χάρισε φέτος ένα παιδικό βιβλίο ξεχωριστό και μοναδικό για τα ελληνικά δεδομένα.

ΒΙΝΤΕΟ