ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ. («WP»). Από τότε που άρχισε η πανδημία του κορωνοϊού, που έχει πλέον σκοτώσει περισσότερους από 6,5 εκατομμύρια ανθρώπους -το 16 τοις εκατό από αυτούς μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες- έχουν φθάσει σε αριθμό ρεκόρ οι επιστήμονες που έχουν αφιερωθεί πλήρως στην αποκάλυψη των μυστηρίων του.

Σε λιγότερο από τρία χρόνια, -σύμφωνα με την «Washington Post»- οι ερευνητές έχουν δημοσιεύσει περισσότερες από 200.000 μελέτες σχετικά με τον ιό και τον Covid-19. Αυτός είναι τέσσερις φορές ο αριθμός των επιστημονικών εργασιών που γράφτηκαν για τη γρίπη τον περασμένο αιώνα και πάνω από 10 φορές ο αριθμός που γράφτηκε για την ιλαρά.

Ωστόσο, ο ιός έχει κρατήσει πολλά από τα μυστικά του, από το πώς μεταλλάσσεται τόσο γρήγορα μέχρι το γιατί σκοτώνει μερικούς ενώ άλλους αφήνει σε μεγάλο βαθμό αλώβητους – μυστήρια που αν λυθούν θα μπορούσαν να οπλίσουν τους επιστήμονες του κόσμου με νέες στρατηγικές για να περιορίσουν την εξάπλωσή του και να προστατέψουν από την επόμενη πανδημία. Εδώ είναι μερικές από τις πιο πιεστικές ερωτήσεις που προσπαθούν να απαντήσουν:

Στο ερώτημα από πού προήλθε, οι επιστήμονες έχουν βρει πολύ παρόμοιους ιούς σε νυχτερίδες που ζουν σε απομακρυσμένες σπηλιές στο Λάος, στη νότια Κίνα και σε άλλα μέρη της νοτιοανατολικής Ασίας. Μέχρι στιγμής, ωστόσο, κανείς δεν έχει καταφέρει να χαράξει μια διαχωριστική γραμμή μεταξύ των ιών στις νυχτερίδες και της Αγοράς Θαλασσινών Χουανάν, η οποία πουλούσε και έσφαζε ζωντανά ζώα στη Γουχάν της Κίνας και όπου πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι ο ιός μεταδόθηκε αρχικά στους ανθρώπους.

Αυτή η θεωρία υποστηρίζεται από πολλαπλές σειρές αποδεικτικών στοιχείων, συμπεριλαμβανομένης της ομαδοποίησης των πρώιμων περιπτώσεων κορωνοϊού στην τεκμηρίωση που παρουσιάζεται σε δύο δημοσιεύσεις με κριτικές μελέτες που δημοσιεύθηκαν αυτό το καλοκαίρι. Αλλά οι βασικές λεπτομέρειες παραμένουν ασαφείς. Δεν γνωρίζουμε πού έγινε το άλμα από τα ζώα στον άνθρωπο, ή ποια ζώα αφορούσαν. Ούτε γνωρίζουμε τα ακριβή βήματα της διαδικασίας.

Οι επιστήμονες που εργάζονται στο Ινστιτούτο Ιολογίας της Γουχάν, ένα σημαντικό ερευνητικό κέντρο που μελετά τους κορωνοϊούς, αρνήθηκαν ότι είχαν τον ιό στα εργαστήριά τους, αλλά αυτό δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ από εξωτερικούς ερευνητές επειδή οι κινεζικές αρχές περιόρισαν την πρόσβαση.

Οποια και αν είναι η προέλευσή του, ο SARS-CoV-2 έχει αποδειχθεί πολύ πιο επιτυχημένος στη μόλυνση μεγάλου αριθμού ανθρώπων από άλλους κορωνοϊούς, συμπεριλαμβανομένου αυτού που εμφανίστηκε στην Ασία πριν από 20 χρόνια προκαλώντας σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο, μια λιγότερο μεταδοτική αν και μερικές φορές θανατηφόρα ασθένεια. Και οι δύο κορωνοϊοί εισβάλλουν στα ανθρώπινα κύτταρα μέσω μιας πρωτεΐνης ακίδας που προσκολλάται στον υποδοχέα ACE2 στην επιφάνεια των ανθρώπινων κυττάρων. Ωστόσο, οι τροχιές των δύο παθογόνων δύσκολα θα μπορούσαν να είναι πιο διαφορετικές.

