Απ’ όσα ήρθαν στο φως της δημοσιότητας για το «αδιέξοδο» του σχολείου της κοινότητας του Αγίου Δημητρίου της Αστόριας γνωστοποιήθηκε ότι η Αρχιεπισκοπή Αμερικής προθυμοποιήθηκε να «δώσει χείρα βοηθείας» με δάνειο ύψους 3 εκατ. δολαρίων στο σύστημα Κοινότητα – Ενορία – Σχολείο. Αν και η κίνηση της Αρχιεπισκοπής είναι θετική, αυτή η πρωτοβουλία επαναφέρει στην επικαιρότητα εκείνα που είχαν προταθεί από το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Η πρόταση ως γνωστόν δεν είχε γίνει αποδεκτή από τους υπεύθυνους της Κοινότητας και τον τότε ιερατικό προϊστάμενο. Πλανάται το ερώτημα πώς έφτασε η ιστορική αυτή Κοινότητα σε αυτή την οικονομική κατάσταση. Τα οικονομικά προβλήματα στη λειτουργία της σχολικής μονάδας του Αγίου Δημητρίου δεν είναι τωρινά. Ας μην δημιουργούνται εντυπώσεις. Τώρα συσσωρεύτηκαν και ήρθαν στο φως της δημοσιότητας. Πώς είναι δυνατόν το σχολείο του Αγίου Δημητρίου να μην μπορεί να αντιμετωπίσει τα έξοδα λειτουργίας, όταν το διδακτικό προσωπικό είχε εξαιρετικά χαμηλές απολαβές; Και το παράδοξο είναι ότι τότε το σχολείο αυτό είχε κάθε χρόνο αυξημένο μαθητικό δυναμικό. Ακόμη, τα τελευταία 10-12 χρόνια είχε τους περισσότερους αποσπασμένους δασκάλους, των οποίων οι μισθοί καλύπτονταν από το υπουργείο Παιδείας της Ελλάδος.
Το οικονομικό όφελος και η βοήθεια αυτή, που προερχόταν από τη διάθεση εκπαιδευτικού προσωπικού, δεν ήταν επ’ ωφελεία της λειτουργίας του σχολείου; Δεν απέδιδε οικονομικό κέρδος στην Κοινότητα η παρουσία των αποσπασμένων δασκάλων;

Δεν αναφέρομαι φυσικά στο εάν οι ανάγκες όπως δίνονταν από τη Διεύθυνση ήταν σύμφωνες με τον σωστό υπολογισμό των κενών για την κάλυψη του προγράμματος λειτουργίας. Αυτό καλό είναι να ερευνηθεί και να μελετηθεί. Είναι αρμοδιότητα και υποχρέωση του υπουργείου Παιδείας της Ελλάδος.
Η εγκύκλιος του τότε Αρχιεπισκόπου Δημητρίου η οποία στάλθηκε σε όλα τα Κοινοτικά σχολεία, με θέμα «αποσπάσεις εκπαιδευτικών» για την κάλυψη των διδακτικών ωρών διδασκαλίας, δεν βρήκε ανταπόκριση.
Σύμφωνα με το πνεύμα της εγκυκλίου, θα έπρεπε οι διευθυντές των σχολείων να γνωστοποιήσουν τα πραγματικά κενά στο Γραφείο Παιδείας της Αρχιεπισκοπής το οποίο, χωρίς να θίγεται το επιτόπιο προσωπικό των ομογενών δασκάλων, θα πρότεινε στο αντίστοιχο Γραφείο του Γενικού Προξενείου να διαθέσει το απαραίτητο εκπαιδευτικό προσωπικό για την κάλυψη των πραγματικών αναγκών ωρών διδασκαλίας της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης και της Ελληνικής Παιδείας γενικότερα. Μια ορθολογική κατανομή του διδακτικού προσωπικού θα βοηθούσε ουσιαστικά τις διδακτικές ανάγκες και τα οικονομικά στη λειτουργία των σχολείων.

Δυστυχώς η ενέργεια δεν βρήκε ανταπόκριση. Δεν αξιολογήθηκε όπως έπρεπε. Μια τέτοια ορθολογική μελέτη για τη διάθεση του εκπαιδευτικού προσωπικού θα έφερνε στο φως την πραγματικότητα, θα αναδείκνυε τις οικονομικές ανάγκες των σχολείων, προτείνοντας «σωστικές» λύσεις, προκειμένου να «μη δούμε τα χειρότερα». Όμως αυτό «ήταν άλλου παπά ευαγγέλιο».

