Χτες ήταν η πρώτη Κυριακή της Αγίας και μεγάλης Τεσσαρακοστής, η οποία είναι γνωστή ως Κυριακή της Ορθοδοξίας. Εχω την αίσθηση πως μία βασική ερώτηση και συνάμα απλή είναι τι σημαίνει για μας σήμερα στον 21ο αιώνα αυτή η Κυριακή, αυτή η γιορτή της Ορθοδοξίας; Ποία η σημασία και το νόημά της; Αν παραμείνει μία θύμηση και ανάμνηση τού χτες, με όλη την ιστορική περιβολή που την περιβάλλει και όλα τα γεγονότα που την συνόδευαν, μ’ άλλα λόγια σαν μια ιστορική μέρα τού χτες τότε θα είχε λίγη, ελάχιστη σημασία ή σχέση ή κι ακόμα νόημα για τη ζωή μας σήμερα, δίχως τούτο να σημαίνει ότι παύει να είναι μία μεγάλη, ιερή και ιστορική ημέρα.

Εχω την αίσθηση ότι τείνει η Κυριακή της Ορθοδοξίας να καταντήσει, αν δεν έχει ήδη καταντήσει κι αυτή η γιορτή, μία γιορτή αποστεωμένη από εκκλησιαστικότητα και νόημα για το σήμερα, αλλά φαντάζει ένας ακόμα φολκλορικός θεατρισμός.

Φαίνεται πως είμαστε ανυποψίαστοι για το συμβολισμό της περιφοράς και της ανύψωσης των ιερών εικόνων. Κι ακόμα φαίνεται να είμαστε τραγικά ανυποψίαστοι γι’ αυτό που είναι Εκκλησία από αυτό που δεν είναι.

Το έχω γράψει κι άλλη φορά στο παρελθόν πως αν αυτή η πράξη, δηλαδή η περιφορά των εικόνων, παραμείνει μία απλή συμβολική και τελετουργική λιτανεία, τότε θαρρώ πως έχει χαθεί η ουσία και το νόημα της γιορτής.

Αν όμως σταθεί αφορμή για την αναστήλωση των ζωντανών εικόνων του Θεού, δηλαδή των ανθρώπινων προσώπων, στο ύψος του πραγματικού μας προορισμού, τότε μπορούμε να μιλούμε για την Ορθοδοξία της ουσίας και την ουσία της Ορθοδοξίας, αλλιώς όλα τα άλλα είναι απλώς «τυπολατρίες» και θεατρισμοί. Eτσι τόσο απλά.

Τι είναι όμως Ορθοδοξία, για την οποία συχνά-πυκνά δηλώνουμε πως είμαστε περήφανοι και μάλιστα καυχησιολογούμε; Τι σημαίνει ετυμολογικά, αλλά το πιο σπουδαίο ουσιαστικά, Ορθοδοξία; Η λέξη είναι δισύνθετη, από το ορθή-δόξα, που πάει να πει ορθή πίστη, αλλά πιο ειδικά, ορθή λατρεία. Βέβαια για να έχει κάποιος ορθή λατρεία, πρέπει να έχει ορθή πίστη, αφού ό,τι πιστεύουμε το γιορτάζουμε λατρευτικά. Αυτή είναι ουσιαστικά η λατρεία μας, μία ενσυνείδητη γιορτή πίστης.

Κι έτσι το ερώτημα, λοιπόν, δεν είναι το αν πιστεύει κάποιος, αλλά το πώς πιστεύει. Αλλωστε, ακόμα και τα δαιμόνια πιστεύουν και μάλιστα φρίττουν. Μέσα σ’ αυτό, το «πώς» πιστεύουμε, βρίσκεται ακριβώς η ουσία της Ορθοδοξίας.

Στο «πώς» βρίσκεται η ειδοποιός διαφορά της Ορθοδοξίας από τις άλλες εκφράσεις και εκφάνσεις του μηνύματος του Χριστού, όσο Χριστιανικές κι αν φαντάζουν. Και κάτι άλλο ακόμα, όσο πιο γρήγορα συνειδητοποιήσουμε ότι η Ορθοδοξία δεν είναι είδος μουσειακού συντηρητισμού εμμονής σε κάποιες θρησκευτικές αξίες, σε πιστότητα τελετουργικών τύπων και θεωρητικών πιστευμάτων, αλλά είναι ο τρόπος υπάρξεως του εκκλησιαστικού Σώματος, τόσο θα αρχίσουμε να υποψιαζόμαστε έστω ότι Εκκλησία είναι ο άλλος τρόπος υπάρξεως.