Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Angel Eyes» το βιβλίο της Μαρίας Κέρογλου και της Λίλας Κίσσα-Φραγκομίχαλου* με τον τίτλο «Οι Αθάνατες του Αζραέλ» (booktrailer) που ανήκει στη Λογοτεχνία του Φανταστικού.

Το βιβλίο πραγματεύεται το θέμα της γυναικοκτονίας, που δυστυχώς συνεχίζει να αποτελεί παγκόσμια μάστιγα. Οι δύο συγγραφείς επιχειρούν να ευαισθητοποιήσουν το αναγνωστικό κοινό για το ζήτημα της έμφυλης βίας με ένα πρωτότυπο, συναρπαστικό μυθιστόρημα που ξεχωρίζει για την ιδιαίτερη γραφή του. Είχαμε την τιμή να τις φιλοξενήσουμε στον «Ε.Κ.» και να συνομιλήσουμε μαζί τους.

Λίλα, είστε συγγραφέας και εικονογράφος του Φανταστικού. Γιατί επιλέξατε το είδος αυτό;

Δραστηριοποιούμαι ως συγγραφέας και εικονογράφος του Φανταστικού τα τελευταία δέκα χρόνια στην Ελλάδα. Κι έχω επιλέξει το Φανταστικό χώρο έκφρασης, καθότι το θεωρώ ένα από τα πιο ευέλικτα είδη που υπάρχουν στη λογοτεχνία, ικανό να πραγματευτεί θεματολογίες πολύ ρεαλιστικές ακόμα κι αν το κάνει μέσω συμβολισμών. Προσπαθώ επίσης να επαναφέρω στη σύγχρονη αγορά το χαμένο είδος του εικονογραφημένου μυθιστορήματος.

Οι «Αθάνατες του Αζραέλ» ανήκουν, λοιπόν, στο είδος του Φανταστικού. Ποιο θέμα πραγματεύεται το βιβλίο;

Ναι, οι «Αθάνατες του Αζραέλ» είναι πράγματι ένα μυθιστόρημα φαντασίας, που βασίζεται κατά πολύ στην ελληνική μυθολογία, όμως ασχολείται με ένα κοινωνικό πρόβλημα πολύ απτό. Μαζί με τη Μαρία ορθώνουμε μέσω της συγγραφής το ανάστημά μας ενάντια στην έμφυλη βία σε μια προσπάθεια να ευαισθητοποιήσουμε το αναγνωστικό κοινό σχετικά με το αποτρόπαιο θέμα της γυναικοκτονίας, που μοιάζει να θεριεύει στις μέρες μας ολοένα και περισσότερο.

Ποια ήταν η αφορμή για την έμπνευση του βιβλίου σας;

Η υπόθεση του βιασμού και δολοφονίας της Ελένης Τοπαλούδη που συνέβη το 2018 και εκδικάστηκε πέρυσι τον Μάιο συγκλόνισε τη χώρα μας. Είδα τους συνανθρώπους μου να ευαισθητοποιούνται μαζικά και να κατεβαίνουν στους δρόμους πλήθη ζητώντας δικαιοσύνη για την αδικοσκοτωμένη Ελένη. Δεν μπορούσα να κοιμηθώ καν με ηρεμία τον καιρό εκείνο. Μετά από καιρό ήρθε στα χέρια μου κι ένα ηπειρώτικο παραδοσιακό τραγούδι με τίτλο «Μια κόρη ρόδα εμάζευε» μέσω του συζύγου μου. Το τραγούδι ήταν μια υπόθεση γυναικοκτονίας. Τότε αποφάσισα να γράψω ένα βιβλίο για το κοινωνικό αυτό πρόβλημα. Επινόησα τότε τον χαρακτήρα του Αζραέλ. Θα ήταν ένας Αρχάγγελος του θανάτου, που θα περνοδιάβαινε τον χρόνο και τον χώρο προσφέροντας γαλήνη σε βασανισμένες ψυχές γυναικών και αρχικά σκέφτηκα ότι θα ήταν μια σειρά διηγημάτων με κοινό πρωταγωνιστή. Οταν αργότερα συνεργάστηκα με τη Μαρία, το έργο άλλαξε σαν να είχε δική του βούληση και πήρε, πολύ επιτυχημένα κατ’ εμένα, τη μορφή μυθιστορήματος.