Ετσι λοιπόν, όλα καλά και όλα ωραία για μια παιδεία που λειτουργούσε με πρότυπα «Παπικής» ή «φαρισαϊκής» νοοτροπίας. Τελικά όλα λειτουργούσαν ωραία, όμορφα και σύμφωνα με την παροιμία που λέγει: «κοίτα με να σε κοιτώ να περνούμε τον καιρό»! Ας μην είμαστε αιθεροβάμονες, αφού οι παράγοντες , διευθυντές, παραδιευθυντές και όλοι εκείνοι οι σχολικοί «οιονεί» πατερούληδες και οι ιερατικοί προϊστάμενοι λειτουργούν με τα δικά τους πρότυπα και κανόνες.
Και ο Αρχιεπίσκοπος με τους ιερωμένους συμβούλους δεν έχει αντιληφθεί την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί τα τελευταία 4-5 χρόνια; Ίσως να μην έγινε αντιληπτό ότι οι φιέστες των τηλεοπτικών παραθύρων, που εξυμνούσε ο ένας τον άλλον, φαίνεται ότι ήταν μόνο και μόνο για εντυπώσεις! Και εκείνο το «Συμβούλιο Ανωτάτης Παιδείας» με τις βαρύγδουπες εξαγγελίες, δεν είδε τίποτε, δεν μπόρεσε να καταλάβει πού οδηγείται η ομογενειακή παιδεία;
Και ο Αρχιεπίσκοπος; Με τους συμβούλους παιδείας, τους περί των οικονομικών, επικοινωνίας και άλλους, τι ενέργειες έχει κάνει;
Αρκείται και εφησυχάζει με τις απαντήσεις εκ μέρους των υπευθύνων των σχολείων που συχνά λέγουν: «Ποιος πληρώνει, εμείς ή η Αρχιεπισκοπή;» Δηλαδή; Τι; Εχουν τη δική τους αυτονομία ή εκφράζουν σιωπηρή διαμαρτυρία; Τι σημαίνει αυτό; Και με τις προσλήψεις των διευθυντών ή καλύτερα τις τοποθετήσεις τους, συνεχίζεται και ακολουθείται η ίδια διαδικασία, δηλαδή όπως και στο παρελθόν. Και όλα αυτά έχουν σχέση με την οικονομική κατάσταση που αντιμετωπίζουν τα σχολεία και προσβλέπουν σε ευοίωνη προοπτική;
Ποιους προσλαμβάνουν με τι προσόντα, ποιοι αποφασίζουν, οι αργόσχολοι «οιονεί» διορισμένοι πρόεδροι ή οι διάκονοι και άλλοι ιερείς; Στην επιστολή που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στον «Ε.Κ.» ενός Δρα υποψηφίου για θέση διευθυντή, φαίνεται η αληθινή κατάσταση που συνεχίζει να ισχύει και σήμερα, στο τι συμβαίνει στα σχολεία. Δυστυχώς αυτό ξεπερνά την κοινή λογική. Αξίζει να αναφερθεί ότι όταν κατά το παρελθόν το ημερήσιο σχολείο Αγίας Τριάδας, του οποίου η κατάσταση λειτουργίας είχε φτάσει στα όρια λόγω της μείωσης του μαθητικού δυναμικού και στην επικρατούσα οικονομική κατάσταση (που όπως λέγεται αντιμετωπίζει και σήμερα), χρειάσθηκε να αλλάξει διευθυντή. Αγνόησε «κυνικά» τις υποδείξεις του Γραφείου Παιδείας. Απέρριψαν λοιπόν την πρόταση να επιλέξουν έναν από τους τρεις Δόκτορες με σπουδές στα Παιδαγωγικά που είχαν αποσταλεί. Με το έντονο ενδιαφέρον του τότε διακόνου, αρχιδιακόνου και «άλλων ημετέρων διορισμένων» της σχολικής επιτροπής, προχώρησαν στην πρόσληψη ενός εργοδηγού μηχανικού τεχνικών. Με τι σκεπτικό, για ποιο λόγο αγνοήθηκαν οι υποψήφιοι που είχαν παιδαγωγικά προσόντα και ποια ήταν τα κριτήρια που επέλεξαν άλλον «βέβηλο περί των παιδαγωγικών», δεν ήρθε στο φως της ενημέρωσης. Δυστυχώς τελικά η πρόσληψη ήταν ατυχής, αφού μετά από λίγο καιρό ο διευθυντής ακολούθησε το σωστό δρόμο της εξόδου.
Όλα αυτά δεν είχαν σχέση με τη μετέπειτα οικονομική κατάσταση του σχολείου; Το ερώτημα είναι εύλογο. Και ο νοών νοείτω!
Εχουν όλα αυτά σχέση με τα όσα σήμερα διαδραματίζονται στον Άγιο Δημήτριο;
Νομίζετε ότι η επικρατούσα οικονομική κατάσταση δεν είναι ίδια; Υπάρχει και σε άλλα σχολεία ή στα άλλα σχολεία η οικονομική κατάσταση βρίσκεται σε άριστο βαθμό και δεν χρήζουν ανάγκης οικονομικής βοήθειας;
«Κοντός ψαλμός αλληλούια !»… περιττεύουν τα πολλά λόγια, σύντομα θα αποδειχθεί… «Οψόμεθα εις Φιλίππους»!
Και το αδιέξοδο για τον Αγιο Δημήτριο παραμένει. Δεν υπάρχει «Φως στο τούνελ»; Δηλαδή δεν υπάρχει διέξοδος για να επανακτήσει το κύρος του, να λειτουργήσει απρόσκοπτα το ιστορικό σχολείο του Αγίου Δημητρίου;

