Ενα κλασικό σημάδι της τρίτης ηλικίας είναι να ακούς για τον θάνατο ενός ατόμου πολύ καιρό μετά το θάνατό του. Ισως αυτό να οφείλεται στην αυξανόμενη απομόνωση καθώς κανείς γερνάει. Απλά, με κάποιο τρόπο, χάνεις σταδιακά την επαφή με τους ανθρώπους. Ως παράδειγμα, μόλις πρόσφατα έμαθα ότι ο Τζέιμς Τσιμπίδης (James Chimbidis) απεβίωσε την Παρασκευή 11 Μαΐου 2018. Ο Τσιμπίδης ήταν μία προσωπικότητα πολιτισμού/ένας πολιτιστικός φορέας τόσο για τους Ελληνες όσο και για τους Αμερικανούς. Ο «πολιτιστικός φορέας» είναι ένας όρος και μια έννοια που προέρχεται από τις ανθρωπιστικές σπουδές. Αυτά τα λίγα, επιλεγμένα άτομα, προσδιορίζονται συλλογικά ως «κάθε άτομο… που φέρει, και έτσι διαχέει, πολιτιστικές αξίες και χαρακτηριστικά μεταξύ των κοινωνιών. Ο ρόλος των φορέων του πολιτισμού είναι ιδιαίτερα σημαντικός σε εκείνους τους πολιτισμούς που βρίσκονται σε μετάβαση ή βιώνουν απειλή έξωθεν του πολιτισμού».

Για σχεδόν 60 έτη, ο Τζέιμς Τσιμπίδης χρησιμοποιώντας τα ντοκιμαντέρ, την τηλεόραση, τα ραδιοφωνικά προγράμματα, τις διαλέξεις και τον έντυπο λόγο προσπάθησε να διευρύνει και να ενισχύσει την κοσμοθεωρία των διαφόρων ακροατηρίων του.

Στην πραγματικότητα, ο Τσιμπίδης ανήκει σε μια εξαιρετικά εκλεκτή ομάδα Ελληνοαμερικανών, οι οποίοι έχουν όλοι με κάποιο τρόπο εξαφανιστεί όχι απλώς από τη δημόσια σκηνή, αλλά -όπως μου φαίνεται- και από τη συλλογική μας μνήμη.

Μπορώ να σκεφτώ, μόνο κατά τη διάρκεια της δικής μου ζωής, άτομα όπως η Κωνσταντίνα Καλλίνικου (Constance Callinicos), ο Φώτιος Λίτσας (Fotios Litsas), ο Λέων Μαρινάκος (Leon Marinakos), η Εύα Καταφύγιου-Τόπινγκ (Eva Katafygio-Topping), ο Πίτερ Πούλος (Peter Poulos), η Θεοδώρα Βάσιλς (Theodora Vasils), η Μαίρη Βούρας (MaryVouras) και τόσοι άλλοι, οι οποίοι θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν ως οικοδεσπότες ή/και ομιλητές σε αμέτρητες πολιτιστικές εκδηλώσεις και δημόσια προγράμματα.

Οπως έχουν τα πράγματα, για τις μελλοντικές γενιές των Ελλήνων, το να μπορέσουν να εντοπίσουν τέτοια αφοσιωμένα άτομα δεν θα είναι εύκολο. Παραδόξως, ενώ κατά τη διάρκεια της ζωής τους, αυτά τα επίλεκτα άτομα κατέβαλαν κάθε δυνατή προσπάθεια να καταγράψουν τις δράσεις και τις ζωές αξιόλογων Ελλήνων, ενώ παράλληλα προσπάθησαν να κάνουν τα πρόσωπα αυτά ευρύτερα γνωστά στο ελληνικό αλλά και στο αμερικανικό κοινό – περιέργως οι ίδιοι είναι συχνά πλέον ξεχασμένες μορφές. Είναι απίστευτο, δεδομένης της άοκνης προσπάθειάς τους, ότι οι συλλογικές τους προσπάθειες κατά τη διάρκεια της ζωής τους είναι κάπως, τώρα, απλά χαμένες στο χρόνο. Οι ελληνοαμερικανικές κοινότητες σε όλη τη χώρα χάνουν όλο και περισσότερες από τις δικές τους τέτοιες προσωπικότητες. Ποτέ δεν υπήρξαν στενόμυαλοι, τα άτομα αυτά είχαν πάντα ευρεία δράση στο έργο τους, με μια διά βίου τάση να επιστρέφουν σε θέματα γύρω από την ελληνική ιστορία και τον ελληνικό πολιτισμό με τους ευρύτερους όρους.

Αυτός ο πολύ σύντομος απολογισμός έχει σκοπό να αναδείξει και να τιμήσει έναν από αυτούς τους διά βίου πρωταθλητές της δημόσιας ζωής.