Το μυθιστόρημα περιέχει και εικονογράφηση δική σας. Συμμετέχουν κι άλλα είδη τέχνης στο project του βιβλίου;

Κατά τη γνώμη μου οι τέχνες σε όλες τις εκφάνσεις τους μπορούν να ξυπνήσουν την ενσυναίσθηση των ανθρώπων, που είναι αναγκαία για να βελτιωθεί ο κόσμος που μας περιβάλλει. Μέσα στα πλαίσια του σκεπτικού αυτού, που ονόμασα art against violence, ναι, σκέφτηκα να εμπλέξω κι άλλες τέχνες εκτός της λογοτεχνίας προκειμένου να δώσουν το δικό τους στίγμα για το σκληρό θέμα. Εγώ πρόσφερα την εικονογράφηση εκτός της συγγραφής. Αλλά εκπρόσωποι κι άλλων τεχνών ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμά μας. Η Ελένη Ρήγα, μεταφράστρια και αρχισυντάκτρια του λογοτεχνικού ιστότοπου Nyctophilia.gr μας πρόσφερε το ποίημά της «Μην ακούς τις ιτιές». Επίσης η Χιώτισσα ποιήτρια Μαριάννα Ταφ Τσούχλη μας χάρισε το ποίημα της «Magma». Τέλος το συγκρότημα από τη Νάουσα, Silent Vortex, που έχουν συστήσει ο μουσικοσυνθέτης Roger Rovento και ο συγγραφέας και μουσικός Γιώργος Δάμτσιος, με έμπνευση από το βιβλίο μας δημιούργησαν για το βιβλίο μας το εκπληκτικό τραγούδι «Azrael’s Immortals».

Μαρία, ποιος είναι ο λόγος που σας έκανε να γράψετε μαζί με την Λίλα αυτό το βιβλίο;

Η Λίλα γράφει καλά και τη διακρίνει συνέπεια, και επαγγελματισμός. Επίσης, το θέμα ήταν άκρως ενδιαφέρον και δυστυχώς, μέχρι τώρα πάντα επίκαιρο: διαπιστώσαμε ότι τα λόγια, ως προτροπές προς τις γυναίκες να προσέχουν δεν αρκούν, οφείλει η Πολιτεία να λάβει εκπαιδευτικά και νομοθετικά μέτρα αλλά και τα λόγια ενός βιβλίου από την άλλη φτάνουν μακριά και εισχωρούν βαθιά στο υποσυνείδητο, διαμορφώνοντας στάσεις, ιδέες και τελικά, ελπίζω συμπεριφορές σε πλατιά γκάμα ανθρώπων. Πόσο μάλλον, τα λόγια δυο γυναικών σε συνεργασία. Μια συνεργασία που απέβη κοπιώδης μεν, απολαυστική δε. Πρόκληση ήταν και η ενασχόλησή μου με τη λογοτεχνία του Φανταστικού για πρώτη φορά. Το Φανταστικό σε ταξιδεύει γιατί κάνει το αδύνατο δυνατό οξύνοντας και τη φαντασία που είναι η μητέρα της δημιουργικότητας.

Πώς καταλήξατε σε τριλογία μυθιστορημάτων ξεκινώντας από μεμονωμένα διηγήματα;

Ενώνοντας τους ήρωές μας η καθεμία, συντέθηκε μια μεγάλη ομάδα ηρώων πλέον, ο Κύκλος του Ιερού θηλυκού, που τα χαρακτηριστικά του από γενέσεως των αρχετύπων άπτονται ειρηνικών προτάσεων για αποφυγή ή επίλυση συγκρούσεων και την συνύπαρξη συνεργατικών δομών διοίκησης κοινωνιών.

Αποφασίσαμε ότι η ομάδα των ηρώων μας μπορεί να διατρανώσει πρακτικά τις αξίες αυτές προκειμένου να απονεμηθεί για τον αναγνώστη η Νέμεσις και η κάθαρσις που πολλές φορές δεν αποδίδονται με τον ανθρώπινο νόμο. Χρειάζεται λοιπόν η δράση της ομάδας να επεκταθεί και σε άλλα βιβλία.

Πώς ενεπλάκη στο μυθιστόρημά σας η ελληνική μυθολογία; Πού εξυπηρετεί η επαναδιατύπωσή της;

Βάφτισα «Στουγιάν» τον πρώτο μου ήρωα και μου ήρθε συνειρμικά η «Στύγα». Κατά μια προσφιλή μου συνήθεια χτύπησα στο Ιντερνετ «Στύγα» και άρχισα να διαβάζω τα μυθολογικά και τα σχόλια του Παυσανία. Με τη Λίλα το συζητήσαμε και διαβάσαμε πολύ για να επαναδιατυπώσουμε την μυθολογία με τρόπο ρεαλιστικό στις ιστορίες μας δηλαδή άνθρωποι και θεοί, δαίμονες και άγγελοι να αλληλεπιδρούν στο χτίσιμο των ιστοριών με τον αναγνώστη καρφωμένο στην πραγματικότητα των ντοκουμέντων. Σε κάθε αρχαίο μύθο πάντως, πρέπει να ψάχνεις να βρεις τα κρυμμένα αρχέτυπα, τα κουκουλωμένα μηνύματα και τις αξίες. Πολλοί μύθοι επαναδιατυπώθηκαν πολλές φορές και τα νοήματά τους αλλοιώθηκαν για να εξυπηρετήσουν τις κάθε φορά κοινωνικές νόρμες ανδροκρατούμενων κοινωνιών. Μια βαθιά ανάγνωσή τους και μια έρευνα σε εύρος με παράλληλες αναγνώσεις του ίδιου μύθου μπορεί να μας βεβαιώσει γι’ αυτό.