Και «φως» υπάρχει, και λύσεις υπάρχουν… Εκτιμούν οι σύμβουλοί Σας Σεβασμιώτατε Αρχιεπίσκοπε Κύριε Ελπιδοφόρε, ότι αν υποθηκεύσετε το 39% του ακινήτου, για το δικό σας συμφέρον φυσικά, θα σώσετε το Σχολείο του Αγίου Δημητρίου. Θεωρείται λύση η κίνηση αυτή; Χρειάζεται να πάρετε γενναίες και ριζοσπαστικές αποφάσεις αν πραγματικά θέλετε να βοηθήσετε το δικό Σας παιδί. Ακόμη, πρώτα από όλα θα πρέπει να ερευνηθεί και να βρεθεί πώς έφτασε και ποια είναι η αιτία που το σχολείο και γενικά η Κοινότητα έχει περιέλθει σε αυτήν την οικονομική κατάσταση. «Δώστε και σώστε, λοιπόν…».
Τι σημαίνει αυτό. Είναι πολύ απλό. Αν Εσείς:

-Μειώσετε την εισφορά της Κοινότητας του Αγ. Δημητρίου προς την Αρχιεπισκοπή κατά 50%.
-Απαλλάξετε συγχρόνως την Κοινότητα και από την αύξηση της εισφοράς που αποφασίσατε κατά την Κληρικολαϊκή.