Στο ερώτημα για το πώς εξελίσσεται ο ιός και αν θα υπάρξουν νέες παραλλαγές, οι επιστήμονες από νωρίς έδωσαν ένα φαινομενικά παρήγορο μήνυμα για τους κορωνοϊούς, την οικογένεια στην οποία ανήκει ο SARS-CoV-2: Αλλοι ιοί αποκτούν μεταλλάξεις πιο συχνά, καθιστώντας τους πιο δύσκολο να συμβαδίσουν και αυξάνοντας την πιθανότητα να αναπτύξουν πιο μεταδοτικές ή θανατηφόρες εκδοχές. Οι κορωνοϊοί έχουν το δικό τους σύστημα διόρθωσης που βοηθά στον περιορισμό των μεταλλάξεων, καθώς ο ιός δημιουργεί αντίγραφα του εαυτού του.

Αλλά το καθησυχαστικό μήνυμα ακολούθησε σύντομα μια παρέλαση των ελληνικών γραμμάτων –Αλφα, Βήτα, Δέλτα, τώρα Ομικρον– που υποδηλώνουν νέες, πιο μεταδοτικές και περιστασιακά πιο θανατηφόρες παραλλαγές του ιού. Αυτές οι παραλλαγές είναι σε θέση να αποφύγουν τα αντισώματα που καταπολεμούν τις ασθένειες και προστατεύουν τους ανθρώπους μετά τη μόλυνση ή τον εμβολιασμό.

Τουλάχιστον μέρος της ταχείας εξέλιξης του ιού έχει συμβεί μέσα στα σώματα ασθενών με σοβαρή ανοσοκαταστολή, όπου ήταν σε θέση να παραμείνει, να αναπαραχθεί και να μεταλλαχθεί για μήνες.

Επειδή ο εμβολιασμός μπορεί να αποτελέσει κίνδυνο για ορισμένα άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, ορισμένοι δεν εμβολιάστηκαν, με αποτέλεσμα να είναι ευάλωτοι στον ιό και ιδιαίτερα σε μακροχρόνιες ασθένειες.

Στο σημαντικό ερώτημα, αν μπορούμε να αναπτύξουμε ένα εμβόλιο για τον κορωνοϊό που θα προστατεύει από μελλοντικές παραλλαγές, οφείλουμε να πούμε ότι η ταχεία ανάπτυξη εμβολίων για την προστασία από σοβαρές ασθένειες και θάνατο από Covid-19 έχει χαιρετιστεί ως ένα από τα μεγάλα επιστημονικά επιτεύγματα αυτού του αιώνα. Oμως τα εμβόλια δεν έφεραν, όπως κάποιοι ήλπιζαν, την πανδημία στο τέλος της.

Ο Τζέφρι Σάμαν (Jeffrey Shaman), διευθυντής του προγράμματος για το κλίμα και την υγεία στο Columbia Mailman School of Public Health, είπε ότι στόχος θα πρέπει να είναι η ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου εμβολίου που θα μπορούσε να προστατεύσει από κάθε έκδοση του SARS-CoV-2 — όσων γνωρίζουμε και όσων ακόμη έρθουν. «Μπορούμε να αναπτύξουμε ένα καθολικό εμβόλιο, αποτελεσματικό σε όλες τις υπάρχουσες και τις μελλοντικές παραλλαγές, με άλλα λόγια, που αποτρέπει τη μόλυνση εντελώς;» αναρωτήθηκε.

«Η ανάπτυξη ενός τέτοιου εμβολίου θέτει προκλήσεις», αναγνώρισε ο Στούαρτ Κόεν (Stuart Cohen) επικεφαλής μολυσματικών ασθενειών στο UC Davis Health. Εν τω μεταξύ, «η ομορφιά των [υπαρχόντων] εμβολίων RNA είναι ότι μπορούν να τροποποιηθούν πολύ γρήγορα», είπε.

Το γιατί κάποιοι άνθρωποι αναπτύσσουν μακροχρόνιο Covid αποτελεί ερώτημα, καθώς περίπου 1 στους 5 επιζώντες του Covid-19 στις Ηνωμένες Πολιτείες, συμπεριλαμβανομένων μερικών που δεν ήταν ποτέ πολύ άρρωστοι ως αποτέλεσμα των λοιμώξεών τους, συνεχίζουν να αναπτύσσουν μακροχρόνιο Covid, σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων. Η ίδια η πάθηση είναι ένα τεράστιο ερωτηματικό – μια επίμονη ασθένεια που χαρακτηρίζεται από μια ποικιλία συμπτωμάτων, όπως κόπωση, πυρετός, δύσπνοια, πόνος στο στήθος, ταχυπαλμία, πονοκεφάλους, δυσκολία στη σκέψη ή συγκέντρωση, ζάλη και πόνο στις αρθρώσεις.

Για να αναπτύξουν θεραπείες, οι ερευνητές πρέπει να απαντήσουν σε τέτοια ερωτήματα.