Ο Τζέιμς Τσιμπίδης, γεννήθηκε στις 6 Ιουνίου 1929 στο Σικάγο του Ιλινόις από Eλληνες μετανάστες γονείς, τον Νικόλα και την Παναγιώτα (Νικολού) Τσιμπίδη (Nicolas and Panayiota (Nickolou) Chimbidis). Το ζεύγος Τσιμπίδη είχε άλλους δύο γιους, τον Μιχαήλ και τον Λεωνίδα. Γύρω στην ηλικία των έξι ετών, ο Τζιμ μετακόμισε με την οικογένειά του στην 628 South Van Buren Avenue στο Μέισον Σίτι της Αϊόβα. Σε μια ομιλία του στην τάξη του Λυκείου του Μέισον Σίτι το 1947, ο Τσιμπίδης υπενθύμισε ότι: «Η παλαιότερη βιομηχανία του Μέισον Σίτι, η κατασκευή προϊόντων από τούβλα και κεραμίδια, χρονολογείται από το 1871 και αποτελούσε βασικό πυλώνα της γειτονιάς που ήταν γνωστή ως κοινότητα των τσιμεντοβιομηχανιών. Μεγαλώνοντας στην περιοχή των τσιμεντοβιομηχανιών [ο Τσιμπίδης συνέχισε να θυμάται ότι] τα πορτοκαλόχρωμα εργοστάσια τούβλων και κεραμιδιών προκαλούσαν κάθε είδους ίντριγκα και παιδική έξαψη της φαντασίας… Εδώ, ανάμεσα στις στοίβες από τούβλα και κεραμίδια, σκάβαμε τις μυστικές μας κρυψώνες. Εδώ κάναμε τις συναντήσεις μας στη λέσχη και αποθηκεύαμε τα λαστιχένια όπλα μας. Οι τσιμεντοβιομηχανίες ήταν επίσης τα μέρη όπου κάναμε συζητήσεις με πολλούς ενδιαφέροντες μετανάστες εργάτες που είχαν έρθει από όλες τις γωνιές του κόσμου (Life in the Brickyard, part II Globe Gazette Mason City, (IA) Nov 12, 2000).

Ο Τσιμπίδης μεγάλωσε και έγινε ένας γεροδεμένος νεαρός που αγαπούσε τα σπορ, ιδίως το μπέιζμπολ. Μετά το Λύκειο ο Τσιμπίδης (αριστερόχειρας) επιλέχθηκε από τους New York Giants ως ρίπτης και έπαιξε για ένα διάστημα για τους συλλόγους των Giant στο Σπρίνγκφιλντ του Οχάιο και στο Σάνφορντ της Φλόριδας. Οπως μου είπε ο Τζιμ, σύντομα τον επιστράτευσαν για να αρχίσει να παίζει «στους μεγάλους», όπως ο ίδιος το διατύπωσε. Αλλά ενώ βρισκόταν στο λεωφορείο μαζί με τους άλλους νεοσυλλέκτους παίκτες αναστατωνόταν όλο και περισσότερο και απλώς επέστρεψε στο σπίτι του.

Ο Τσιμπίδης υπηρέτησε επίσης στον Στρατό των Ηνωμένων Πολιτειών κατά τη διάρκεια της Σύρραξης της Κορέας (1950-1953). Μετά την τιμητική του απαλλαγή ο Τσιμπίδης φοίτησε στο Πανεπιστήμιο της Αϊόβα λαμβάνοντας, τόσο το πτυχίο του όσο και το μεταπτυχιακό του στη ραδιοτηλεοπτική δημοσιογραφία.

Ο Τσιμπίδης εργάστηκε για πρώτη φορά στην τηλεόραση «στη δημόσια υπηρεσία ABC WJZ-TV του Πανεπιστημίου John Hopkins στη Βαλτιμόρη (Globe-Gazette (MasonCity) IA) 12 Αυγούστου 1961)». Ιδιαίτερα αξιοσημείωτη ήταν η συμμετοχή του στη δημιουργία της εκ του αποτελέσματος μακροχρόνιας τηλεοπτικής σειράς «Ανθρωποι που άλλαξαν τον κόσμο» («Men Who Changed the World»). «Σκοπός της σειράς ήταν να δείξει ότι οι εξελίξεις πυροδοτούνται από άνδρες των οποίων οι ιδέες είναι τόσο επαναστατικές που άλλαξαν την πορεία των ανθρώπινων γεγονότων». Ξεκινώντας στις 4 Ιανουαρίου 1959, η σειρά «Ανθρωποι που άλλαξαν τον Κόσμο. Μέρος 1, ‘το θηρίο μέσα τους’» μεταδόθηκε με τα εύσημα της συγγραφής να μοιράζονται αφειδώς μεταξύ των Λιν Πουλ (Lynn Poole), Εντουιν Φράιερς (Edwin Fryers), Γουόλτερ Μίλις (Walter Millis), Ντέιβιντ Μπελ (David Bell) και Τζέιμς Τσιμπίδης (JamesChimbidis)» (βλ. Πανεπιστήμιο John Hopkins, 1959 Peabody Digest). Ο Τσιμπίδης εργάστηκε σε αυτή τη διάσημη πλέον σειρά για τέσσερα χρόνια.