-Οι ιερείς που υπηρετούν εκεί να μειωθούν.
-Απαλλάξετε την Ενορία από συνδιευθυντές, επόπτες, διθεσίτες, τριθεσίτες και επιθεωρητές των σχολείων.
-Πείσετε τους ενορίτες, αξιόλογους και ευκατάστατους ομογενείς, να επιστρέψουν, να συνεισφέρουν, γιατί ας μην ξεχνάμε ότι τελικά δωρητές και «ευεργέτες» είναι οι ίδιοι και οι ίδιοι. Γνωρίζετε πολύ καλά γιατί έφυγαν οι περισσότεροι! Ας μην ακολουθήσουν και άλλοι. Δεν θα είναι απλό λάθος, θα είναι εγκληματικό αν συμβεί κάτι τέτοιο.
-Επισκεφτείτε Σεβασμιώτατε όλους αυτούς τους Ομογενείς που έχουν οικονομική άνεση (και όχι να τους καλείτε σε γενικές συνελεύσεις). Αν θελήσετε μπορείτε. Μη διστάσετε να τους ενημερώσετε «να πείτε την αλήθεια γυμνή» με κάθε λεπτομέρεια με στοιχεία και τους λόγους για το θέμα που υπάρχει.
Να τους πείσετε ότι πρέπει να βοηθήσουν ώστε να σωθεί το Σχολείο της ιστορικής Κοινότητας.
Θα «τρίζουν τα κόκαλα του αείμνηστου ευεργέτη Νίκου Ανδριώτη», του οραματιστή ευπατρίδη της Αστόριας.
Αν δεν προσπαθήσετε ουσιαστικά να πετύχετε το αυτονόητο, θα προκαλέσετε δυσαρέσκεια όλων αυτών των ίδιων και των ίδιων δωρητών, που βάζουν πλάτη κτίζοντας όχι μόνο καμπαναριά αλλά βοηθούν συνεχώς τη λειτουργία της ενορίας.
Ας εξεταστεί πού οφείλεται το γεγονός και να αποδοθούν ευθύνες αν υπάρχουν, γιατί από αρκετά χρόνια πριν, ο αριθμός του μαθητικού δυναμικού έπαιρνε κάθε χρόνο την «κατιούσα». Υπήρξε κάποιος προβληματισμός από τους υπευθύνους;
Ας μη δοθεί εύκολη δικαιολογία, δηλαδή μεγάλη μετακίνηση ενοριτών σε άλλες περιοχές και άλλα παρεμφερή.
Εγινε όλα αυτά τα χρόνια κάποια παιδαγωγική μελέτη, να εξεταστεί αν χρειάζεται μερική, ολική ή συμπληρωματική αναμόρφωση με νέα δεδομένα στα γερασμένα παιδαγωγικά αναλυτικά προγράμματα, ώστε να υπάρξει εναρμονισμός και προσαρμογή στις σύγχρονες απαιτήσεις;
Η αύξηση των διδάκτρων ανταποκρινόταν στην ποιότητα της παρεχόμενης παιδείας; Και τα έσοδα που προέρχονταν από τη μίσθωση των διαμορφωμένων αιθουσών που λειτούργησαν με το γνωστό πρόγραμμα για τα μικρά παιδιά (γνωρίζει ο τότε ιερατικός προϊστάμενος ) δίνονταν για να βοηθήσουν οικονομικά το σχολείο ή την εκκλησία.
Οι «φιέστες και οι εκδηλώσεις» και αξιόλογες γιορτές των μαθητών γιατί δεν μπόρεσαν να προσελκύσουν και άλλα παιδιά της Ομογένειας και όχι μόνο.
Υπήρξε ποτέ συναδελφική, υπηρεσιακή, κοινωνική συνάντηση των δασκάλων με τη Διεύθυνση του σχολείου και του ιερατικού προϊσταμένου, να ενημερωθούν για τα οικονομικά προβλήματα που είχε η λειτουργία του σχολείου ώστε να ληφθούν μέτρα;
Και η L 100, το Faith, το Τάγμα των Αρχόντων, η ΑHEPA, δεν γνώριζαν κάτι ώστε να βοηθήσουν όπως γίνεται σε άλλες γνωστές καταστάσεις. Ζητήθηκε η βοήθειά τους;
Γιατί έχει εγκαταλειφθεί η Ελληνική Παιδεία και φέρει τον τίτλο του φτωχού συγγενή; Υπήρχε ενδιαφέρον από τους ιερείς μας ή τελικά τα σχολεία βοηθούσαν στα έξοδα της ενορίας; Είναι πικρή η αλήθεια, αλλά πρέπει να λέγεται.
Εξέχουσες προσωπικότητες ομογενείς, άνθρωποι της «Εκκλησίας» προσφέρουν εκατομμύρια δολάρια στη λειτουργία των Ανωτάτων Ιδρυμάτων για την επιστήμη και την έρευνα. Δεν φαίνεται παράξενο γιατί δεν προσφέρεται ούτε ένα $ στα Κοινοτικά σχολεία. Η Παιδεία γράφει ο Κοραής «δεν αποκτάται με μασκαραλήκια».
Γιατί «το σχολείο ποτίζει την ψυχήν. Το σχολείο ανοίγει τις εκκλησιές, το σχολείο ανοίγει τα μοναστήρια».
Μήπως τελικά δεν πείθει το υπάρχον σύστημα του μοντέλου της λειτουργίας των σχολείων;
Είναι θέμα απαξίωσης ή έλλειψη εμπιστοσύνης για το όλο σύστημα, ή συμβαίνει κάτι άλλο;
Τελικά μήπως το μοντέλο λειτουργίας θα πρέπει να αλλάξει; Να περιοριστούν οι ιερείς «λειτουργοί του Υψίστου με τις υψηλές αποδοχές τους» στα εκκλησιαστικά τους καθήκοντα. Γιατί είναι πρόκληση οι αποδοχές τους έναντι των αμοιβών των εκπαιδευτικών… να αφήσουν «ελεύθερα» τα σχολεία να αποδεσμευτούν, και να αναλάβει η εκπαιδευτική κοινότητα τη λειτουργία τους. Τι το καινούριο καινοτόμο και εκπαιδευτικά σύγχρονο μοντέλο, έχει να παρουσιάσει και να προβληματίσει το υπάρχον σύστημα; Πρέπει να μπορεί να πείσει όλους αυτούς που αγαπούν και επιθυμούν την Ελληνική μας κουλτούρα να γίνουν οι αρωγοί και «σύγχρονοι Πατροκοσμάδες».
Οι ευθύνες δεν μεταβιβάζονται. Αναλαμβάνονται με προβληματισμό και με ουσιαστικές γενναίες αποφάσεις που δίνουν διέξοδο και έχουν ευοίωνη προοπτική.
Για όλα τα προβλήματα υπάρχουν λύσεις.
Είναι Μεγάλη Ιδέα! Αν το θελήσετε υπάρχει διέξοδος!

«Δώστε και σώστε, λοιπόν…»

* Ο Δρ Ιωάννης Ευθυμιόπουλος είναι Πρώην Γενικός Διευθυντής Παιδείας Αρχιεπισκοπής (2005- 2019)