Δημιουργήσατε μια σειρά ηρώων και αντιηρώων για το βιβλίο. Νιώσατε γράφοντας συναισθηματική ταύτιση με τους χαρακτήρες σας;

Ολοι οι ήρωες και οι ηρωίδες και όλοι οι συμβολισμοί ανάγονται εν τέλει στο χώρο του υποσυνείδητου κάθε συγγραφέα.

Πόση μελέτη περιπτώσεων χρειάστηκε από τη μεριά σας;

Διάβασα κι ερεύνησα περίπου δυο μήνες οτιδήποτε σχετικό, είδα ντοκιμαντέρ, ρώτησα, μίλησα. Οταν άρχισα να γράφω και πάλι διάβαζα, διόρθωνα, πρόσθετα στοιχεία. Ηταν πολύ ωραία διαδικασία. Η πρώτη ιστορία είναι βασισμένη σε ένα τραγούδι «Where the wildrosesgrow», η ιστορία του οποίου ανάγεται στον ευρωπαϊκό μεσαίωνα. Η δεύτερη ιστορία αφορά την «πόλη των νεκρών γυναικών», τη Χουάρες, πολιτεία Τσιουάουα, Μέξικο, σύνορα με Τέξας. Πρόκειται για μυθοπλασίες βασισμένες σε αληθινά στοιχεία. Σε όλο το βιβλίο κυριαρχούν χαρακτηριστικά παραδείγματα γυναικοκτονιών.

Πόσο δύσκολο σας ήταν να γράψετε για ένα σκληρό θέμα σαν τη γυναικοκτονία; Με ποια οπτική το προσεγγίσατε;

Αν δεν το έχεις πάθει, μόνο να υποθέσεις μπορείς μετά από μελέτη περιπτώσεων. Και να στρέψεις τον φακό σου να φωτίσεις έτσι τις πράξεις, τις σκέψεις και τα συναισθήματα των ηρώων και αντιηρώων, ώστε να κατευθύνεις τον αναγνώστη να μπει στο δωμάτιο που ανοίγεις και να δει αυτά που βλέπεις, να δει μέσα από τον φακό σου για να καταλήξετε μαζί σ’ αυτό που μένει μέσα μας διαβάζοντας μια ιστορία.

Οι φωτογραφίες είναι ευγενική παραχώρηση των συγγραφέων και απαγορεύεται η αναδημοσίευση χωρίς την άδειά τους.

* Η Λίλα Κίσσα-Φραγκομίχαλου, συγγραφέας και εικονογράφος του Φανταστικού, δημιούργησε το 2011 τον «Ονειρόκοσμο» Angel Eyes συνδυάζοντας τις κλίσεις της κι έκτοτε προσπαθεί να αναβιώσει το είδος του εικονογραφημένου μυθιστορήματος. Βιβλία της που κυκλοφορούν μέχρι στιγμής είναι τα εξής: Angel Eyes Βιβλίο Ι: Φύλακες (2016), Angel Eyes Βιβλίο ΙΙ: Το μονοπάτι (2017), Angel Eyes Βιβλίο ΙΙΙ: Προορισμός (2018), Angel Eyes Βιβλίο IV: Αργυρή Ιέρεια (2019), Inari: Ο Δράκος με τις Επτά Καρδιές (2019), Το Δάσος που Βρυχάται (2020), Αθάνατες του Αζραέλ (2021).

Η Μαρία Κέρογλου γεννήθηκε στη Δράμα το 1967. Σπούδασε Παιδαγωγικά, Νομική και είναι κάτοχος MSc στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, Σχολή Επιστημών της Διοίκησης, Τμήμα Ναυτιλίας και Επιχειρηματικών Υπηρεσιών με θέμα «Ναυτιλία, Μεταφορές και Διεθνές Εμπόριο». Γράφει ποίηση, κείμενα, στίχους ορισμένοι απ’ τους οποίους έχουν μελοποιηθεί. Είναι εκπαιδευτικός και τα τελευταία χρόνια διευθύντρια στο 4ο Δημοτικό σχολείο Χίου. Εχει έναν γιο, τον Ιάκωβο, φυσικό, που ζει στη Θεσσαλονίκη.