Μετά την αποχώρησή του από το John Hopkins, ο Τσιμπίδης εργάστηκε σε ένα ευρύ φάσμα τηλεοπτικών, ραδιοφωνικών και ντοκιμαντέρ ως ελεύθερος επαγγελματίας συγγραφέας, παραγωγός και σκηνοθέτης ταξιδεύοντας σε όλη τη χώρα και τον Κόσμο. Οι ταινίες ντοκιμαντέρ του Τσιμπίδη περιλαμβάνουν μεταξύ πολλών άλλων τις: «Στον Φέρμι-Με αγάπη» («To Fermi-With Love»), «Θυμήσου Τότε-Στο Μέισον Σίτι: Ενα Ιστορικό Αλμπουμ» («Remember When-Mason City: A Historical Album»), «Οι Λίθοι της Ελλάδας» («The Stones of Greece»), «Το Σιτάρι» («The Sitar»), «Η φλόγα από κάτω μας: Ενθυμούμενοι το Ορος της Αγίας Ελένης» («The Fire Below Us: Remembering Mount St. Helens») (με συνολικά 8 εκδόσεις που δημοσιεύθηκαν μεταξύ 1995 και 2002. Τώρα βρίσκονται στην κατοχή 161 βιβλιοθηκών-μελών της World Cat παγκοσμίως), καθώς και το «Βίαιος Πλανήτης» («Violent Planet (1997)») για να αναφέρω μερικές πολύ επιλεγμένες εκδόσεις. Κατά τη διάρκεια των ετών των εκτεταμένων ταξιδιών του, ο Τσιμπίδης απολάμβανε ένα πάθος για την ιστορία, τη φωτογραφία, τον κινηματογράφο, την όπερα, την τζαζ και τις καλές τέχνες.

Με κάποιο τρόπο, όλα αυτά τα χρόνια, ο Τσιμπίδης έβρισκε επίσης το χρόνο να δίνει διαλέξεις και να διοργανώνει προβολές των διαφόρων ταινιών του σε κοινό σε όλη τη χώρα. Κάποτε ο Τσιμπίδης μου εκμυστηρεύτηκε ότι η απόφασή του να δίνει λιγότερες διαλέξεις και να φιλοξενεί λιγότερες προβολές των ταινιών του οφειλόταν στο ότι αισθανόταν ότι δεν προσέλκυε νέο κοινό αλλά απλώς παρουσίαζε το ίδιο υλικό στο ίδιο βασικό κοινό ξανά και ξανά.

Στα μεταγενέστερα χρόνια ο Τσιμπίδης καθιερώθηκε ως συγγραφέας/δημιουργός ταινιών για το Argonne National Lab και το Fermi Lab. Κατά τη διάρκεια της μακρόχρονης καριέρας του ο Τζιμ συνεργάστηκε με αξιόλογα ταλέντα όπως ο Ερικ Σέβαρεϊντ (Eric Sevareid), ο Πίτερ Γκρέιβς (Peter Graves) και όπως τόσο συχνά σημείωνε γελώντας, αυτό που πάντα υποστήριζε ήταν ότι το απόλυτο αποκορύφωμα της καριέρας του ήταν ο χρόνος του με τον Τζόναθαν Γουίντερς (Jonathan Winters). Οσοι γνωρίζουν τη σταδιοδρομία του Τσιμπίδη, αναμφίβολα θα διαφωνήσουν με αυτή την εξιστόρηση, αφού δεν ανέφερα τίποτα που να έχει σχέση με την απίστευτη σειρά των ραδιοφωνικών του προγραμμάτων, και πάλι, όλα αυτά, ήταν αφιερωμένα στις τέχνες και τις επιστήμες, καθώς βοήθησαν να αλλάξει ο κόσμος.

«Την Παρασκευή, 11 Μαΐου 2018, ο Τζέιμς Τσιμπίδης απεβίωσε στο σπίτι του. Η κηδεία του έγινε την Παρασκευή 18 Μαΐου 2018 στις 10:00 π.μ. στο νεκροτομείο Daleiden Mortuary στην Ορόρα του Ιλινόις. Ο αιδεσιμότατος Γκάρι ΜακΚαν (Rev Gary McCann) Λειτούργησε. Η ταφή ήταν ιδιωτική» (Aurora Beacon News 15 Μαΐου 2018).

Οι ελληνοαμερικανικές κοινότητες σε όλη τη χώρα χάνουν όλο και περισσότερους από τους δικούς τους τοπικούς πολιτιστικούς φορείς. Υπάρχει κυριολεκτικά μια λεγεώνα συγγραφέων, μεταφραστών, καθηγητών, ακαδημαϊκών, ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών παρουσιαστών, μουσικών και πολλών άλλων – οι οποίοι ήταν κάποτε απίστευτα δραστήριοι στις κοινότητές τους και οι οποίοι τώρα όλοι φεύγουν από κοντά μας… φαινομενικά απαρατήρητοι. Είναι σαφές ότι βρισκόμαστε σε μια εποχή σημαντικών και ανησυχητικών μεταβάσεων.